Η επίτροπος Μάλμστρομ στο protothema.gr: Καμία χώρα δεν είναι ασφαλής από την τρομοκρατία

Αρθρο της Σεσίλια Μάλμστρομ στο protothema.gr

Νέες απειλές απαιτούν νέους μηχανισμούς. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί σήμερα όλες τις χώρες της ΕΕ να ενισχύσουν τις προσπάθειές τους κατά του εξτρεμισμού και της τρομοκρατίας. Πρέπει να αναπτυχθούν σε όλη την Ευρώπη προγράμματα που θα βοηθούν τους πολίτες να απεμπλακούν από εξτρεμιστικά κινήματα. Και πρέπει η συνεργασία σε επίπεδο ΕΕ να βελτιωθεί και να δημιουργηθεί ένας πυρήνας γνώσης στον τομέα αυτό.

Γιατί το θέμα αυτό είναι τόσο σημαντικό; Για να καταλάβουμε τι έχουμε να αντιμετωπίσουμε, ας πάρουμε για παράδειγμα το περιοδικό «Inspire». Επιφανειακά, δείχνει να είναι ακόμη ένα μηνιαίο περιοδικό. Εκδίδεται σε χαρτί ιλουστρασιόν, με εκτενείς συνεντεύξεις, μεγάλες φωτογραφίες και μοντάζ εικόνων. Εδώ σταματούν όμως οι ομοιότητές του με άλλα περιοδικά. Οι φωτογραφίες απεικονίζουν αποφασισμένους και οπλισμένους με καλυμμένα πρόσωπα, κατεστραμμένες πόλεις και αιματοβαμμένα μαχαίρια. Περιέχει άρθρα με οδηγίες «κατ’ οίκον» κατασκευής βομβών. Οι αναγνώστες μπορούν επίσης να διαβάσουν τρόπους επίθεσης χωρίς να διαθέτουν πυροβόλα όπλα. Δεν έχεις όπλο; Μπορείς να σκοτώσεις με το αυτοκίνητό σου. Στην τελευταία έκδοση υπάρχει ολοσέλιδη φωτογραφία του βομβιστή της Βοστώνης Tamerlan Tsarnaev να χαμογελά στην κάμερα, με φόντο λευκά σύννεφα και περιστέρια της ειρήνης.

Το «Inspire» είναι αγγλόφωνο περιοδικό που χρηματοδοτεί η Αλ Κάιντα, το οποίο δημοσιεύεται μερικές φορές το χρόνο. Είναι ένα από τα πολλά μέσα προπαγάνδας που χρησιμοποιούν ομάδες βίας για να στρατολογούν νέα μέλη. Μπορεί να εκδίδεται στην Υεμένη, όμως δεν απέχει παρά λίγα μόνο κλικ του ποντικιού απ’ όσους αρέσκονται σε τρομοκρατικές φαντασιώσεις και να διαβάζουν φλογερά άρθρα για την υποτιθέμενη τιμημένη ζωή των βομβιστών αυτοκτονίας. Το «Inspire» έχει ήδη αποσβέσει την επένδυση της Αλ Κάιντα, με τραγικό τρόπο: εκτιμάται ότι οι δύο δράστες των επιθέσεων στη Βοστώνη κατασκεύασαν τις βόμβες - από τις οποίες σκοτώθηκαν τρία άτομα και τραυματίστηκαν 264 - βάσει οδηγιών που είχαν δημοσιευτεί στο πρώτο τεύχος του «Inspire».

Σήμερα, τα άτομα που κινδυνεύουν να παρασυρθούν και να ενστερνιστούν εξτρεμιστικές απόψεις μπορούν να ενταχθούν σε ομάδες όπου ενισχύονται οι απόψεις αυτές. Ταυτόχρονα, μπορούν να παραμένουν απομονωμένοι και να επιχειρούν μόνοι τους βίαιες επιθέσεις. Το πρόβλημα του εξτρεμισμού δεν περιορίζεται σε μια ιδεολογία ή θρησκεία. Ο Anders Behring Breivik αιτιολόγησε τη δολοφονική επίθεσή του με μια φασιστική ιδεολογία που ασπάστηκε όντας μέσα στο σπίτι του. Αποτελεί κατεξοχήν παράδειγμα μοναχικού λύκου που σχεδιάζει κρυφά θανατηφόρες επιθέσεις χωρίς να προσελκύει την προσοχή των αρχών.

Καμία ευρωπαϊκή χώρα δεν είναι εκτός στόχου. Στην Τουλούζη και στο Montauban στη Γαλλία, ο Mohammed Merah σκότωσε το 2012 επτά ανθρώπους, ενήλικες και παιδιά, μουσουλμάνους και εβραίους - πριν σκοτωθεί ο ίδιος από την αστυνομία. Στην Ουγγαρία, Ρομά σκοτώθηκαν και χτυπήθηκαν από συμμορίες ναζί. Στη Σουηδία, το 2010 ο Taimour Abdulwahab παρά λίγο να σκοτώσει ανυποψίαστους αγοραστές σε χριστουγεννιάτικη αγορά με βόμβες-σωλήνες. Στην Ελλάδα, ο ράπερ Παύλος Φύσσας μαχαιρώθηκε το φθινόπωρο που μας πέρασε από μέλος του φασιστικού κόμματος Χρυσή Αυγή.

Με αυτά τα τραγικά γεγονότα νωπά στο μυαλό μας, η Ευρώπη ενώνεται για έναν κοινό σκοπό και για να βρει απαντήσεις. Αργά αλλά σταθερά μαθαίνουμε από τις εμπειρίες μας και ο ένας από τον άλλο.

Τα τελευταία χρόνια, το δίκτυο για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τη ριζοσπαστικοποίηση (RAN), το οποίο ίδρυσα το 2011, επεξεργάστηκε ένα ευρωπαϊκό σύνολο μέτρων για την αντιμετώπιση του εξτρεμισμού. Στο δίκτυο συνεργάζονται 700 εμπειρογνώμονες του τομέα αυτού, προερχόμενοι από εθνικό και τοπικό επίπεδο, για την ανταλλαγή εμπειριών και την ανάπτυξη λύσεων - αστυνομικοί, υπεύθυνοι δραστηριοτήτων για νέους, κοινωνικοί λειτουργοί, ερευνητές και άλλοι, απ’ όλη την ΕΕ.

Σήμερα παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα αυτών των εργασιών. Πολλές δράσεις έχουν αναπτυχθεί από τις προσπάθειες του δικτύου, δράσεις που, αν εφαρμοστούν, θα συμβάλουν σημαντικά στην ενίσχυση τις άμυνες της Ευρώπης έναντι του εξτρεμισμού. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει δέκα συστάσεις που θα πρέπει να υλοποιήσουν τα κράτη μέλη το συντομότερο δυνατό. Οι συστάσεις αυτές αφορούν τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των αρχών και άλλων και την ανάληψη περισσότερων ενεργειών σε τοπικό επίπεδο, ώστε να απευθυνθούμε έγκαιρα σε άτομα που τείνουν στον εξτρεμισμό και να υποστηρίξουμε αυτούς που επιθυμούν να εγκαταλείψουν ομάδες βίας.
Ορισμένες χώρες της ΕΕ έχουν προχωρήσει περισσότερο σε αυτόν τον τομέα σε σχέση με άλλες. Όλες λοιπόν οι χώρες της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν προγράμματα για την αναχαίτιση της ριζοσπαστικοποίησης και την έξοδο από αυτή. Γνωρίζουμε τον θετικό αντίκτυπο αυτών των προγραμμάτων. Ωστόσο, προς το παρόν, αυτό το είδος υποστήριξης είναι διαθέσιμο σε λίγες μόνο ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Επίσης, η τοπική αστυνομία και οι κοινωνικοί λειτουργοί σε όλη την Ευρώπη θα πρέπει να εκπαιδευτούν για να μπορούν να εντοπίζουν δείγματα ριζοσπαστικοποίησης στους νέους και να μπορούν να τα αντιμετωπίζουν.

Πρέπει επίσης να αξιοποιήσουμε καλύτερα τις γνώσεις και τις εμπειρίες σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ. Για το σκοπό αυτό, η ΕΕ θα αναπτύξει έναν πυρήνα γνώσης για την αντιμετώπιση του εξτρεμισμού, ο οποίος θα υποστηρίξει τις εθνικές αρχές και τους υπεύθυνους για τη λήψη αποφάσεων στις εργασίες τους. Με χρηματοδότηση της ΕΕ, ο πυρήνας αυτός θα συντονίζει επίσης την έρευνα στον σύνθετο αυτό τομέα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη της ΕΕ να παρουσιάσουν εθνικά σχέδια σχετικά με τρόπους βελτίωσης όσον αφορά την πρόληψη. Ταυτόχρονα, πρέπει να συνεργαστούμε στενότερα με χώρες εκτός ΕΕ, στις οποίες μεταβαίνουν ριζοσπαστικοποιημένοι νέοι για να συμμετάσχουν σε στρατόπεδα εκπαίδευσης.

Στο μεταξύ, η κοινωνία των πολιτών διαθέτει πολλές και συγκεκριμένες γνώσεις για την αντιμετώπιση της ριζοσπαστικοποίησης, τόσο τοπικά όσο και διαδικτυακά. Οι αρχές των χωρών πρέπει να συνεργαστούν πιο στενά με την κοινωνία των πολιτών για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διαδικτυακής προπαγάνδας των εξτρεμιστών. Για παράδειγμα, πρέπει να αναπτύξουμε μεθόδους για να απαντάμε στα διαδικτυακά φόρα συζήτησης τζιχαντιστών. Εταιρείες όπως η Google και το Facebook συμβάλλουν ήδη σημαντικά στην αντιμετώπιση διαδικτυακών μηνυμάτων μίσους. Τα σχολεία παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της αντίστασης έναντι εξτρεμιστικών μηνυμάτων που εξυμνούν τη βία. Έτσι, μεταξύ των συστάσεων που προτείνονται σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να εργαστούν περισσότερο στον τομέα της εκπαίδευσης.

Αντιμετωπίζουμε μεγάλες προκλήσεις σήμερα, κάτι που θα συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια. Γι αυτό είναι σημαντικό να βελτιώσουμε τη συνεργασία. Πολλές ομάδες που λειτουργούν ως χώροι επώασης της βίας, όπως το Jobbik στην Ουγγαρία και η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα, κερδίζουν έδαφος και ενδεχομένως θα εισέλθουν φέτος στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Στο μεταξύ, περίπου 1200 Ευρωπαίοι έχουν μεταβεί στη Συρία για να πολεμήσουν στον εμφύλιο πόλεμο. Μεταξύ αυτών είναι μια μικρή ομάδα σκληροπυρηνικών νέων, οι οποίοι ανήκουν σε ομάδες τρομοκρατικού χαρακτήρα και οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί και σκληραγωγηθεί στον πόλεμο, που πρέπει να θεωρούνται σαφής και υπαρκτός κίνδυνος όταν επιστρέψουν στην Ευρώπη.

Οι χώρες της Ευρώπης πρέπει να προετοιμαστούν καλύτερα για την αντιμετώπιση τρομοκρατικών προσωπικών ιδεοληψιών και τρομοκρατικών ενεργειών και ξενοφοβικής βίας. Πρέπει όλες οι δυνάμεις του καλού να συνεργαστούν περισσότερο για να μπορέσουμε να έχουμε πραγματικά αποτελέσματα στη μάχη κατά του εξτρεμισμού.