Από το Καστελλόριζο αρχηγός στο Βασιλικό Βρετανικό Ναυτικό

Οταν έκλεινε τα μάτια, ξανάρχιζαν να πεταλουδίζουν λάμψεις εκθαμβωτικές, εικόνες από την Αφρική όπου έζησε τα παιδικά του χρόνια ή από τη θρυλική εκείνη απόβαση το 2000. Οταν τα άνοιγε έβλεπε τη λάμψη από τα φλας που δεν σταματούσαν κατά τη νεκρώσιμη ακολουθία της Μάργκαρετ Θάτσερ: ήταν, άλλωστε, από τους λίγους που είχαν πρόσβαση δίπλα στο φέρετρο της τυλιγμένης με τη βρετανική σημαία λαίδης.

Τώρα ο ευθυτενής Ελληνας με το ευγενικό ταμπεραμέντο -γενναίος και ευφυής όπως τον θεωρούσαν οι όμοιοί του-, ο Γιώργος Ζαμπέλας, μπορούσε να κάνει υπερήφανη όχι μόνο τη Μεγάλη Βρετανία αλλά και τη χώρα του, την Ελλάδα. Για τον ίδιο, άλλωστε, λέξεις όπως «γενναιότητα» και «περηφάνια» αντηχούσαν με ακρίβεια μόνο στην ελληνική γλώσσα - ακούγονταν πιο μεγαλεπήβολα και με εντονότερο σθένος. Εξ ου και το ότι πίστεψε σε αυτές ολόψυχα, κάτι που αποδεικνύουν οι τιμητικές διακρίσεις και τα θερμά λόγια όλων όσοι γνωρίζουν. Ο Γιώργος Ζαμπέλας δεν είναι, από τις αρχές του μήνα, μόνο ο περήφανος αρχηγός του Βρετανικού Ναυτικού αλλά και ο Ελληνας που έμελλε να πρωταγωνιστήσει στις τιμητικές εκδηλώσεις για τη σιδηρά κυρία, με το όνομά του να γίνεται γνωστό στα διάφορα σημεία του πλανήτη.

Η κινηματογραφική επιχείρηση «Paliser» και οι ιπποτικές διακρίσεις

Από την άλλη, όλοι ξέρουν ότι ο τιμημένος με τις ύψιστες διακρίσεις ναύαρχος και υποδειγματικός οικογενειάρχης δεν είχε πάντα εύκολες στιγμές. Η επιχείρηση όπου συμμετείχε και χάρη στην οποία όλοι τον αποκαλούν πλέον «σερ» έχει καταγραφεί στα παγκόσμια χρονικά, έχει γίνει σενάριο για ταινία και διδάσκεται ως παράδειγμα στις στρατιωτικές σχολές. Μιλάμε για τις επιχειρήσεις «Barras» και «Paliser», που φέρουν το λιθαράκι του γενναίου ναυάρχου, ο οποίος αποθέωσε το βρετανικό αίσθημα και έφερε τους Βρετανούς στην καρδιά του πιο αιματηρού εμφυλίου στην Αφρική, τη Σιέρα Λεόνε. Ολα ξεκίνησαν τον  Αύγουστο του 2000, όταν μια περίπολος του ΟΗΕ που τριγυρνούσε σχεδόν αμέριμνα σε ουδέτερη περιοχή με οπλισμένους στρατιώτες του Ιρλανδικού Συντάγματος επάνω σε τρία οπλισμένα Land Rover, έπεσε σε ενέδρα μιας συμμορίας αδίστακτων ληστών-ανταρτών με την επωνυμία «Τα παιδιά της Δυτικής Πλευράς» στην περιοχή Οκρα Χιλς. Οι αντάρτες συνέλαβαν τα 11 μέλη της περιπόλου και άρχισαν να παζαρεύουν με τις βρετανικές αρχές. Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων οι Βρετανοί κατάφεραν να εντοπίσουν τους αντάρτες μέσα από δορυφορικό τηλέφωνο οργανώνοντας μια από τις πιο δύσκολες επεμβάσεις στην ιστορία των Ειδικών Δυνάμεων με τον ειρωνικό κωδικό τίτλο «Βέβαιος θάνατος».



Το αρχικό σχέδιό τους να αποβιβαστούν μέσω φουσκωτών και να ακινητοποιήσουν τους αντάρτες είχε πέσει τότε στο κενό λόγω της ορμητικότητας του ποταμού - δεν έμενε τίποτε άλλο από το να επιχειρήσουν από αέρος με τον προφανή κίνδυνο να αποκαλυφθούν άμεσα λόγω θορύβου.  Η επέμβαση, όμως, ήταν τόσο ορμητική που δεν άφηνε περιθώριο στους ντόπιους αντάρτες να αντιδράσουν: οι όμηροι τελικά απελευθερώθηκαν με έναν στρατιώτη των Βρετανών νεκρό και έντεκα τραυματίες - αποτέλεσμα άκρως επιτυχές δεδομένων των συνθηκών. Ηταν μάλιστα η πρώτη φορά που οι SAS (Special Air Service) συνεργάστηκαν στενά με τους SBS (Spesial Boat Service), με αποτέλεσμα έκτοτε να διαμορφωθεί το νέο βρετανικό συγκρότημα Υποστηρίξεως Ειδικών Δυνάμεων.

Οι επιχειρήσεις «Barras» και «Paliser» -της οποίας ηγείτο ο σημερινός ναύαρχος, ο οποίος εκτός από άνθρωπος της θάλασσας κάποτε υπήρξε πιλότος σε ελικόπτερα- θεωρήθηκαν άκρως επιτυχημένες όχι μόνο για την τελική τους έκβαση αλλά και γιατί άνοιξαν τον δρόμο για την επέμβαση των Βρετανών στην πολύπαθη Σιέρα Λεόνε - η οποία, ας μην ξεχνάμε, κρύβει ένα χωριό γεμάτο διαμάντια. Το χαρμόσυνο γεγονός είχε μάλιστα κάνει τον τότε Βρετανό πρωθυπουργό κ. Τόνι Μπλερ να διοργανώσει ειδική τιμητική υποδοχή για τους νικητές. Ο Ζαμπέλας, μεταξύ άλλων, τιμήθηκε με τον Σταυρό των Εξαιρετικών Πράξεων, γεγονός που συνέβαλε καταλυτικά ώστε να είναι εκείνος που θα χαράξει τις σύνθετες επιχειρήσεις στο Ιράκ και τρία χρόνια αργότερα να αναλάβει τη διεύθυνση όλων των αμφίβιων δυνάμεων του Βρετανικού Ναυτικού.



Οι επιτυχίες έρχονταν διαρκώς η μία μετά την άλλη και όλοι πια μιλούσαν για τον δαιμόνιο και γενναίο Ελληνα που ήξερε καλά από πολεμικές εφορμήσεις και από οριακές καταστάσεις - όχι τυχαία τα παλαιότερα χρόνια είχε συμμετάσχει σε επιχειρήσεις για τη δίωξη ναρκωτικών στην Καραϊβική. Το μυστικό δε για τις αγαστές επιδόσεις του σε έναν έντονο και περιπετειώδη στρατιωτικό βίο είχε μάλλον να κάνει με την πιστή σύντροφό του Αμάντα Ζαν Λεκουντενέκ, η οποία υποστήριζε κάθε τολμηρή κίνησή του, αλλά και τα τρία αγόρια του, τη φωτογραφία των οποίων έφερε πάντοτε σε πρώτη θέση στο γραφείο του. Κατά τα άλλα, ένας άνθρωπος με το όνομα Ζαμπέλας δεν θα μπορούσε να μη διακρίνει, με τρόπο άκρως διορατικό, πράγματα που κυριολεκτικά άλλοι παρατηρούν μόνο από το τηλεσκόπιο - ή μάλλον καλύτερα να τα ξέρει απ’ έξω και λόγω σπουδών του στην Αστροφυσική και τη Διαστημική. Κυριολεκτικά «έτη φωτός μπροστά» είναι ο χαρακτηρισμός που ταιριάζει σε ένα από τα καλύτερα στρατηγικά μυαλά των Βρετανικών Ενόπλων Δυνάμεων.

Αυτό, πάντως, που ήξερε εκείνος ήταν ότι δεν μπορούσε με τίποτα να ξεχάσει τα ιδανικά ηλιοβασιλέματα στο Καστελλόριζο, το ακριτικό αυτό νησί που δίδασκε, με τον καλύτερο τρόπο, τι σημαίνει ελληνική ταυτότητα και από όπου έλκει την καταγωγή του. Αυτά είναι που δεν μπορούσε με τίποτε να ξεχάσει ο ναύαρχος Ζαμπέλας. Αυτά και τις συμβουλές του πατέρα του Μιχάλη Ζαμπέλα και του θείου του Απόστολου Ζαμπέλα που ζώντας κοντά στον Ωνάση είχε εμπειρία σε μια αντίστοιχα έντονη ζωή - χωρίς ταυτότητες, στεγανά και σύνορα.

Ο θείος Απόστολος Ζαμπέλας

Μια δεκαετία μετά την επέμβαση στη Σιέρα Λεόνε και με μια σειρά αποκλειστικών επιτυχιών να καταγράφονται στο βιογραφικό του, ο Γιώργος Ζαμπέλας δεν είχε τίποτε άλλο να περιμένει από την ύψιστη αναγνώριση των ιπποτών. Και αυτή δεν άργησε να έρθει το 2011, όταν σε μια ακόμη επιβλητική τελετή η ίδια η βασίλισσα Ελισάβετ τον έχρισε ιππότη-διοικητή του Τάγματος του Λουτρού με το επιβλητικό οικόσημο και το ρωμαλέο σθένος. Κι ενώ τίποτε δεν έμοιαζε ικανό να γεμίσει με σύννεφα εκείνες τις ευλογημένες μέρες, μια υποδόρια θλίψη δεν επέτρεπε στον Ζαμπέλα να χαρεί την ύψιστη τιμή. Από τα βάθη ενός ξηλωμένου βλέμματος, χαμένου σε σκέψεις, διέκρινες τη στεναχώρια για τον χαμό του αγαπημένου του θείου Απόστολου Ζαμπέλα. Ηταν αυτός που δουλεύοντας χρόνια δίπλα στον Ωνάση και κρατώντας βασικό πόστο στο Ιδρυμα «Αλέξανδρος Ωνάσης» του είχε μάθει τα μυστικά της ψυχραιμίας και της εγρήγορσης, τη σπουδαιότητα που έχουν η ανοιχτοσύνη και η ανδρεία. Τώρα ο αγαπημένος ανιψιός βρέθηκε να τιμά με τον καλύτερο τρόπο την οικογενειακή ταυτότητα και τη μνήμη του θείου, αποκτώντας τις τιμές και όλα όσα τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας θα ονειρεύονταν γι’ αυτόν. Η υποδοχή από τα βρετανικά μέσα ήταν δε ιδιαίτερα θερμή για έναν άνθρωπο που δεν έχει βρετανική καταγωγή, ούτε παρουσιαστικό, και τα ελληνικά χαρακτηριστικά του είναι παραπάνω από έκδηλα. Ωστόσο, κανείς δεν μπορούσε να αμφισβητήσει τις υψηλές επιστημονικές κατακτήσεις που, σε συνδυασμό με ένα υψηλό στρατιωτικό προφίλ, δημιουργούσε αγαστές προϋποθέσεις για την ανάληψη της κορυφαίας θέσης, όπως είναι η αρχηγία του Βασιλικού Ναυτικού.

 Η ριζοσπαστικών φρονημάτων «Independent» υποδέχτηκε θετικά την ανακοίνωση της ανάληψης καθηκόντων από τον Ζαμπέλα δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στο πλούσιο βιογραφικό του ναυάρχου. Κι ακόμα και αν διαθέτει απρόσωπους εχθρούς δεν φάνηκαν να είναι αρκετοί ώστε να αμφισβητήσουν την απόλυτη κυριαρχία ενός ανθρώπου που προς το παρόν καταγράφει μόνο επιτυχίες. Για κάποιον, όμως, που είναι το Σύμβολο της Ανδρείας και διακεκριμένος σημαιοφόρος της μεγάλης αναμέτρησης του νέου κόσμου με τις παραδοσιακές αξίες, όλα αυτά φαντάζουν τουλάχιστον ευνόητα. Στα μάτια του Γιώργου Ζαμπέλα, η Βρετανία ήταν η οιονεί αυτοκρατορία που θα μπορούσε να διατηρεί άψογα το όνομά της, η χώρα που τον δέχτηκε με ζέση και αναγνώρισε με τις ύψιστες τιμές τις δυνατότητές του. Γι’ αυτό και φρόντιζε να της το επιστρέψει με κάθε τρόπο, όπως συνέβη με την τιμητική, μεγαλεπήβολη τελετή που μόνο άνθρωποι όπως ο Γιώργος Ζαμπέλας θα μπορούσαν να φέρουν άψογα εις πέρας. Η συγκυρία του θανάτου της Θάτσερ, λίγες μόλις μέρες αφότου είχε αναλάβει καθήκοντα, ήταν απλώς άλλη μια πρόκληση που ο Ζαμπέλας ανέκαθεν επεδίωκε στη ζωή του -και ήταν τυχερός που μπορούσε να την ικανοποιήσει με τον καλύτερο και ικανοποιητικότερο τρόπο- σαν άλλος ένας Ελληνας πολεμιστής, σαν ένας παρασημοφορημένος Οδυσσέας.

Η οικογένεια ζαμπέλα

Ο Ωνάσης και η Αφρική

Ο θείος του ναυάρχου, Απόστολος Ζαμπέλας, ο οποίος δούλευε κοντά στον Ωνάση, είχε εμφυσήσει στον ανιψιό όλες τις οικογενειακές συνήθειες, με ιδιαίτερη αγάπη στους ορίζοντες της θάλασσας και μια αλλόκοτη αίσθηση του κινδύνου. Το να αψηφούν τον κίνδυνο ήταν ίδιον των Ζαμπελαίων που είχαν βιώσει αλλεπάλληλες κρίσεις στα διάφορα άκρα της Αφρικής, παραμένοντας πιο Ελληνες από τους Ελληνες και πιο κοσμοπολίτες από τους κοσμοπολίτες. Ανδρειωμένοι κυριολεκτικά στα πέρατα της γης και του πελάγους -με ρίζες από το Καστελλόριζο μέχρι τη Ζιμπάμπουε-, κέρδισαν την αναγνώριση σε διαφορετικές κουλτούρες. Ενδεικτικό είναι ότι στην επιβλητική τελετή που ακολούθησε τον θάνατο του Απόστολου Ζαμπέλα χοροστάτησε ο ίδιος ο δεσπότης της μακρινής αυτής περιοχής όπου πέρασε πολλά χρόνια η οικογένεια, της Ζιμπάμπουε.