Προβιοτικά: είναι απλά μια μόδα ή κάτι σημαντικό για την υγεία μας;

Πιθανόν στο άκουσμα της λέξης «βακτήρια» να σκέφτεστε –όπως πολλοί άλλωστε- ότι πρόκειται για επικίνδυνους και παθογόνους μικροοργανισμούς. Ωστόσο, δεν ισοδυναμούν όλα τα μικρόβια με  «κακούς» μικροοργανισμούς που καταστρέφουν την υγεία. Αντιθέτως, υπάρχουν και... «καλά» μικρόβια. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις αυτά τα μη επιθυμητά μικρόβια μπορεί να αποβούν σωτήρια για την υγεία του οργανισμού. Κι αυτό διότι (ορισμένα) αποτελούν βασικό συστατικό του εντέρου και βοηθούν στη θωράκιση του οργανισμού. Τα «καλά» αυτά μικρόβια και βακτήρια οι επιστήμονες τα έχουν ονομάσει  «προβιοτικά» συστατικά.  

Για την ακρίβεια, όπως εξηγεί ο κλινικός διαιτολόγος- διατροφολόγος και πρόεδρος του Ελληνικού Ινστιτούτου Διατροφής κ. Χάρης Γεωργακάκης, τα μικρόβια- βακτήρια αποικίζουν μόλις λίγες ώρες μετά τη γέννηση μας τον γαστρεντερικό σωλήνα του οργανισμού. «Στο σύνολό τους διαμορφώνουν την εντερική χλωρίδα του παχέος εντέρου. Η ισορροπημένη χλωρίδα είναι σημαντική διότι βοηθά να εξασφαλιστεί η βέλτιστη λειτουργία του εντέρου, διευκολύνει την πέψη στο παχύ έντερο και την απορρόφηση ορισμένων θρεπτικών ουσιών και βοηθά στην αποβολή τοξικών άχρηστων ουσιών, ενώ  προστατεύει τον οργανισμό από τα παθογόνα μικρόβια» εξηγεί ο ειδικός. 

Ωστόσο, ολοένα περισσότερα ερευνητικά στοιχεία δείχνουν σήμερα ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής που διακρίνεται από το έντονο στρες και το άγχος της καθημερινότητας, επηρεάζει σοβαρά και την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Με τη σειρά της η διαταραγμένη εντερική χλωρίδα ευθύνεται, μεταξύ άλλων, για δυσκοιλιότητα, φουσκώματα στην κοιλιά, ευαισθησία σε ιώσεις και λοιμώξεις κ.α.  

Τα προβιοτικά τρόφιμα

Υπάρχει τελικά τρόπος ώστε να προστατευθεί ή να αποκατασταθεί η χλωρίδα του εντέρου; Ναι, απαντούν ο ειδικοί, κυρίως μέσω της κατανάλωσης τροφών ή επικουρικά με τη χορήγηση κάποιου συμπληρώματος, που «εφοδιάζουν» τον οργανισμό με τα αναγκαία προβιοτικά συστατικά. (Μάλιστα, από αυτά παίρνουν το όνομά τους και τα τρόφιμα που τα περιέχουν, τα λεγόμενα προβιοτικά τρόφιμα.) 

«Όταν μιλάμε για προβιοτικά συστατικά, αναφερόμαστε σε ειδικούς «ζωντανούς» μικροοργανισμούς, αντίστοιχους με αυτούς που αποτελούν την εντερική χλωρίδα. Οι μικροοργανισμοί αυτοί επιζούν κατά τη διαδικασία της πέψης και περνούν στο έντερο, όπου και ασκούν την ευεργετική τους δράση, συμβάλλοντας στη βελτίωση της υγείας και βελτιώνοντας την ισορροπία της εντερικής χλωρίδας. Έτσι, με την κατανάλωση τροφών που περιέχουν προβιοτικά ουσιαστικά ενισχύουμε και αποκαθιστούμε όπου χρειάζεται την εντερική χλωρίδα» λέει ο κ. Γεωργακάκης.  

Κυριότερα προβιοτικά τρόφιμα αποτελούν τα γαλακτοκομικά προϊόντα βρεφικής και παιδικής ηλικίας, τα προβιοτικά γιαούρτια και άλλα προβιοτικά γαλακτοκομικά προϊόντα που υπάρχουν στο εμπόριο, όπως ρευστά όξινα γάλατα με ή χωρίς φρούτα και, πρόσφατα, τυριά και παγωτά. Τα περισσότερα προβιοτικά προϊόντα έχουν οξυγαλακτικά βακτήρια που ανήκουν σε διαφορετικά γένη (τα συνηθέστερα από τα οποία είναι Bifidobacterium και  Lactobacillus). Σε κάθε γένος περιλαμβάνονται αρκετά διαφορετικά είδη ενώ κάθε είδος περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό στελεχών. Κάθε στέλεχος δε έχει διαφορετικές ιδιότητες ενώ επιλεγμένα στελέχη επιφέρουν οφέλη στην υγεία.  

Πώς να «αναγνωρίσετε» τα προβιοτικά προϊόντα

Ωστόσο, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι χρειάζεται μεγάλη προσοχή στην αγορά των προβιοτικών διότι δεν είναι σπάνιο πολλά προϊόντα, κυρίως γαλακτοκομικά, να  επικαλούνται τις ιδιότητες ενός προβιοτικού χωρίς κάτι τέτοιο να τεκμηριώνεται επιστημονικά.. Για παράδειγμα, δεν είναι όλα  τα γιαούρτια προβιοτικά ούτε τεκμηριώνεται ως τέτοιο ένα γιαούρτι επειδή μπορεί να γράφει ότι είναι «ζωντανό».

Για να είναι ένα τρόφιμο προβιοτικό,  πρέπει και το προβιοτικό συστατικό που περιέχει να διαθέτει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, όπως:

• Πρέπει να είναι συστατικό κατάλληλο για τρόφιμο

• Πρέπει να είναι παρόν με τη μορφή ζωντανών κυττάρων, σε μεγάλες ποσότητες (περίπου 100.000.000/ γραμμάριο προϊόντος στο οποίο βρίσκεται),

• Πρέπει να είναι σταθερό και να παραμένει ζωντανό μέχρι την ημερομηνία λήξης του προϊόντος στο οποίο βρίσκεται,

• Πρέπει να ασκεί ευεργετική δράση στην υγεία και μέσα στο ίδιο το τρόφιμο.

Μια προσεκτική ανάγνωση επί της συσκευασίας ενός προβιοτικού τροφίμου, θα σας βοηθήσει σημαντικά κατά την αγορά του σωστού προβιοτικού προϊόντος.