Επανάληψη της «δίκης των 6» του 1922

Η Ολομέλεια του Αρείου Πάγου, σε διάσκεψη, κεκλεισμένων των θυρών, έκανε δεκτή την εισήγηση του αντεισαγγελέα του Ανωτάτου Δικαστηρίου Αθαν. Κονταξή, ο οποίος έχει υποστηρίξει ότι εσφαλμένα παραπέμφθηκε από το Ποινικό Τμήμα στην Ολομέλεια, λόγω της διαφοράς μιας ψήφου, το ζήτημα της επανάληψης της «δίκης των έξι» που έγινε το 1922, μετά την Μικρασιατική καταστροφή. Κατά συνέπεια αναβιώνει η απόφαση του Ποινικού Τμήματος και η «δίκη των έξι» θα επαναληφθεί, ενώ αναμένεται να οριστεί η ημερομηνία της δίκης.

Ειδικότερα, η υπόθεση της «δίκης των έξι» απασχόλησε την Ολομέλεια του ΑΠ μετά από παραπομπή από το Ποινικό Τμήμα, καθώς οι αρεοπαγίτες του εν λόγω Τμήματος αποφάσισαν για το θέμα αυτό με διαφορά μιας ψήφου (3-2). Δηλαδή, η πλειοψηφία τάχθηκε υπέρ της επανάληψης της δίκης, καθώς έχουν αποκαλυφθεί νέα άγνωστα γεγονότα, σύμφωνα με τα οποία οι έξι ήταν αθώοι, ενώ η μειοψηφία πρότεινε να απορριφθεί η αίτηση επανάληψης της δίκης, υποστηρίζοντας ότι τα στοιχεία που προσκομίστηκαν δεν θεμελιώνουν την βασιμότητα της επανάληψης της «δίκης των έξι».

Η Ολομέλεια έκρινε ότι εσφαλμένα παραπέμφθηκε το ζήτημα στην Ολομέλεια λόγω της διαφοράς μιας ψήφου, καθώς αυτό ισχύει μόνο στις περιπτώσεις των αναιρέσεων και όχι για τις αιτήσεις επανάληψης των δικών.

Στον Άρειο Πάγο αίτηση επανάληψης της δίκης υπέβαλε στις 20.1.2008 ο Μιχάλης Πρωτοπαδάκης ο οποίος είναι εγγονός Πέτρου Πρωτοπαδάκη, υποστηρίζοντας ότι υπάρχουν νέα γεγονότα και νέες αποδείξεις που καθιστούν πρόδηλη την πλάνη περί των πραγμάτων κατά την διεξαγωγή της δίκης το 1922.

Υπενθυμίζεται ότι το 1922 μετά την Μικρασιατική Καταστροφή εκδηλώθηκε στρατιωτικό κίνημα υπό τους συνταγματάρχες Πλαστήρα και Γονατά και τον αντιπλοίαρχο Φωκά, που προκάλεσε την παραίτηση της κυβέρνησης Τριανταφυλλάκου και του Βασιλιά Κωνσταντίνου (14 Σεπτεμβρίου 1922) υπέρ του υιού του Γεωργίου Β’.

Στη συνέχεια στην Αθήνα συγκροτήθηκε Επαναστατική Επιτροπή, η οποία έκανε εκτεταμένες συλλήψεις αντιβενιζελικών πολιτικών. Μία διαδήλωση 100.000 ανθρώπων στην Πλατεία Συντάγματος στις 9 Οκτωβρίου ζητά την εκτέλεση υπευθύνων της τραγωδίας.

Οι Πάγκαλος, Οθωναίος, Χατζηκυριάκος αλλά και ο Αλέξανδρος Παπαναστασίου απαιτούν εκτελέσεις. Οι Πλαστήρας, Δαγκλής, Γονατάς θέλουν κανονική δίκη. Οι δύο πλευρές συμβιβάστηκαν και αποφασίστηκε η ίδρυση Εκτάκτου Στρατοδικείου.

Επικεφαλής της ανακριτικής επιτροπής ανέλαβε ο υποστράτηγος Θεόδωρος Πάγκαλος. Στο πόρισμα της Επιτροπής (24 Οκτωβρίου), παραπέμφθηκαν να δικαστούν στο Έκτακτο Στρατοδικείο με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας οκτώ πρόσωπα, που έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο την περίοδο 1920-1922 και είναι οι:

- Δημήτριος Γούναρης, 59 ετών, πρώην Πρωθυπουργός,

- Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης, 68 ετών, πρώην Πρωθυπουργός,

- Νικόλαος Στράτος, 50 ετών, πρώην Πρωθυπουργός,

- Νικόλαος Θεοτόκης, 44 ετών, υπουργός Στρατιωτικών στην Κυβέρνηση Πρωτοπαπαδάκη,

- Γεώργιος Μπαλτατζής, 56 ετών, υπουργός Εξωτερικών στις κυβερνήσεις Γούναρη, Πρωτοπαπαδάκη,

- Ξενοφών Στρατηγός, υποστράτηγος, ε.α., 53 ετών, υπουργός Συγκοινωνιών στην κυβέρνηση Γούναρη,

- Μιχαήλ Γούδας, υπονάυαρχος ε.α., 54 ετών, υπουργός Εσωτερικών στην κυβέρνηση Γούναρη,

- Γεώργιος Χατζηανέστης, αντιστράτηγος, 59 ετών, Αρχιστράτηγος Μικράς Ασίας και Θράκης.

Η δίκη διεξήχθη από 31 Οκτωβρίου έως 15 Νοεμβρίου 1922 στην Παλαιά Βουλή. Το Στρατοδικείο κηρύσσει παμψηφεί τους μεν Γεώργιο Χατζηανέστη, Δημήτριο Γούναρη, Νικόλαο Στράτο, Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη, Γεώργιο Μπαλτατζή και Νικόλαο Θεοτόκη στην ποινή του θανάτου και Μιχαήλ Γούδα και Ξενοφώντα Στρατηγό στην ποινή των ισοβίων δεσμών. Διατάσσει την στρατιωτική καθαίρεση του Γεωργίου Χατζηανέστη αρχιστράτηγου, Ξενοφώντος Στρατηγού υποστράτηγου και Μιχαήλ Γούδα υποναυάρχου, ενώ επέβαλε και χρηματικές ποινές.

Αμέσως μετά, ο επαναστατικός επίτροπος Νεόκοσμος Γρηγοριάδης μεταβαίνει στις φυλακές Αβέρωφ, όπου εκρατούντο οι έξι και τους ανακοινώνει την καταδικαστική απόφαση και τους ανακοινώνει ότι η εκτέλεση θα γίνει σε δύο ώρες. Δύο φορτηγά τους παραλαμβάνουν και τους μεταφέρουν στον Γουδή, όπου εκτελούνται.