Οι Τουρκοκύπριοι υποψήφιοι για την ηγεσία του ψευδοκράτους και οι θέσεις τους

Με διαφορετικές προσεγγίσεις στο θέμα των Βαρωσίων, παρόμοιες στο θέμα των υδρογονανθράκων και αναγνώρισης της έλλειψης εμπιστοσύνης που υπάρχει μεταξύ των δύο πλευρών στη Κύπρο, εμφανίζονται οι κύριοι υποψήφιοι στην ψηφοφορία της 19ης Απριλίου στο ψεδοκράτος.

Δέκα μέρες πριν από την εκλογή του νέου Τουρκοκύπριου ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου, Σιμπέρ Σιμπέλ, Μουσταφά Ακιντζί και Κουντρέτ Οζερσάι, απαντώντας σε ερωτήσεις του Κυπριακού Πρακτορείου Ειδήσεων (ΚΥΠΕ), παραθέτουν τις θέσεις τους στα θέματα αυτά που απασχολούν την επικαιρότητα και στις δύο πλευρές αλλά και την προεκλογική εκστρατεία στα κατεχόμενα.

Αμμόχωστος – Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης

Το θέμα των Βαρωσίων (κλειστή περιοχή Αμμοχώστου) τέθηκε αρχικά από τον Μουσταφά Ακιντζί στις προεκλογικές συζητήσεις, ο οποίος, μαζί και με την Σιμπέλ Σιμπέρ τώρα, τάσσεται υπέρ μιας παράλληλης διαδικασίας με το Κυπριακό, ενώ ο Έρογλου εμμένει στη θέση ότι τα Βαρώσια είναι κομμάτι μιας συνολικής λύσης και ο Οζερσάι προτείνει μονομερή κίνηση από την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Για τον νυν Τουρκοκύπριο ηγέτη, μια παράλληλη ή χωριστή συζήτηση για τα Βαρώσια θα εμποδίσει τον πραγματικό στόχο που είναι η συνολική λύση. Η τουρκοκυπριαή πλευρά έθεσε πολλά πακέτα προτάσεων στο θέμα των Βαρωσίων και η ελληνοκυπριακή πλευρά τα απέρριψε, υποστήριξε. “Στο παρελθόν το Βαρώσι έγινε μέρος μια συνολικής λύσης. Και ο ΟΗΕ το βλέπει έτσι. Γι` αυτό το λόγο στο στάδιο που βρισκόμαστε σήμερα, δεν είναι το θέμα τα Βαρώσια, αλλά να λύσουμε το Κυπριακό στην ολότητά του”.

Όσον αφορά την εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο κοινοτήτων, ο Ντερβίς Έρογλου ανέφερε ότι όσο περνά ο καιρός απομακρύνονται επειδή από το 2003 που άνοιξαν τα οδοφράγματα μέχρι τώρα και παρά το ότι οι διελεύσεις είναι ελεύθερες δεν μπόρεσαν να δημιουργηθούν οι απαραίτητες γέφυρες. Όσοι κάνουν ψώνια στα κατεχόμενα, ισχυρίστηκε, για ασήμαντους λόγους στην επιστροφή τα παίρνουν από τα χέρια τους. “Ούτε στο θέμα των υδρογονανθράκων δεν μπορούμε να έχουμε συνεργασία. Θέτουμε προτάσεις για το νερό που θα έρθει από την Τουρκία αλλά δεν υπάρχει κάποιος να τις λάβει υπόψη. Οι Τεχνικές Επιτροπές εργάζονται αλλά υπάρχει πολύ μικρή πρόοδος. Λέμε ‘ας συνεργαστούμε στο θέμα των εγκληματιών’, λαμβάνουμε αρνητική απάντηση. Κατατίθενται προτάσεις στο θέμα των κινητών τηλεφώνων, η ε/κ ηγεσία με την ίδια λογική προσπαθεί να μας επιβάλλει τη δική της κυριαρχία, τις δικές της επιθυμίες. Εμείς ανοίξαμε τον Πύργο, αλλά το Απλίκι δεν μπορούμε γιατί η ελληνοκυπριακή πλευρά αυτό το απορρίπτει. Στην Επιτροπή Διαχείρισης Κρίσεων λέμε ‘ας κάνουμε από κοινού ασκήσεις για τις πυρκαγιές’ που είναι κοινή μας ανησυχία, η απάντηση πάλι αρνητική. Εμείς είμαστε εδώ για προσέγγιση και συνεργασία αλλά η ύπαρξή μας, οι πραγματικότητες δεν μπορούν να παραβλεφθούν”.

Η έλλειψη εμπιστοσύνης μεταξύ των δύο πλευρών δεν είναι καινούργιο ζήτημα, κάθε μέρα που περνά με άλυτο το Κυπριακό οι δύο πλευρές έχουν περισσότερη ζημιά παρά όφελος, δήλωσε η Σιμπέλ Σιμπέρ.

“Η περίκλειστη περιοχή ίσως μισανοίξει τις πόρτες που θα μας φέρουν σε μια λύση. Μόλις εκλεγεί ο πρόεδρος εισηγούμαι την ανάπτυξη μιας νέα προσέγγισης που θα συνδέσει το θέμα των Βαρωσίων με την τοποθέτηση χρονοδιαγραμμάτων στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Θα συζητήσω το θέμα με τον συνομιλητή μου στο τραπέζι ώστε να ανοίξουν οι πόρτες για τους ερευνητές και τους ειδικούς για την από κοινού και μαζί ανοικοδόμηση των Βαρωσίων με τρόπο που να ταιριάζει με τις αρχές σύγχρονου πολιτικού σχεδιασμού. Το θέμα των Βαρωσίων πρέπει να συνεχισθεί με μια διαδικασία παράλληλα με τη διαδικασία λύσης του Κυπριακού”.

Ο Μουσταφά Ακιντζί ανέφερε ότι δίδει ιδιαίτερη σημασία στα μέτρα επαναπροσέγγισης και η επιστροφή των Βαρωσίων υπό την αιγίδα του ΟΗΕ στους παλιούς ιδιοκτήτες για επανεγκατάσταση φέρει τη δυναμική δημιουργίας νέου πεδίου συνεργασίας στις δύο κοινότητες, σημειώνοντας ότι το άνοιγμα της κλειστής περιοχής θα προσφέρει εργασία στους εργολάβους και τους νέους των δύο κοινοτήτων. Μαζί με τα Βαρώσια, πρέπει να βρεθεί μια φόρμουλα για απευθείας εμπόριο από το λιμάνι της Αμμοχώστου και απευθείας πτήσεις από το αεροδρόμιο Ερτζιάν (Τύμπου) και η επίτευξη αυτών έχει το νόημα μιας νέας προσέγγισης, ενός νέου πνεύματος προς την επίτευξη λύση στο Κυπριακό.

Πιστεύει, είπε, σε μια παράλληλη διαδικασία για τα Βαρώσια και προέτρεψε να μην ξεχνούμε ότι “σε όλους τους μακρινούς στόχους φθάνουμε κάνοντας το πρώτο βήμα”. Έθεσε δε θέμα και για την επικοινωνία μέσω κινητών, την ισχύ των ασφαλειών αυτοκινήτων και στις δύο πλευρές. “Ενώ οι Κύπριοι μπορούν να μιλούν με το κινητό όπου κι αν πάνε στον κόσμο, στη δική τους χώρα δεν μπορούν να μιλήσουν στην άλλη πλευρά και αυτό, αυτή την εποχή, είναι κάτι που δεν μπορεί να γίνει αποδεκτό”.

Ο Κουντρέτ Οζερσάι δήλωσε πως το θέμα της κλειστής περιοχής της Αμμοχώστου δοκιμάστηκε και στο παρελθόν ως μέρος των ΜΟΕ (Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης)  αλλά δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Ο Οζερσάι τάσσεται υπέρ μιας μονομερούς, αλλά σύμφωνης με το διεθνές Δίκαιο, κίνησης ανοίγματος της πόλης στους παλιούς – όπως είπε – ιδιοκτήτες. “Για να εξασφαλιστεί αυτή η δυνατότητα μετά από 42 χρόνια, ελάτε, αποδείξτε ότι είστε οι ιδιοκτήτες και πάρτε την περιουσία σας. Θα ξεκαθαρίσω όμως από την αρχή ότι αυτό θα γίνει χωρίς να παραβιάζονται οι αποφάσεις που θα ληφθούν στο πλαίσιο μιας (συνολικής) λύσης”.
Από την άλλη, ο Οζερσάι ανέφερε ότι στηρίζει τα ΜΟΕ αλλά δεν είναι σίγουρος πως είναι αυτά που θα επιτύχουν την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων. “Δεν έχει πολλή εμπιστοσύνη στα ΜΟΕ η κοινωνία. Γι` αυτό και εμείς πρέπει να διευρύνουμε τους τρόπους συνεργασίας σε θέματα που και οι δύο πλευρές μπορούν να κερδίσουν, που θα μπαίνει κάτι στην τσέπη των ανθρώπων, όπως το εμπόριο και ο τουρισμός. Για μένα αυτά είναι πιο σημαντικά από τα ΜΟΕ”.

Φυσικό Αέριο

Το ιδεατό θα ήταν να μπούμε σε μια διαπραγμάτευση που θα φέρει αποτέλεσμα με μια διαδικασία που θα είναι οριοθετημένη και σχεδιασμένη καλά, ανέφερε ο Οζερσάι, προσθέτοντας ότι σε μια τέτοια περίπτωση το θέμα των υδρογονανθράκων πρέπει να αφεθεί μετά τη λύση. Ωστόσο, είπε, εάν η διαδικασία συνεχιστεί με ανοικτό τέλος, οι δύο πλευρές πρέπει να βρουν μια φόρμουλα για από κοινού εκμετάλλευση και εξόρυξη του φυσικού αερίου. Αυτό πρέπει να γίνει δίκαια, όχι με ποσόστωση, με βάση τον πληθυσμό ή με άλλο τρόπο, πρόσθεσε. “Πρέπει να είναι πολλές συνιστώσες που θα μπουν σε ένα καλάθι. Μια φόρμουλα που θα βρεθεί συζητώντας”.

Ο Μουσταφά Ακιντζί δήλωσε πως το θέμα των υδρογονανθράκων μπορεί να παίξει θετικό ρόλο με την προοπτική για όφελος ιδιαίτερα για τις δύο κοινότητες αλλά και για όλους τους ενδιαφερόμενους, σημειώνοντας ότι σε αυτό το ζήτημα χρειάζεται ορθολογική προσέγγιση. “Εάν οι πλευρές δεν ενεργήσουν με το όραμα του κοινού οφέλους, τότε θα είναι δύσκολο να μιλάς για σταθερότητα στην περιοχή. Δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι λόγω των πηγών ενέργειας εδώ και χρόνια οι λαοί στη Μέση Ανατολή περνούν πολλές πίκρες”.

Πρέπει και η ελληνοκυπριακή πλευρά να αποδεκτεί να συζητήσει από τώρα το θέμα των υδρογονανθράκων με το “μελλοντικό ομόσπονδο εταίρο” της, είπε θεωρώντας ότι τα έσοδα από το φυσικό αέριο δημιουργούν μια επιπρόσθετη ευκαιρία για τη λύση. Πρέπει να μπορέσεις να επιτύχεις έναν δίκαιο διαμοιρασμό, δήλωσε ο Ακιντζί, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι “το έδαφος της Κύπρου, το νερό της, συμπεριλαμβανομένου και του νερού που θα έρθει από την Τουρκία και του πλούτου που υπάρχει κάτω από τη θάλασσα, μπορούν να διαμοιραστούν με δίκαιο τρόπο και στις δύο κοινότητες και προς όφελος της σταθερότητας στην περιοχή. Ενεργώντας με αυτό ως κοινό όραμα θα είναι προς όφελος και των δύο κοινοτήτων”.

Το θέμα των υδρογονανθράκων ήρθε στην ατζέντα του κοινού ανακοινωθέντος της 11ης Σεπτεμβρίου και έπαιξε καταλυτικό ρόλο ανέφερε η Σιμπέλ Σιμπέρ, προσθέτοντας ότι δεν είναι ρεαλιστικό να σκεφτεί κανείς ότι το ζήτημα, που “διαδίδονταν εδώ και 50 χρόνια”, μπορεί να φέρει από μόνο του τη λύση. “Το φυσικό αέριο έχει γίνει αποδεκτό και από τον ΟΗΕ ότι είναι μια πολιτική πραγματικότητα. Το θέμα του φυσικού αερίου και ο διαμοιρασμός των εσόδων από αυτό ή η κοινή χρήση τους πρέπει να μπορεί να αξιολογηθεί με πνεύμα συνεργασίας και αμοιβαίας εξάρτησης κάτω από τη δομή του ομόσπονδου κράτους που θα δημιουργηθεί”.
 
Το θέμα των υδρογονανθράκων είναι καθοριστικό, ανέφερε ο Ντερβίς Έρογλου, λέγοντας ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά κατέθεσε προτάσεις για έναν τομέα συνεργασίας που θα μπορούσε να είναι παράδειγμα στο δρόμο προς τη λύση, αλλά η ε/κ ηγεσία τις απέρριψε.

“Στα κοιτάσματα των υδρογονανθράκων έχει γίνει αποδεκτό πως υπάρχουν δικαιώματα και των Τουρκοκυπρίων, αλλά εμποδίζονται. Εμείς προτείναμε τα έσοδα από τα κοιτάσματα υδρογονανθράκων να χρησιμοποιηθούν για να επιχορηγηθεί η λύση. Εάν η πρόθεση είναι η λύση και με την πρότασή μας είναι φανερό ότι θα επιχορηγηθεί η λύση, θα έπρεπε να γίνει η πρότασή μας αποδεκτή αλλά δεν έγινε”. Η ελληνοκυπριακή διοίκηση – όπως αποκάλεσε την κυπριακή κυβέρνηση – χρησιμοποιεί το θέμα των υδρογονανθράκων για να επιβάλει την κυριαρχία της ούτω καλούμενης – κατά τον ισχυρισμό του – Κυπριακής Δημοκρατίας πάνω στους Τουρκοκύπριους. “Τέτοιο πράγμα δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό ούτε από εμάς ούτε από την Τουρκία. Η κυριαρχία γεννάται από τους δύο λαούς και αυτό το γράφει και το κοινό ανακοινωθέν”.


Οικονομία

Στο θέμα της οικονομίας, ο Ντερβίς Έρογλου εξέφρασε την πεποίθηση ότι η λύση του Κυπριακού θα παρουσιάσει και στις δύο κοινότητες ευκαιρίες για οικονομική εξέλιξη, σημειώνοντας ότι ο ίδιος θεωρεί ότι η επίτευξη λύσης είναι σημαντικός παράγοντας για την οικονομία των δύο πλευρών. Τόνισε παράλληλα ότι πιστεύει ότι η Κύπρος προσφέρει ευκαιρίες για επενδύσεις και πως είναι σημαντικό αυτό να το πιστεύει και η άλλη πλευρά.

Τα οικονομικά ζητήματα που αντιμετωπίζουν και οι δύο πλευρές, ανέφερε η Σιμπέλ Σιμπέρ, υποδεικνύουν για ακόμη μια φορά τη σημασία της λύσης, αλλά έχουν γίνει και αιτία για περισσότερη εσωστρέφεια των δύο κοινοτήτων και απομάκρυνση από το Κυπριακό. Η λύση του Κυπριακού, πρόσθεσε, έχει μεγάλη σημασία τόσο για την Κύπρο όσο και για την ευρύτερη περιοχή και δεν αποτελεί μόνο ένα πολιτικό πρόβλημα, αλλά παράλληλα είναι ένα σημαντικό θέμα που επηρεάζει τις οικονομικές και πολιτικές σχέσεις της περιοχής.

Ο Μουσταφά Ακιντζί δήλωσε πως η μη επίτευξη λύσης του Κυπριακού θα επιδεινώσει ακόμη περισσότερο την οικονομική κρίση, ενώ μια λύση θα δημιουργήσει νέες ευκαιρίες για όλους και ως εκ τούτου, σημαίνει μια θετική ευκαιρία στην εξυγίανση της οικονομίας. “Τόσο στον τουρισμό, όσο στις οικοδομές και σε άλλους τομείς θα προκύψουν μεγάλες δυνατότητες. Επίσης θα είναι σημαντικό το εισόδημα που θα έρθει από (τη χρήση) του εναέριου χώρου και των λιμανιών της Τουρκίας, που προς το παρόν δεν είναι διαθέσιμο στους Ελληνοκύπριους. Επιπλέον, μιλάμε για μια αναπτυσσόμενη οικονομία αγορά 75 εκατομμυρίων κοντά στη Κύπρο. Φυσικά τα οφέλη της λύσης δεν μπορεί να εξηγηθούν μόνο με οικονομικούς όρους”.

Ο Κουντρέτ Οζέρσαι είπε ότι όταν ξεκίνησε η οικονομική κρίση στην ε/κ πλευρά, από τη μια λυπήθηκε, από την άλλη όμως σκέφτηκε ότι αυτό θα μπορούσε να φέρει κοντά τις δύο πλευρές στη βάση οικονομικών και άλλων θεμάτων. Παρ` όλα αυτά, σημείωσε, το φυσικό αέριο είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας που αποτρέπει την επαναπροσέγγιση των δύο πλευρών σε αυτή τη βάση.