Κρίσιμο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στις Βρυξέλλες

Τέσσερα καυτά ζητήματα στην ατζέντα των 27

Τα θεσμικά ζητήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που θα προκύψουν μετά την επικείμενη επικύρωση της Συνθήκης της Λισαβόνας, οι κλιματικές αλλαγές, η οικονομία και η λαθρομετανάστευση είναι τα σημαντικότερα θέματα που είναι γραμμένα στην ατζέντα και πρόκειται να απασχολήσουν τη Σύνοδο των 27 αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων την Τετάρτη και την Πέμπτη στις Βρυξέλλες.

Το πιο καυτό  θέμα που θα συζητηθεί στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να είναι το ποιος θα αναλάβει το νέο πόστο του Προέδρου του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και το ποιος θα αναλάβει Ύπατος εκπρόσωπος για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ.

Οι 27 καλούνται να λάβουν συγκεκριμένες αποφάσεις στο ζήτημα της χρηματοδότησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να μειώσουν τους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα. Το ζήτημα προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις από εννέα κράτη μέλη (Ουγγαρία, Τσεχία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Βουλγαρία και Ρουμανία) τα οποία, μεταξύ άλλων, ζητούν το ποσό που θα προσφέρουν στη διεθνή χρηματοδότηση να είναι ανάλογο του Εθνικού Ακαθάριστου Εισοδήματός τους.

Ωστόσο, τα περισσότερα κράτη μέλη συμφωνούν ότι το ύψος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να επιλυθεί πριν τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης, όπου η Ε.Ε. φιλοδοξεί να παίξει ηγετικό ρόλο στην επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών.

ΘΕΣΜΙΚΑ

Ειδικότερα, σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, οι «27» θα τονίζουν την ανάγκη σταδιακής εφαρμογής της Συνθήκης της Λισαβόνας, μετά την επικύρωσή της από όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Ακόμη, θα επισημαίνουν ότι με την εφαρμογή της καινούριας Συνθήκης θα πρέπει να δρομολογηθεί η σύσταση της λεγόμενης «Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης», δηλαδή μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας εξωτερικής πολιτικής, η οποία, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, θα αποτελέσει ένα μεγάλο πολιτικό στοίχημα για την ΕΕ.
 
Επιπλέον, τις συζητήσεις των «27» θα απασχολήσουν και άλλα θεσμικά ζητήματα που προκύπτουν με την εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας, όπως ποιοί ευρωπαίοι πολιτικοί θα αναλάβουν τα δύο νέα σημαντικά πόστα της ΕΕ, αυτό του Προέδρου του Συμβουλίου της ΕΕ και του Ύπατου εκπροσώπου για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ.

Σε ό,τι αφορά τη θέση του Προέδρου, οι πιο επιφανείς υποψήφιοι είναι ο πρώην πρωθυπουργός της Μ. Βρετανίας, Τόνι Μπλερ, ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Γιαν  Πέτερ Μπαλκενέντε και ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου και πρόεδρος του Eurogroup, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Όσον αφορά στη θέση του Ύπατου Εκπροσώπου, ακούγονται τα ονόματα των υπουργών Εξωτερικών της Σουηδίας, Καρλ Μπιλντ, της Μ. Βρετανίας, Ντέιβιντ Μίλιμπαντ και της Αυστρίας, Ούρσουλα Πλάσνικ.
 
Οι διαβουλεύσεις μεταξύ των χωρών μελών για τις δύο αυτές θέσεις αναμένονται να είναι σκληρές: Χώρες όπως η Γαλλία, η Γερμανία και η Αυστρία κ.ά. έχουν λίγο-πολύ ταχθεί κατά της επιλογής του Τόνι Μπλερ, λόγω της φιλοαμερικανικής πολιτικής του. Επιπλέον, η Γερμανία και οι Σκανδιναβικές χώρες επιμένουν πως μία γυναίκα θα πρέπει οπωσδήποτε να καταλάβει μία από τις δύο θέσεις.

Παράλληλα, θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι μία από τις δύο θέσεις θα πρέπει να καταλάβει σοσιαλιστής. Δεδομένων όλων αυτών των ισορροπιών που θα πρέπει να τηρηθούν, η διαπραγμάτευση των «27» αναμένεται να εξελιχθεί σε μάχη, θεωρούν πολιτικοί αναλυτές. Διπλωματικές πηγές αναφέρουν, ωστόσο, ότι όλα είναι ρευστά και δεν αποκλείουν τις θέσεις να τις καταλάβουν ονόματα εκπλήξεις, όπως έγινε το 2004 με τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο όταν επελέγη Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Λίγο πριν από τη Σύνοδο, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Μίλιμπαντ υποστήριξε ότι ο Τόνι Μπλερ θα ήταν μια «ισχυρή φωνή» και όχι παράγοντας διάσπασης αν επελέγετο ως πρόεδρος της ΕΕ, παρά την αμφιλεγόμενη στάση του στο θέμα του πολέμου στο Ιράκ.
 
ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ
 
Εξάλλου, το καυτό και πιο «οδυνηρό» θέμα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, αναμένεται να είναι το θέμα των κλιματικών αλλαγών. Ενόψει της Διεθνούς Διάσκεψης για το Κλίμα που θα γίνει στην Κοπεγχάγη το Δεκέμβριο, ο χρόνος πιέζει τους «27» να λάβουν συγκεκριμένες αποφάσεις στο ζήτημα της χρηματοδότησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες, προκειμένου να μειώσουν τους ρύπους διοξειδίου του άνθρακα.

Πρόκειται για ένα ζήτημα που προκαλεί μεγάλες αντιδράσεις από εννέα κράτη μέλη (Ουγγαρία, Τσεχία, Λετονία, Λιθουανία, Πολωνία, Σλοβακία, Σλοβενία, Βουλγαρία και  Ρουμανία) τα οποία, μεταξύ άλλων, ζητούν το ποσό που θα προσφέρουν στη διεθνή χρηματοδότηση να είναι ανάλογο του Εθνικού Ακαθάριστου Εισοδήματός τους.

Ωστόσο, τα περισσότερα κράτη μέλη συμφωνούν ότι το ύψος της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης προς τις αναπτυσσόμενες χώρες θα πρέπει να επιλυθεί πριν τη Διάσκεψη της Κοπεγχάγης, όπου η ΕΕ φιλοδοξεί να παίξει ηγετικό ρόλο στην επίτευξη μιας παγκόσμιας συμφωνίας για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών.
 
Οι διαπραγματεύσεις των «27» θα γίνουν στη βάση της πρότασης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σύμφωνα με την οποία, οι αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειασθούν 100 δισ. ευρώ ετησίως, προκειμένου να μειώσουν τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα ως το 2020.

Αυτό, σημαίνει ότι η ΕΕ θα πρέπει  να χρηματοδοτήσει τις αναπτυσσόμενες χώρες, με 2 ως 15 δισ. ευρώ ετησίως, ενώ το ποσό που θα πρέπει να καταβάλουν συνολικά οι αναπτυγμένες χώρες υπολογίζεται από 22 ως 50 δισ. ευρώ ετησίως.   

Η σουηδική προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης πάντως ζήτησε από τους ευρωπαίους ηγέτες να αποφασίσουν στην Σύνοδο στις Βρυξέλλες το ποσό που είναι διατεθειμένοι να προσφέρουν στις φτωχές χώρες για να τις βοηθήσουν να καταπολεμήσουν την κλιματική αλλαγή, ένα θέμα που ακόμα διχάζει.
 
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
 
Παρά την εκτίναξη των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αναμένεται να δώσει προτεραιότητα στα μέτρα στήριξης της ευρωπαϊκής οικονομίας.

Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων της Συνόδου Κορυφής, οι «27» θα υπογραμμίζουν ότι η ύφεση της ευρωπαϊκής οικονομίας φτάνει στο τέλος της, καθώς οι χρηματοπιστωτικές αγορές σταθεροποιούνται και το αίσθημα εμπιστοσύνης αποκαθίσταται.

Ωστόσο, θα επισημαίνουν ότι  η ευρωπαϊκή οικονομία βρίσκεται στα πρώτα στάδια ανάρρωσης και χρειάζεται η στήριξη των κυβερνήσεων και των κεντρικών τραπεζών, μέχρις ότου διασφαλιστεί ότι η ανάκαμψη είναι μόνιμη. Συνεχίζοντας, οι «27» θα τονίζουν την ανάγκη μιας συντονισμένης  στρατηγικής εξόδου από τις πολιτικές στήριξης της οικονομίας, όταν σταθεροποιηθεί η ανάκαμψη.
 
Είναι γεγονός ότι για τις περισσότερες κυβερνήσεις της ΕΕ, προς το παρόν, δεν τίθεται θέμα εφαρμογής αυστηρών πολιτικών μέτρων για τη μείωση των ελλειμμάτων τους. Αντιθέτως, προωθούν μέτρα στήριξης της οικονομίας, όπως φοροελαφρύνσεις για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις.

Τέτοιου είδους μέτρα έχουν ανακοινώσει για το 2010 η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία και η Γαλλία. Εξαίρεση αποτελεί η Ισπανία, η οποία παρά τη μεγάλη οικονομική ύφεση ανακοίνωσε την αύξηση φόρων (και του ΦΠΑ) με στόχο τη συγκράτηση του δημοσιονομικού της ελλείμματος.

Υπενθυμίζεται, ότι είκοσι από τις 27 χώρες της ΕΕ παρουσιάζουν δημοσιονομικά ελλείμματα, πάνω από το όριο του 3% του ΑΕΠ.
 
ΛΑΘΡΟΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗ
 
Το σημαντικό για την Ελλάδα θέμα της παράνομης μετανάστευσης θα συζητηθεί από τους 27 ηγέτες της ΕΕ τη δεύτερη ημέρα της Συνόδου.

Σύμφωνα με το σχέδιο συμπερασμάτων, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ζητά επιπλέον προσπάθειες για την εφαρμογή του Κοινού Ευρωπαϊκού Συστήματος Ασύλου, καθώς και την έμπρακτη και αποτελεσματική αλληλεγγύη προς τα κράτη μέλη που βρίσκονται υπό πίεση.

Επίσης, σε ό,τι αφορά στην αναβάθμιση του ρόλου της Frontex, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα ζητά από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να παρουσιάσει, στις αρχές του 2010 τις προτάσεις της σχετικά με: τις κοινές επιχειρησιακές δράσεις, συμπεριλαμβανομένων των κανόνων για κοινές επιχειρήσεις στη θάλασσα, την ενίσχυση της συνεργασίας της Frontex με τις χώρες προέλευσης και διακίνησης λαθρομεταναστών και τη δρομολόγηση κοινών πτήσεων επιστροφής των λαθρομεταναστών στις χώρες τους με χρηματοδότηση από τη Frontex.

Επιπλέον, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα καλεί τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα προγράμματα για την Περιφερειακή Προστασία, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων οικονομικών πόρων και θα επισημαίνουν την ανάγκη να συνεχιστούν οι προσπάθειες διαλόγου με τη Λιβύη. 

Παράλληλα, το κείμενο των συμπερασμάτων των «27» θα έχει ρητές αναφορές και για την Τουρκία, χωρίς ωστόσο να έχουν ξεκαθαρίσει οι τελικές διατυπώσεις.