«Είμαι θυμωμένος από μικρός»

Aνυπότακτος, ασυμβίβαστος, ανατρεπτικός, απόλυτος, αιρετικός» είναι μόνο λίγοι από τους χαρακτηρισμούς που ταιριάζουν στην καλλιτεχνική προσωπικότητα του Νότη Σφακιανάκη. Ο άρχοντας της νύχτας μιλάει για τα 25 χρόνια της καλλιτεχνικής του πορείας, αλλά και τα 20 χρόνια στη δισκογραφία και θυμάται τα πρώτα του βήματα. «Οταν είχα έρθει από την Κω στην Αθήνα, με είχαν φωνάξει για να εμφανίζομαι σ’ ένα μαγαζί. Είχα χρήματα μόνο για λίγες μέρες. Πήγα, αλλά μόλις είδε ο ιδιοκτήτης του μαγαζιού το σκουλαρίκι στο αφτί μου μού ζήτησε να το βγάλω, αν ήθελα να τραγουδήσω. Αρνήθηκα κι έφυγα. Από τότε δεν συμβιβαζόμουν. Αργότερα ο ίδιος άνθρωπος ήρθε, με βρήκε και μου είπε πόσο λάθος είχε κάνει. Με υπομονή κι επιμονή κερδίζεις το παιχνίδι», λέει ο Νότης Σφακιανάκης σε μια συνέντευξη καρδιάς, τονίζοντας ότι για να πετύχεις στη ζωή χρειάζεται θάρρος, αυτογνωσία και να «μη μασάς».

- Μίλησέ μου για τη νέα σου δισκογραφική δουλειά που κυκλοφορεί με το «Θέμα» αυτό το Σάββατο.
Είναι η ολοκληρωμένη τριλογία «Ματωμένα Δάκρυα», δηλαδή το «Χορευτικόν», το «Κοινωνικόν» και το «Ερωτικόν», μαζί με άλλα τέσσερα καινούρια τραγούδια. Στο σύνολο είναι 25 τραγούδια, όπου το ένα από τα τέσσερα, το «Φτερά γυρεύω» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου και μουσική του Δήμου Αναστασιάδη, το έχει ήδη αγαπήσει ο κόσμος.

- Αλήθεια, τι αποκόμισες στα 25 χρόνια καριέρας;
Αρχικά δικαίωση για το αν αξίζω ή όχι. Ετσι ξεκινάει ο κάθε άνθρωπος και, αν αξίζει, δικαιώνεται από τον κόσμο. Προσωπικά αισθάνομαι δικαιωμένος. Δεύτερον, έχει βελτιωθεί πολύ η ζωή μου από τότε που ξεκίνησα. Στις αρχές του 1985 κουβαλούσα μπετά με ένα καρότσι για 2.000 δραχμές. Στη συνέχεια έβγαλα αρκετά χρήματα και ανέβασα το βιοτικό μου επίπεδο. Εγινα αρεστός σε πάρα πολύ κόσμο, έγινα γνωστός, αγαπητός και επίσης μου δόθηκε το δικαίωμα μέσα από τη δουλειά μου να έχω φωνή και να είναι ισχυρή. Πολλοί άνθρωποι έχουν τις ίδιες απόψεις και αντιλήψεις με μένα κι εγώ είμαι η φωνή τους.

- Απορρίπτεις κάτι από την καλλιτεχνική σου πορεία;
Οχι, απολύτως τίποτα, γιατί αυτή η πορεία είναι η ζωή μου.

- Λένε ότι είσαι αυστηρός με τον εαυτό σου και έντονα κριτικός, αν όχι θυμωμένος, με όσα συμβαίνουν στο ελληνικό τραγούδι. Ισχύει;
Είμαι θυμωμένος από μικρός και αυτό συμβαίνει γιατί κοιτάζω συνέχεια πίσω. Οταν κοιτάω το παρελθόν, βλέπω πόσα σημαντικά πράγματα μου έχουν συμβεί, αλλά όταν το σήμερα στο τραγούδι είναι χωρίς έμπνευση,  χωρίς δημιουργία, κάποια στιγμή στεναχωριέμαι και θυμώνω.

- Πριν από λίγους μήνες κυκλοφόρησες μια συλλεκτική κασετίνα με τα 25 χρόνια της πορείας σου. Με ποια λογική διάλεξες αυτά τα τραγούδια;
Από κάθε δίσκο έπρεπε να υπάρχει ένα δείγμα. Επέλεξα τα τραγούδια που αγάπησε ο κόσμος και ακούστηκαν περισσότερο. Φυσικά, έχω διαλέξει και κάποια αγαπημένα μου όπως το «Πατρίδα μου» ή το «Ντροπή σε όλους μας». Εδώ θέλω να ευχαριστήσω όλους αυτούς τους ανθρώπους που με έχουν βοηθήσει: τους συνθέτες, τους στιχουργούς, τις δισκογραφικές εταιρείες, και πάνω απ’ όλα τον κόσμο που στέκεται δίπλα μου όλα αυτά τα χρόνια.

- Πώς μπήκες στον χώρο;
Από μικρός τραγουδούσα. Από το 1975 έως το 1984 δούλευα ως DJ. Επειδή δεν πήγαινε καλά ο χώρος όπου δούλευα, τον διαμορφώσαμε και παίζαμε live μουσική μαζί με έναν Αγγλο, καθώς και τους Κώστα Ανδρούλη και Σάκη Κιολάτο. Στην αρχή είχαν έρθει όλοι στο τζάμπα. Tο μαγαζί το ονομάσαμε live music station. Το παλεύαμε με όρεξη και αξιοπρέπεια. Αλλά εμπορικά δεν πολυτράβαγε. Τότε ήρθε ο Κώστας Αιμιλιανός, που ήταν αδελφός του ιδιοκτήτη του χώρου, και μου είπε: «Αφού εδώ δεν πάει το πράγμα, δεν το κλείνεις να έρθεις μαζί μου να τραγουδάς;». Ετσι ξεκίνησα.

- Ηξερες ότι θα γίνεις τραγουδιστής ή το ανακάλυψες στην πορεία;
Στην αρχή μού βγήκε βιοποριστικά, γιατί πραγματικά δεν είχα να φάω. Εκμεταλλεύτηκα μεν κάτι που ήξερα ότι υπήρχε, αλλά δεν γνώριζα αν αντέχει κι αν είναι καλό. Στη συνέχεια, κατάλαβα ότι έχω χάρισμα.
- Τώρα πλέον θεωρείσαι ένας μοναδικός καλλιτέχνης. Αυτό που λέμε unique. Σου το αναγνωρίζουν;
Οταν θέλει ένας καλλιτέχνης, είναι μοναδικός. Αν είσαι, θα αναγνωριστείς και θα ξεχωρίσεις. Αλλά, αν θέλεις να μοιάσεις μ’ έναν άλλο καλλιτέχνη -που αυτό κάνουν οι περισσότεροι-, τότε παρασύρεσαι και χάνεις.

- Κάποιοι τραγουδιστές είχαν κάποιον άλλο ερμηνευτή ως πρότυπο. Εσύ ποια ακούσματα είχες στα πρώτα σου βήματα; Πού πάτησες;
Είχα πολλά ακούσματα και από τον ελληνικό και από τον παγκόσμιο χώρο, αλλά ήθελα να είμαι ο Νότης. Η ξένη μουσική σε συνδυασμό με την ελληνική μού αποπροσανατόλιζαν την επιθυμία να έχω αυτούσια προσωπικότητα, οπότε δεν μιμήθηκα κανέναν.

- Εγωισμός ή αυτογνωσία;
Η αυτογνωσία ήταν το νήμα που έδεσε τη ζωή με την καριέρα μου. Οταν ξεκίνησα από την Κω για να πάω στην Αθήνα, είπα ότι στη ζούγκλα που πάω θα παλέψω με τα θηρία. Εάν τα πράγματα μου δημιουργήσουν πρόβλημα και με αναγκάσουν να διαφοροποιηθώ, δηλαδή να αλλάξω τρόπο συμπεριφοράς, τότε τα μαζεύω και φεύγω. Ευτυχώς άντεξα.

- Τη μαχητικότητα και την ανυποταξία τις είχες εξαρχής ή σου προέκυψαν;
Είναι στο αίμα μας. Στο αίμα μου. Λαμβάνω λοιπόν την τιμή να πω ότι είμαι Ελληνας όσον αφορά στην ανυποταγή. Εξ ου και ο εγωισμός και η αυτοπεποίθηση. Δεν είπαμε, όμως, το σημαντικότερο, την ομορφιά μου... (γέλια)

- Στα χρόνια της καλλιτεχνικής σου πορείας έχεις αποκτήσει αναρίθμητους πιστούς θαυμαστές οι οποίοι σε λατρεύουν. Πώς εκδηλώνονται σήμερα σε σχέση με το παρελθόν;
Τώρα είναι χειρότερα. Δεν φανταζόμουν ποτέ μέχρι πού θα έφταναν και τι θα έκαναν. Είμαι 51 ετών, έχω διανύσει μια μεγάλη διαδρομή, αλλά όταν βλέπω νεαρά κορίτσια και αγόρια να έχουν κάνει τατουάζ το πρόσωπό μου στον αυχένα τους, σοκάρομαι! Πραγματικά. Πριν από λίγο καιρό ήρθε μια θαυμάστριά μου, η Δέσποινα, που έχει κάνει τατουάζ την υπογραφή μου στο ένα χέρι και κάποιους στίχους από ένα τραγούδι μου στο άλλο. Δεν είμαι υποκριτής. Από τη μια μου αρέσει, με τιμάει που έτσι δείχνουν την αγάπη τους, αλλά από την άλλη, μου κάνει ακραίο κι επικίνδυνο. Για παράδειγμα, αυτός που θα ερωτευτεί αυτή την κοπέλα θα βλέπει στον αυχένα της το δικό μου πρόσωπο;

- Πώς αντιμετωπίζεις τα κακώς κείμενα στη δουλειά σου;
Οταν για μεγάλο διάστημα το «τίποτα» κερδίζει το «κάτι», τα φαινόμενα πια γίνονται φαιδρά. Με τη μόνη διαφορά ότι σήμερα το «τίποτα» έχει τόσο μεγάλη διάρκεια, επαναλαμβάνεται και φτάνει στο τέλος να κερδίζει συνέχεια το «κάτι».
- Δεν νομίζεις ότι η υπερπροσφορά του επαναλαμβανόμενου «τίποτα» ακυρώνει και την όποια σημασία του;
Δεν είναι έτσι. Μονίμως κάτι τέτοιο βγαίνει που κλέβει τον χρόνο και το μερίδιο στην πίτα από κάτι που έχει αξία. Αποτέλεσμα, με την επίμονη πληθώρα να επιβάλλεται και να υπάρχει στη ζωή μας.

- Εσύ πώς έχεις προφυλάξει τον εαυτό σου;   
Δεν γίνομαι γελοίος. Οταν πέφτουν πολλά φώτα πάνω σου, καμιά φορά θαμπώνεσαι. Από παλιά, όταν τελείωνα τη δουλειά μου, έσβηνα τα φώτα όχι μόνο γιατί μου αρέσει το σκοτάδι, αλλά επειδή ήξερα πόσο φευγαλέοι και παροδικοί μπορούν να γίνουν οι προβολείς. Και επίσης, όταν δέχεσαι απλόχερα την αγάπη του κόσμου, μπορεί εύκολα να πάρει το μυαλό σου αέρα. Εγώ όμως ξεκίνησα την καριέρα μου σε μεγάλη ηλικία, δηλαδή για πρώτη φορά τραγούδησα στα 25 μου και έκανα τον πρώτο μου δίσκο στα 31. Οπότε υπήρχαν οι βάσεις της ωριμότητας και της συνειδητοποίησης. Οταν όμως είσαι νέος, είσαι πιο ευάλωτος και μπορείς να «αρπάξεις» λιγάκι.

- Πώς κατάφερες να περιφρουρήσεις τόσο καλά την προσωπική σου ζωή;
Αν το θέλεις, το καταφέρνεις. Ο παπαράτσο και να έρθει στο σπίτι σου, αν δεν τον θέλεις, θα φύγει. Αν όμως αυτό το ανέχεσαι ή το θέλεις, θα φτάσει κάποτε η στιγμή που θα τον διώχνεις, και αυτός όχι μόνο δεν θα φεύγει, αλλά θα σε εκβιάζει κιόλας. Από το 1994 έως το 1996 συνέβη κάποιες φορές. Μάλιστα, είχε έρθει ένας παπαράτσο στην Ανδρο, όπου βρισκόμουν με την οικογένειά μου, και προσπάθησε να με τραβήξει φωτογραφία. Τον έπιασα με ευγενικό τρόπο, του αρνήθηκα να φωτογραφηθώ, το κατάλαβε κι έφυγε. Δεν με ξαναενόχλησαν γιατί ξέκοψα μια και καλή ότι η ιδιωτικότητά μου είναι απαραβίαστη.

- Πιστεύεις πως κάποιο από τα παιδιά σου θα γίνει τραγουδιστής ή τραγουδίστρια;
Δεν έχουν δώσει τέτοια δείγματα, αλλά έχουν έφεση στη μουσική. Πιτσιρίκια έπαιζαν πιάνο. Η Αφροδίτη το παράτησε, ασχολείται με τον χορό και είναι πολύ καλή. Ο Απόλλων ασχολείται με τα τύμπανα, παίζει καλά κι έχει κάνει ένα ροκ συγκρότημα. Ολοι βέβαια όταν είμαστε μικροί παίζουμε ροκ, κάποια στιγμή μάς φεύγει το ροκ και γινόμαστε τσίρκο.

- Εσύ παραμένεις ροκ;
Δεν έχω ταυτότητα. Μέσα σ’ όλα τα είδη υπάρχουν θετικά και αρνητικά στοιχεία. Στη ροκ μουσική υπήρξαν επαναστάτες, μάγκες, άνθρωποι που ξέπεσαν, άλλοι που μεγαλούργησαν, αλλά και αρκετοί καραγκιόζηδες. Πιστεύω ότι στη μουσική οι αυτόκλητες λεζάντες και οι ταυτότητες είναι περιττές. Στην Ελλάδα, π.χ., λέμε ποπ το δυτικό τραγούδι, το οποίο κανονικά είναι το λαϊκό τραγούδι. Μην ξεχνάμε ότι η λέξη ποπ βγαίνει από το «popular» που σημαίνει «δημοφιλής».

- Τι κάνει ένας τραγουδιστής που έχει τη δημιουργικότητα και το θάρρος να λέει τη γνώμη του; Πώς αντιδράει ένας καλλιτέχνης με άποψη στα ζητήματα των καιρών;
Αντιλαμβάνεται, αφουγκράζεται, υποφέρει, πονάει και ευελπιστεί ότι κάποια στιγμή οι πολλοί θα γίνουν μια γροθιά. Για να υπερασπίσουν μια μέση οδό. Αυτή του ορθού και του δίκαιου που ορίζεται με τη λογική, την ηθική, την ευαισθησία, την αλήθεια. Τα άκρα δεν φέρνουν ισορροπία.

- Δηλαδή θα ψήφιζες μια τέτοια πολιτική οντότητα που θα σε εξέφραζε;
Δεν ψηφίζω. Αν όλοι είναι σκάρτοι, δεν θα μπω καν στο τιποτένιο παιχνίδι τους. Δεν θα συμμετάσχω. Θέλω να τους αποβάλλω, ως κυρίαρχος λαός, από το στημένο πελατειακό παιχνίδι που παίζουν κάθε τέσσερα χρόνια και με θέλουν συμμέτοχο. Ε, όχι! Εχουμε αξιοπρέπεια και οφείλουμε να σεβόμαστε την πατρίδα όπως τον εαυτό μας.

- Ομως η ψήφος είναι δημοκρατικό μας δικαίωμα...
Αυτό το δικαίωμα δεν το χαρίζω σε αυτούς. Δεν με αντιπροσωπεύουν. Οταν ο κόσμος σταματήσει να συμμετέχει στο στημένο παιχνίδι, όλοι αυτοί θα αποχωρήσουν. Ετσι τους διώχνεις. Δημιουργείς όρους για να φτιάξεις άλλο πράγμα. Και τα πράγματα έχουν αλλάξει. Ο κόσμος αντιδρά, αντιστέκεται και απαξιώνει τον οποιονδήποτε δεν αξίζει να βρίσκεται στη θέση που είναι. Αυτό συνεπάγεται ότι οι άνθρωποι αυτοί δεν θα ψηφίσουν και δεν θα δώσουν δύναμη σε κανέναν από αυτούς στο εξής. Θα είναι πιο αυστηροί και υπεύθυνοι πολίτες και όχι ακόμα χειρότεροι πελάτες. Γιατί μέχρι σήμερα ήταν πελάτες.