Μάγια Τσόκλη: «Πρέπει να μιλάμε για τον καρκίνο»

Το ταξίδι, ο δρόμος μπήκε από νωρίς στη ζωή της Μάγιας. Μεγάλωσε ανάμεσα σε Γαλλία και Ελλάδα: στο Παρίσι το χειμώνα, στην Αθήνα και στην Ύδρα τα καλοκαίρια, στο Βερολίνο μια εποχή, σε όλο τον κόσμο αργότερα. Και στην Τήνο, σχεδόν κάθε χρόνο, τα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια. «Η Τήνος έχει κάτι, μια αγριάδα, μια απίστευτη πρωτόγονη ομορφιά, μια ιδιαίτερη απόκοσμη ενέργεια. Δεν είναι τόπος διακοπών, είναι μάλλον τόπος περισυλλογής. Αν το καλοσκεφτείς, για δύο πράγματα είναι γνωστή: για τη θρησκευτικότητα και για την Τέχνη. Δεν είναι τυχαίο αυτό».

Δηλώνει πάντως πως της λείπουν τα μακρινά ταξίδια της, το Ταξιδεύοντας, μια εκπομπή-τρόπος ζωής που κράτησε δεκατέσσερα χρόνια. Με μια κάμερα και ένα σακίδιο στην πλάτη, όπου χωρούσαν τα πάντα. Αλλά όχι ο φόβος. «Δεν είσαι άφοβος όταν ταξιδεύεις, αλλά και η όποια ανασφάλεια είναι μέρος της εμπειρίας. Στο τέλος, σε ενδιαφέρει περισσότερο το καινούριο που θα δεις και θα νιώσεις από την αγωνία του να μη σου συμβεί κάτι. Επειδή έχασα τη μητέρα μου πολύ μικρή, μόλις 5,5 χρόνων, μεγάλωσα με την αίσθηση της επικείμενης απώλειας.Όλα μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν».



Η απώλεια της μητέρας της την έκανε να θέλει να ζήσει πολλές διαφορετικές ζωές, να τις γεμίσει όλες με αναμνήσεις. Το κατάφερε ταξιδεύοντας. «Και ο Χρόνης Πεχλιβανίδης και εγώ είχαμε από την αρχή, λόγω του δημόσιου χαρακτήρα του καναλιού που φιλοξενούσε την εκπομπή, μια αίσθηση ευθύνης σε ό,τι αφορούσε το περιεχόμενο του Ταξιδεύοντας. Όσοι έχουν παρακολουθήσει τη σειρά (και όχι όσοι έχουν άποψη χωρίς να την έχουν δει ποτέ) ξέρουν ότι τόσα χρόνια προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε γέφυρες πολιτισμού. Δείξαμε την αλήθεια του Πακιστάν και του Αφγανιστάν και των ανθρώπων που σήμερα τριγυρνούν έξω από τις πόρτες μας. Κάναμε γυρίσματα στη σύγχρονη Κωνσταντινούπολη, στα πανεπιστήμια, τα μουσεία, για να γνωρίσουμε σε βάθος το “γείτονα”. Μιλήσαμε για τη γυναικεία πραγματικότητα στις ισλαμικές χώρες, δουλέψαμε δίπλα σε ΜΚΟ, συναντήσαμε εκπροσώπους της ομογένειας σε όλο τον κόσμο».

Την αιφνιδίασε άραγε το κλείσιμο της ΕΡΤ; «Με αιφνιδίασε ο τρόπος. Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν πως η ΕΡΤ έπρεπε να κλείσει. Όχι όμως με αυτό τον τρόπο. ΄Eπρεπε να είχε προηγηθεί η “εκκαθάριση”, να κλείσει τη μια μέρα και να ανοίξει την άλλη – προφανώς, όχι με το όνομα ΝΕΡΙΤ».

Το ψηφοδέλτιο Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, η Βουλή, ήταν ένα ακόμα «ταξίδι». Πιστεύει, ωστόσο, πως το πέρασμά της από την πολιτική ήταν «ένα μεγάλο λάθος, που το πλήρωσα πολύ ακριβά». Απόδειξη πως η έξοδός της απ’ αυτή συνέπεσε με την εμφάνιση του καρκίνου. «Ήμουν τόσο απέραντα δυστυχής και αισθανόμουν τόσο ανήμπορη, που ήταν μοιραίο όλη αυτή η θλίψη να σωματοποιηθεί». Από μια πλευρά, είναι σαν κάποιος σκληρός Θεός να της έπαιξε ένα κακό παιχνίδι – αν και ταξίδεψε στα πιο μακρινά, δυσπρόσιτα και επικίνδυνα μέρη του κόσμου, το «κακό» τελικά ήταν δίπλα της. Μέσα της. Πρωτοένιωσε τον καρκίνο στο δεξί μαστό της, το Σεπτέμβριο του 2011. «Το ψηλάφησα σε μια αυτοεξέταση, καθυστέρησα όμως να πάω στο γιατρό, γιατί είχα κάνει μαστογραφία πολύ πρόσφατα χωρίς κάποιο ανησυχητικό εύρημα. Είπα “δεν μπορεί, η ιδέα μου θα ’ναι”. Αλλά δεν ήταν». Η πρώτη της αντίδραση; Όχι πόνος, ούτε οργή, ούτε θυμός. Στατιστικές. «Με δεδομένο πως τυχαίνει σε μία γυναίκα στις οκτώ, σκέφτηκα ότι δεν ήταν κάτι τόσο “εξωτικό” ή σπάνιο. Κι έπειτα, όταν έχεις υπάρξει μια “εξαιρετική” και ευλογημένη περίπτωση μες στα πέντε εκατομμύρια των γυναικών αυτής της χώρας –κάνοντας, π.χ., μια ωραία, δημιουργική, δουλειά που αγαπάς και που όλοι ζηλεύουν– το “μία στις οκτώ” δεν σου δίνει το δικαίωμα να παραπονεθείς».

Όχι, λέει, μετά τη διάγνωση δεν γκούγκλαρε «καρκίνος», ούτε μπήκε στο Web να διαβάσει ιατρικά κατεβατά. Τα ήξερε όλα από πριν, τα διάβαζε, έκανε κάθε χρόνο εξετάσεις. Δεν πίστεψε ποτέ ότι ο καρκίνος κάνει εξαιρέσεις. «Είμαι ρεαλίστρια μέχρι υπερβολής» δηλώνει με μια ήσυχη, αδιαπέραστη σιγουριά. «Από κει και πέρα, βέβαια, σου παίρνει κάποιο χρόνο να συνειδητοποιήσεις τι γίνεται. Στην αρχή λες “ΟΚ, δηλαδή τι; Αυτό ήταν; Χαίρετε, γεια σας;”. Για να απαντήσεις σε αυτό, πρέπει πρώτα να κάνεις σειρά εξετάσεων, για να δεις τι είναι, πού είναι, πόσο σοβαρό είναι. Ξεκινάς λέγοντας “ελπίζω να μην έχω” και φτάνεις να λες “ελπίζω να έχω μόνο αυτό”. Στο τέλος, μπαίνεις σε μια διαδικασία απλώς να καταφέρεις να βγάλεις τη μέρα. Μέρα με τη μέρα το παλεύεις».

Το πώς θα το παλέψεις, εξηγεί, εξαρτάται από το είδος του καρκίνου, τις πιθανές μεταστάσεις του, τη θεραπευτική οδό που θα διαλέξεις. Η ίδια έκανε μαστεκτομή και –προληπτικά– χημειοθεραπεία. Η προληπτική μαστεκτομή –το πολυσυζητημένο Jolie’s way στον καρκίνο του μαστού– αφορά, πιστεύει, μόνο το 10% των ασθενών, με βεβαρημένο γενετικό ιστορικό. «Κάθε γυναίκα που ασθενεί αντιδρά διαφορετικά σε αυτή την ιστορία ανάλογα με το χαρακτήρα της, τις ευαισθησίες της, τα “φορτία” που κουβαλάει. Όταν αναγκάστηκα να το αντιμετωπίσω, βασανιζόμουν με την έκφραση “κάθε εμπόδιο για καλό” που έλεγε η γιαγιά μου. Σκεφτόμουν “μα τι καλό μπορεί να βγει απ’ αυτή την ιστορία;” Με τον καιρό, κατάλαβα πως το καλό θα μπορούσε να ήταν αυτό που κάνω τώρα: που προσπαθώ να καταρρίψω τα ταμπού, που μιλάω για την περιπέτειά μου, γι’ αυτό που ζω και για την τεράστια σημασία της πρόληψης...».



«Αυτό που ζει»; Χρησιμοποιεί ενεστώτα; Όχι αόριστο; «Όχι» απαντά εμφατικά «ο καρκίνος δεν τελειώνει ποτέ, είναι σαν μια αποσκευή που κουβαλάς πλέον στην πλάτη σου. Είναι πάντα εκεί. Και τελικά, μαθαίνεις να ζεις μαζί του. Όταν ξεκινάει αυτή η ιστορία, χάνεις κάθε επιθυμία. Μιλάω για χαζά, για καθημερινά, για ένα ζευγάρι παπούτσια. Αναρωτιέσαι “να το πάρω, να το κάνω τι;”. Δεν έχεις εμπιστοσύνη στο αύριο. Τουλάχιστον έτσι αντέδρασα εγώ. Αισθάνθηκα ότι καλυτέρευα, όταν άρχισα να έχω ξανά μικρές επιθυμίες, όταν άρχισα να κοιτάω τις βιτρίνες».
Φόβους είχε; Χαμογελάει – αινιγματικά αυτή τη φορά. «Κάποια στιγμή, συνειδητοποίησα πως έπρεπε να διαλέξω: είτε θα ζούσα με ένα διαρκή φόβο είτε θα έβαζα το φόβο στην άκρη και θα σταματούσα να θυσιάζω την κάθε μέρα μου για χάρη ενός αύριο, το οποίο κανείς μας δεν ξέρει πώς θα είναι. Μπορεί, π.χ., να είσαι υγιέστατος, να βγεις στο δρόμο και να σε πατήσει ένα αυτοκίνητο. Από τότε που μου συνέβη ό,τι μου συνέβη, έχασα φίλους –από τροχαίο, καρδιακή προσβολή κ.λπ.– οι οποίοι είχαν δείξει μεγάλη συμπόνια, όταν αρρώστησα με καρκίνο...».
Ένα πράγμα που μαθαίνεις σίγουρα «σ’ αυτές τις ιστορίες» είναι «να κάνεις ειρήνη με το θάνατο. Στο τέλος, φοβάσαι πιο πολύ τον πόνο ή την ταλαιπωρία, όχι το “πέρασμα απέναντι”». Και στο διά ταύτα, αυτό που σου μένει είναι η ζωή. Η όξυνση των αισθήσεων, η χαρά της κάθε μέρας. Μια νέα «συνειδητότητα». «Μοιραία, αλλάζουν οι προτεραιότητές σου, ο τρόπος που αξιολογείς τα πράγματα της καθημερινότητας που άλλοτε θεωρούσες σημαντικά. Ας πούμε, σήμερα, είχα να πληρώσω την Εφορία και να δω και τη γιατρό μου. Δεν ήταν καθόλου ευχάριστα τα νέα της Εφορίας, πίστεψέ με. Όμως η συνάντηση με τη γιατρό μου με έκανε να τα δω με άλλη οπτική...».

Διαβάστε περισσότερα στο PEOPLE που κυκλοφορεί μαζί με το ΘΕΜΑ.