Γιατί η ΕΚΤ κρατά την τύχη της Ελλάδας στα χέρια της

Η ΕΚΤ πέρα από το ρόλο να διασφαλίζει τη σταθερότητα του ευρωσυστήματος είναι ένας από τους τρεις θεσμούς που η Ελλάδα διαπραγματεύεται για τους όρους τους νέου προγράμματος χρηματοδότησης της Ελλάδας. Είναι εκείνη που κάθε βδομάδα - με τη συμμετοχή του Γιάννη Στουρνάρα - αποφασίζει στην Φρανκφούρτη για την έγκριση παροχής ρευστότητας προς τις ελληνικές τράπεζες, οι οποίες με τη σειρά τους «μπαίνουν» στις δημοπρασίες εντόκων για να δανείζεται το ελληνικό κράτος, αφού δεν έχει άλλη πηγή. 

Εξάλλου, η ΕΚΤ είναι αυτή που θα αποφασίσει - αν επιβεβαιωθούν τα ακραία σενάρια - να επιβάλει περιορισμό κίνησης κεφαλαίων στις ελληνικές τράπεζες. Ο κ. Αθανάσιος Βαμβακίδης επικεφαλής αναλυτής της Merrill Lynch, μιλώντας στο protothema.gr, ανέφερε σχετικά ότι το ζήτημα αυτό εξαρτάται από την ΕΚΤ. Εφόσον ο ELA είναι διαθέσιμος, η Ελλάδα δεν θα εισαγάγει ελέγχους κεφαλαίων. Ωστόσο, ο ELA δεν θα είναι εκεί για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς συμφωνία.

Όσο, λοιπόν, διαρκούν οι διαπραγματεύσεις και όσο φαίνεται να μην καταλήγουν κάπου οι δύο πλευρές, είναι προφανές ότι η ΕΚΤ είναι εκείνη που κρατάει εν ζωή τις ελληνικές τράπεζες και κατά ένα μέρος αποτελεί και στήριγμα για την ελληνική οικονομία. Στελέχη της ευρωτράπεζας αναφέρουν ότι όσο διαρκούν οι διαπραγματεύσεις και δεν υπάρχει αδιέξοδο για την υπογραφή μίας συμφωνίας η ΕΚΤ δεν θα διακόψει τον ELA προς τις ελληνικές τράπεζες. Παρά ταύτα, αν περάσει το χρονικό περιθώριο και η Ελλάδα δεν καταβάλει ούτε τη δόση προς το ΔΝΤ, τότε τα δεδομένα θα αλλάξουν, αφού θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο για την ΕΚΤ να χρηματοδοτεί μια χώρα υπο καθεστώς πτώχευσης. Αν και πολλοί οίκοι αξιολόγησης έχουν αναφέρει σε εκθέσεις τους ότι δεν πρόκειται να θεωρηθεί χρεοκοπία αν δεν πληρώσει η Ελλάδα ΔΝΤ/ ΕΚΤ, διότι δεν ανήκει το χρέος στις αγορές, αλλά στον επίσημο τομέα, πολλοί έχουν άλλη άποψη. 

Για παράδειγμα, ανοικτό το ενδεχόμενο να ζητήσει την άμεση εξόφληση όλων των δανείων που έχει δώσει ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας (ESM) άφησε ο επικεφαλής του, Κλάους Ρέγκλινγκ. Στη συνέντευξη Τύπου για την ετήσια έκθεση του ESM, o Κλάους Ρέγκλινγκ ρωτήθηκε τι συνεπάγεται η αθέτηση της πληρωμής της δόσης από την Ελλάδα προς το ΔΝΤ στο τέλος του μήνα. Επίσης, αν η Ελλάδα δεν πληρώσει τις οφειλές της προς το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στις 30 Ιουνίου, τότε θα θεωρηθεί σε κατάσταση χρεοκοπίας, δήλωσε κατηγορηματικά την Πέμπτη η επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ, όπως μεταδίδει το πρακτορείο Reuters.

Αν δεν πληρωθεί η δόση στο ΔΝΤ, αμέσως θα ξεκινήσει επικοινωνία μεταξύ Ελλάδας και ΔΝΤ για να διευθετηθεί η οφειλή. Τυπικά, από τη στιγμή που η χώρα θα αθετήσει μία υποχρέωσή της, θα έχει χρεοκοπήσει. Επειδή, είναι είναι χρέος προς επίσημο οργανισμό εκτιμάται ότι δεν χαρακτηριστεί «πιστωτικό γεγονός» , αλλά θα υπάρχει επίπτωση στις αγορές.

Το θέμα είναι ότι θα δημιουργηθεί και ντόμινο για όλα τα χρέη της Ελλάδας προς τους Θεσμπούς, διότι μέσω του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (EFSF) η Ευρωζώνη έχει διαθέσει δάνεια στην Ελλάδα, τα οποία έχουν ρήτρες διασταυρούμενης χρεοκοπίας (cross default clauses) σε περίπτωση μη πληρωμής του ΔΝΤ. Είναι δάνεια ύψους 141,9 δισ. ευρώ, τα οποία μπορούν να γίνουν άμεσα απαιτητά από τον EFSF, λόγω της ύπαρξης των ρητρών αυτών. Για το σκοπό αυτό αναμένεται να συνεδριάσει άμεσα το Eurogroup, ώστε να αποφασίσει πώς θα αντιμετωπίσει την κατάσταση η Ευρωζώνη.

Στο τέλος του μήνα η ελληνική κυβέρνηση πρέπει να δώσει 1,6 δισ. ευρώ στο ΔΝΤ, από τη στιγμή που αποφάσισε να ομαδοποιήσει τις δόσεις του Ιουνίου, ενώ η ΕΚΤ μέχρι μέχρι τώρα έχεθ εγκρίνει περίπου 83 δισεκατομμύρια ευρώ προς τις ελληνικές τράπεζες. 

Έλεγχοι κεφαλαίων 

Σύμφωνα με έκθεση της JP Morgan, θεωρητικά οι έλεγχοι κεφαλαίου θεωρούνται ως ένα σύνολο διοικητικών εμποδίων που επιδιώκουν να αποτρέψουν τις καταθέσεις να φύγουν από το τραπεζικό σύστημα, ενώ εξακολουθούν να γίνονται προσπάθειες, έτσι ώστε η οικονομία να λειτουργήσει σε κανονικούς ρυθμούς. Ως εκ τούτου, επιβάλλονται όρια στην ικανότητα των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων να αποσύρουν τις καταθέσεις τους σε μετρητά, ή να μετακινηθούν από τη χώρα. Οι επιχειρήσεις που πρέπει να μεταφέρουν κεφάλαια στο εξωτερικό, ως μέρος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητα, πρέπει να αποδείξουν ότι πραγματικά η μεταφορά αυτή σχετίζεται με την εμπορική δραστηριότητα. Η απόφαση για την επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων έγκειται εν τέλει με στις ελληνικές αρχές, και θα πρέπει να περάσει νομοθεσία μέσω του Ελληνικού Κοινοβουλίου πριν τεθεί σε εφαρμογή. Παρά το γεγονός ότι η απόφαση σχετικά με τους ελέγχους κεφαλαίων λαμβάνεται από την Ελλάδα, οι αποφάσεις σχετικά με την παροχή χρηματοδότησης για τις τράπεζες λαμβάνονται ΕΚΤ. Αν η ΕΚΤ αποφασίζει να αυξήσει το κούρεμα στα ενέχυρα των τραπεζών, ή να μην αυξήσει τον ELA, τότε οι ελληνικές τράπεζες δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν σε αιτήματα για αναλήψεις. Οι ίδιες οι τράπεζες τότε θα πρέπει είτε να καταλήξουμε σε ένα σύστημα-δελτίο για καταθέσεις, ή (πιο πιθανό) να κλείσουν τις πόρτες τους. Η επιβολή ελέγχων στην κίνηση κεφαλαίων μπορεί να θεωρηθεί ως προσπάθεια να καταστεί η διαδικασία αυτή του δελτίου ομαλή.

 

Κρίσιμες ημερομηνίες 

Παρασκευή, 19 Ιουνίου: Πληρωμή κουπονιού 85 εκατ. ευρώ σε ομόλογο που διακρατά η ΕΚΤ
Πέμπτη 25 Ιουνίου και Παρασκευή, 26 Ιουνίου: Σύνοδος Κορυφής
Πέμπτη 30 Ιουνίου: Προθεσμία πληρωμής ΔΝΤ
Τετάρτη 1 Ιουλίου: Απόφαση ΕΚΤ για τον ELA
Δευτέρα 20 Ιουλίου: Πληρωμή κουπονιού 700 εκατ. ευρώ στην ΕΚΤ και ομολόγου 3,5 δισ. ευρώ.