Κρίστιαν Έρικσεν: «Όλοι μπορούμε να μάθουμε πώς να σώσουμε θύμα ανακοπής» λέει ο Δρ. Τούτουζας

Με αφορμή την κατάρρευση του 29χρονου Κρίστιαν Έρικσεν εν ώρα αγώνα, αλλά και ανάλογα περιστατικά που φαίνεται να συμβαίνουν όλο και πιο συχνά το τελευταίο διάστημα ακόμη και με πολύ νεότερους αθλητές, το protothema.gr ζήτησε την άποψη του Δρ. Κωνσταντίνου Τούτουζα, Καθηγητή Καρδιολογίας, Υπεύθυνου Iατρείου δομικών καρδιοπαθειών και Καρδιο-ογκολογίας στην Α' Πανεπιστημιακή Καρδιολογική Κλινική του Ιπποκρατείου Νοσοκομείου της Αθήνας και Γενικού Γραμματέα της Ελληνικής Καρδιολογικής Εταιρείας.

Πέρα από την ανάλυση της περίπτωσης Έρικσεν, βάσει των ελάχιστων χειροπιαστών δεδομένων τα οποία έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, ο Δρ. Τούτουζας εξαίρει τη σημασία της έγκαιρης και σωστής αντιμετώπισης του περιστατικού: «Το στοιχείο που εγώ θεωρώ ως παράγοντα κρίσιμης σημασίας, είναι η άμεση αντιμετώπιση και η ενημέρωση, ει δυνατόν όλων μας, όχι μόνο των ειδικών (γιατρών, νοσηλευτών κ.λπ)» τονίζει ο Δρ. Τούτουζας και εξηγεί ότι «εν προκειμένω ο Έρικσεν σώθηκε επειδή οι συμπαίκτες του ενήργησαν ακαριαία και, βέβαια, επειδή οι γιατροί που τον φρόντισαν επί τόπου ήξεραν να κάνουν καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Στην οποίαν μπορεί ο καθένας να εκπαιδευτεί, χωρίς να έχει καμία σχέση με νοσηλευτική ή ιατρική. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, θα μπορούσε να έχει επέμβει πχ ένας βοηθητικός υπάλληλος του γηπέδου -αν είχε εκπαιδευτεί και είχε πιστοποίηση για καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση.



» Στη Φινλανδία, για παράδειγμα, μαθήματα καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης γίνονται στα σχολεία, σε μικρούς μαθητές. Από την άλλη, κάτι θετικό για τη χώρα μας, είναι ότι τα τελευταία χρόνια γίνονται μεγάλες προσπάθειες να εκπαιδεύονται και να πιστοποιούνται στις πρώτες βοήθειες πυροσβέστες, αστυνομικοί κ.λπ. Επίσης, ορισμένοι τοπικοί φορείς, όπως στα Ιωάννινα, τη Δράμα και αλλού, τοποθετούν απινιδωτές σε κεντρικά και πολυσύχναστα σημεία των πόλεων, ώστε να υπάρχει άμεση επέμβαση όταν χρειαστεί με το κατάλληλο τεχνικό μέσον. Φυσικά ο εξοπλισμός δεν αρκεί από μόνος του. Πρέπει ταυτόχρονα να έχουν εκπαιδευτεί άνθρωποι, δημοτικοί υπάλληλοι και άλλοι, ώστε να γνωρίζουν πού βρίσκονται τα εργαλεία και πώς να τα χρησιμοποιήσουν για να σώσουν έναν συνάνθρωπο ο οποίος έχει επείγουσα ανάγκη βοήθειας.



» Νομίζω ότι αυτό είναι που θα πρέπει να κάνουμε ως κοινωνία προκειμένου να μειώσουμε τις πιθανότητες αιφνίδιων καρδιακών θανάτων: Να ενημερωθούμε και να εκπαιδευτούμε σωστά. Υπάρχουν φορείς όπως πχ η Ελληνική Καρδιολογική Εταιρεία, ο Ερυθρός Σταυρός κ.α. οι οποίοι παρέχουν πιστοποιημένη εκπαίδευση στην καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση. Βλέπουμε ότι στα σεμινάρια έρχονται προπονητές και γονείς αθλητών, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό. Όλοι μπορούμε -και πρέπει- να μάθουμε πώς γίνεται η καρδιοπνευμονική αναζωογόνηση, διότι έτσι μπορούμε να επέμβουμε και να σώσουμε μια ζωή που κινδυνεύει».



Τι συνέβη στον Έρικσεν;

Ο Δρ. Τούτουζας εξηγεί ότι «οι αθλητές του επιπέδου Κρίστιαν Έρικσεν, επαγγελματίες, σε συλλόγους με οργάνωση υψηλών προδιαγραφών, υπόκεινται σε ιατρικούς ελέγχους. Παρόλ' αυτά, ενδέχεται ένας παθογόνος παράγοντας που σχετίζεται με την καρδιά, να μην ανιχνευτεί αμέσως.

» Οι εξετάσεις στις οποίες υποβάλλεται ένας πολύ υψηλού επιπέδου αθλητής, προφανώς, αποκλείουν κάποιες αιτίες, όπως πχ υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, δυσπλασίες κ.λπ. οι οποίες είναι εκ γενετής. Συγκεκριμένα, την υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, τη συναντούμε αρκετά συχνά, από 1 στους 500 έως 1 στους 3.000 εξεταζόμενους. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι εξαιρετικά σπάνια.

» Ωστόσο, ο έλεγχος δεν μπορεί να εντοπίσει αυτό που εμείς οι καρδιολόγοι ονομάζουμε 'συγγενείς ανωμαλίες' των αρτηριών. Αν, φερ' ειπείν, κάποιος έχει γεννηθεί με τις στεφανιαίες αρτηρίες σε θέση διαφορετική από τη συνηθισμένη, αυτό δεν μπορεί να το καταγράψουν οι συνήθεις έλεγχοι. Είναι κάτι που θα φανεί σε μια στεφανιογραφία, αξονική κ.λπ.



» Υπάρχει μια περίπτωση αθλητή, του μπασκετμπολίστα στο NBA Ρέτζι Λιούις, ο οποίος τον Ιούλιο του 1993 κατά τη διάρκεια προπόνησης έπαθε ανακοπή και απεβίωσε από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια. Μερικούς μήνες πριν είχε καταρρεύσει εν ώρα αγώνα, είχε μείνει για λίγο αναίσθητος και όταν συνήλθε βρισκόταν σε σύγχυση. Κατόπιν υποβλήθηκε σε εξετάσεις, οι γιατροί του είπαν ότι πάσχει από μυοκαρδιοπάθεια και ότι έπρεπε να αποσυρθεί. Εκείνος, βάσει μιας λιγότερο αυστηρής διάγνωσης από άλλον γιατρό, προσπάθησε να επανέλθει σε πλήρη ενεργό δράση. Το αποτέλεσμα ήταν να χάσει τη ζωή του σε ηλικία 27 ετών.

» Εκτός των εκ γενετής, υπάρχουν οι επίκτητες αιτίες που ενδέχεται να προκαλέσουν καρδιακό επεισόδιο, όπως λόγου χάριν μια μυοκαρδίτιδα. Μυοκαρδίτιδα, αν χρησιμοποιήσουμε μια αναλογία για να γίνει κατανοητό το είδος της πάθησης, είναι κάτι αντίστοιχο με μια φλεγμονή, όπως η αμυγδαλίτιδα, η φαρυγγίτιδα κ.ο.κ. Μπορεί να προέλθει από ίωση, από Covid-19, Κοξάκι κ.λπ. Πριν από μερικά χρόνια είχε καταρρεύσει στο γήπεδο ο Μάρκο Ολαϊτάν του Ολυμπιακού από ιογενή μυοκαρδίτιδα. Δεν είναι συνηθισμένα αυτά τα περιστατικά, αλλά συμβαίνουν.

» Στην ηλικία των 30-35 ετών, επίσης, αρχίζουμε να μιλάμε για κίνδυνο εμφράγματος (στεφανιαία νόσος). Εξαιρετικά σπάνιο και αυτό, αλλά από τη δεδομένη ηλικία και εξής αντιμετωπίζεται σαν κίνδυνος.

» Άρα, έχουμε τους εκ γενετής παράγοντες οι οποίοι διαγιγνώσκονται μεν από νεαρή ηλικία, αλλά σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν ακόμη και με αιφνίδιο θάνατο. Εκτός αυτών, υπάρχουν οι επίκτητες νόσοι, που μπορεί να εκδηλωθούν με επεισόδιο ανακοπής».

Ο παράγοντας Covid-19

Αμέσως μετά από το συμβάν με πρωταγωνιστή τον Κρίστιαν Έρικσεν, υπήρξε αρκετά εκτεταμένη παραφιλολογία για την ενδεχόμενη επίδραση του κορωνοϊού στην κατάσταση της υγείας του Δανού ποδοσφαιριστή. Επ' αυτού ο Δρ. Κωνσταντίνος Τούτουζας παρατηρεί ότι «ανακοινώνοντας ότι ο Έρικσεν δεν έπασχε από Covid-19 και δεν είχε εμβολιαστεί, οι γιατροί που τον παρακολουθούν προσπαθούν να αποκλείσουν το ενδεχόμενο της μυοκαρδίτιδας. Βέβαια, αυτό δεν είναι κάτι που μπορεί να ειπωθεί με σιγουριά αμέσως. Ο παίκτης θα χρειαστεί να υποβληθεί σε περαιτέρω εξετάσεις».

Σε ό,τι αφορά την υπερβολική επιβάρυνση του οργανισμού ή και τη χρήση αναβολικών, ο Δρ. Τούτουζας σημειώνει ότι «για τον Έρικσεν δεν έχουμε αρκετή πληροφόρηση ώστε να εξάγουμε συμπεράσματα. Η σωρευτική κόπωση θα μπορούσε να τον έχει επηρεάσει με τον εξής τρόπο -αν και κάνω απλώς μια εικασία, θεωρητικά, χωρίς συγκεκριμένα δεδομένα: Αφού τελείωσε τις υποχρεώσεις του με την Ίντερ, ξεκίνησε απευθείας προετοιμασία για το Euro. Μπορεί ο οργανισμός του να μην είχε την ιδανική ενυδάτωση, να μην είχε την κατάλληλη διατροφή αυτό το διάστημα κ.ο.κ. Οι παράγοντες αυτοί επηρεάζουν το επίπεδο των ηλεκτρολυτών στον οργανισμό. Θα μπορούσε πχ να έχει υποκαλιαιμία (μειωμένο κάλιο) και αυτό να εκδηλωθεί σαν συγκοπτικό επεισόδιο. Προϋποτίθεται, βέβαια, ότι υπάρχει κάποια λανθάνουσα παθογόνος κατάσταση.

» Η θερμοκρασία, είναι και αυτή ένας σημαντικός παράγοντας -αν και ίσως δεν έπαιξε ρόλο στο επεισόδιο του Έρικσεν. Υπάρχουν όμως δρομείς μεγάλων αποστάσεων, κυρίως μαραθωνοδρόμοι, οι οποίοι καταρρέουν εξαιτίας της πολύ υψηλής θερμοκρασίας περιβάλλοντος. Αυτό συμβαίνει ειδικά το καλοκαίρι και ειδικά σε αθλητές οι οποίοι ενίοτε τείνουν να αψηφούν κάποια πρώιμα συμπτώματα, όπως πχ μια αδυναμία. Κι έτσι προκύπτει το θερμικό σοκ, που μπορεί να αποβεί έως και μοιραίο.

» Όσον αφορά την επιδίωξη υψηλότερων επιδόσεων, ασφαλώς τίθεται ζήτημα χρήσης και κατάχρησης συμπληρωμάτων και ουσιών. Τα αναβολικά επιδεινώνουν τις καρδιακές παθογένειες -και αυτό θα πρέπει να το προσέχουν ιδιαίτερα οι γονείς νεαρών αθλητών, οι οποίοι επιτρέπουν τη χρήση διαφόρων 'χαπιών' ανεξέλεγκτα. Χρειάζεται πολύ μεγάλη προσοχή και συνεχής έλεγχος. Κάθε συμπλήρωμα διατροφής έχει παρενέργειες».


Η αύξηση των περιστατικών και η πρόληψη

Σε ερώτηση από το protothema.gr εάν είναι ανησυχητικό το φαινόμενο του πολλαπλασιασμού περιστατικών σαν αυτό του Κρίστιαν Έρικσεν τα τελευταία χρόνια, ο κ. Τούτουζας πιστεύει ότι «όχι μόνο σε επίπεδο επαγγελματιών αθλητών αλλά και ερασιτεχνών, γίνονται γνωστά περιστατικά ανακοπών εν ώρα αγωνιστικής δραστηριότητας. Δεν θεωρώ ότι οι περιπτώσεις αυτές -σπάνιες και ολιγάριθμες, αλλά τραγικές- οφείλονται στην αυξημένη ένταση, την πίεση για απόδοση κ.λπ. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σήμερα η μετάδοση της πληροφορίας είναι αστραπιαία και καθολική, χάρη στα ψηφιακά μέσα. Παλαιότερα μπορεί να είχαμε τον ίδιο αριθμό περιστατικών, αλλά να μην τα μαθαίναμε ποτέ».

Τέλος, σε ό,τι αφορά τη δυνατότητα πρόληψης τόσο σοβαρών επεισοδίων, ο Δρ. Κωνσταντίνος Τούτουζας επισημαίνει ότι «δεν έχουμε κάποιο άλλο αποτελεσματικό εργαλείο, παρά μόνο τον ενδελεχή προ-αθλητικό έλεγχο (καρδιογράφημα οπωσδήποτε, υπερηχογράφημα, δοκιμασία κοπώσεως), για να εντοπιστεί κάποια εκ γενετής πάθηση».


Ειδήσεις σήμερα: 

Εκκεντρικό κολάν από τη συλλογή της Ριάνα αποκαλύπτει την... πίσω όψη και διχάζει τους φαν - Δείτε φωτογραφίες

Euro 2020: Viral ο... εκνευρισμός του Ρονάλντο με μπουκάλια της Coca-Cola σε συνέντευξη Τύπου - «Νερό!»

Η ινδική μετάλλαξη «σαρώνει» τους μη εμβολιασμένους: Υπερδιπλάσιες οι πιθανότητες σοβαρής νόσησης και θανάτου