Ηχο-εντοπισμός και στους ανθρώπους!

Μια ομάδα Ισπανών ερευνητών έδειξε, για πρώτη φορά στον κόσμο, επιστημονικά ότι οι άνθρωποι είναι δυνατό να αναπτύξουν την ικανότητα του ηχο-εντοπισμού, δηλαδή το σύστημα ηχητικών σημάτων που χρησιμοποιούν οι νυχτερίδες και τα δελφίνια προκειμένου να αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και να το εξερευνούν.

Παράγοντας ορισμένους θορύβους (κλικ) με τη γλώσσα τους, βοηθά τους ανθρώπους να εντοπίζουν αντικείμενα γύρω τους, χωρίς να χρειάζεται να τα δουν, κάτι που μπορεί να αποδειχτεί ιδιαίτερα χρήσιμο για τους τυφλούς.

Η ανακάλυψη έγινε από ερευνητές του πολυτεχνείου και του πανεπιστημίου της Αλκάλα ντε Χενάρες, υπό τον Χουάν Αντόνιο Μαρτίνεθ, και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό ακουστικής Acta Acoustica.

Σε μερικές περιστάσεις, οι άνθρωποι μπορούμε να ανταγωνιστούμε ακόμα και τις νυχτερίδες στον ηχο-εντοπισμό ή στην ικανότητα ανάπτυξης βιο-σόναρ, δήλωσε ο Μαρτίνεθ, που τόνισε ότι οι άνθρωποι απλώς δεν έχουν αξιοποιήσει αυτή την λανθάνουσα ικανότητά τους.

Μέσα από μια σειρά πρωτότυπα πειράματα, που δεν έχουν ξαναγίνει διεθνώς, οι Ισπανοί ερευνητές κατέληξαν ότι ο πιο κατάλληλος ήχος για ηχο-εντοπισμό είναι το κλικ στον ουρανίσκο, ένας ήχος που γίνεται όταν ο άνθρωπος τοποθετήσει την άκρη της γλώσσας του στον ουρανίσκο, ακριβώς πίσω από τα δόντια, και στη συνέχεια την μετακινήσει γρήγορα προς τα πίσω και όχι προς τα κάτω (κάτι που θεωρείται λάθος).

Οι παραγόμενοι με αυτόν τον τρόπο ανθρώπινοι ήχοι είναι πολύ παρόμοιοι με αυτούς που βγάζουν τα δελφίνια, αν και σε διαφορετική κλίμακα, καθώς αυτά τα πλάσματα της θάλασσας έχουν ειδικά προσαρμοσμένα όργανα και είναι σε θέση να παράγουν 200 κλικ ανά δευτερόλεπτο, ενώ οι άνθρωποι όχι πάνω από τρία ή τέσσερα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Μέσω του τρισδιάστατου ηχο-εντοπισμού, οι άνθρωποι, χωρίς να βλέπουν με τα μάτια τους, μπορούν να δουν τα υλικά αντικείμενα γύρω τους και να μετρήσουν νοητικά την απόσταση ενός αντικειμένου, με βάση τον χρόνο που περνάει ανάμεσα στην εκπομπή του ηχητικού κύματος (του κλικ) από τον ουρανίσκο, μέχρι η ηχώ του, που αντανακλάται στο αντικείμενο, να επιστρέψει στον άνθρωπο.

Οι Ισπανοί επιστήμονες ήδη αναπτύσσουν ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο, ώστε να μάθουν στους ανθρώπους μια συγκεκριμένη μέθοδο να εκπέμπουν, να λαμβάνουν πίσω και να ερμηνεύουν τους ήχους που βγάζουν. Το πρώτο βήμα για κάθε άτομο είναι να μάθει να βγάζει τον συγκεκριμένο ήχο (που έχει διαφορετική χροιά για κάθε ξεχωριστό άνθρωπο) και να μάθει πώς να τον χρησιμοποιεί ως εργαλείο για την αναγνώριση των γεωμετρικών ιδιοτήτων των γύρω αντικειμένων, με τον ίδιο τρόπο ουσιαστικά που δουλεύει το μηχανικό σόναρ των πλοίων.

Ορισμένοι τυφλοί άνθρωποι έχουν μόνοι τους μάθει τον ηχο-εντοπισμό μέσα από αλλεπάλληλες δοκιμές και λάθη. Ο Αμερικανός Μπεν Άντεργουντ θεωρείτο ο καλύτερος ηχο-εντοπιστής στον κόσμο, μέχρι που πέθανε στις αρχές του 2009, ενώ ο επίσης Αμερικανός Ντάνιελ Κις είναι ο μόνος τυφλός που έχει βραβευτεί, επειδή χάρη στον ηχο-εντοπισμό μπορεί να λειτουργεί ως οδηγός άλλων τυφλών.

Όμως, σύμφωνα με τους Ισπανούς ερευνητές, δεν χρειάζονται ειδικές φυσικές ικανότητες για την ανάπτυξη του βιολογικού ηχο-εντοπισμού. Δύο ώρες τη μέρα επί δύο εβδομάδες είναι αρκετές για να ξεχωρίζει ο καθένας αν έχει κάποιο αντικείμενο μπροστά του και μετά από άλλες δύο εβδομάδες μπορεί να καταλαβαίνει τη διαφορά ανάμεσα σε ένα πεζοδρόμιο και σε ένα δέντρο, όπως δήλωσε ο Μαρτίνεθ.

Οι ερευνητές εργάζονται για την τελειοποίηση της μεθόδου, ώστε να βοηθάνε τυφλούς και κουφούς ανθρώπους στο μέλλον, αλλά παράλληλα εξερευνούν τα βιολογικά όρια της ικανότητας ηχο-εντοπισμού για τα απολύτως υγιή άτομα. Οι πρώτες ενδείξεις είναι ότι ο ηχο-εντοπισμός μπορεί να αναπτυχθεί στους ανθρώπους σε τέτοιο βαθμό τελειότητας που μπορεί να ανταγωνισθεί ακόμη και αυτή την όραση. Οι ερευνητές ξεκίνησαν από απλά πράγματα, με κλειστά μάτια, καταλαβαίνοντας αρχικά αν κάποιος στεκόταν μπροστά τους και τώρα πια μπορούν να καταλάβουν αν υπάρχει κάποιο αντικείμενο μέσα σε μια τσάντα!

Αν και είναι ακόμα τα πρώτα στάδια, οι επιστήμονες θεωρούν ότι ανοίγονται τεράστιες δυνατότητες για τους ανθρώπους, με πολυάριθμες πρακτικές εφαρμογές. Για παράδειγμα, οι πυροσβέστες θα μπορούν να (ηχο)εντοπίζουν την έξοδο ενός κτιρίου, ακόμα κι όταν είναι τυφλωμένοι από τον πολύ καπνό, ενώ άνθρωποι χαμένοι στην ομίχλη, θα μπορούν να προσανατολίζονται. Θα μπορούσαν ακόμα να αναπτυχθούν νέες συσκευές ιατρικής απεικόνισης.

Link: Για την πρωτότυπη επιστημονική εργασία στη διεύθυνση: http://www.ingentaconnect.com/content/dav/aaua/2009/00000095/00000002/art00013