Ο διαλογισμός μεγαλώνει τον εγκέφαλο

Οι άνθρωποι σε όλο τον κόσμο τρέχουν σε κάθε είδους γυμναστήρια για να μεγαλώσουν τους μυς τους. Τι μπορούν όμως να κάνουν για να μεγαλώσουν τον εγκέφαλό τους; Διαλογισμό, σύμφωνα με μια νέα επιστημονική έρευνα του πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας-Λος Άντζελες (UCLA).

Η μελέτη, με επικεφαλής την Αϊλίν Λούντερς, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό νευροεπιστήμης «NeuroImage», χρησιμοποίησε υψηλής ανάλυσης τρισδιάστατες μαγνητικές τομογραφίες για να παρακολουθήσει τους εγκεφάλους εθελοντών σε φάση διαλογισμού. Όπως διαπίστωσαν οι ερευνητές, ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου των εθελοντών, που διαλογίζονταν εδώ και πολλά χρόνια (κατά μέσο όρο 24), είναι σημαντικά μεγαλύτερες σε σχέση με υπολοίπων ανθρώπων.

Οι περιοχές αυτές είναι κυρίως ο δεξιός ιππόκαμπος, ο δεξιός θάλαμος και η αριστερή κάτω κροταφική έλικα, περιοχές όλες σχετιζόμενες με τη ρύθμιση των συναισθημάτων. Καμία περιοχή του εγκεφάλου των μη διαλογιζομένων δεν είναι αισθητά μεγαλύτερη από αυτήν των διαλογιζομένων.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, αυτή η διόγκωση των συγκεκριμένων περιοχών πιθανώς οφείλεται στο ότι οι διαλογιζόμενοι, μεταξύ άλλων, έχουν μια μοναδική ικανότητα να καλλιεργούν θετικά συναισθήματα και να παραμένουν συναισθηματικά σταθεροί.

Προηγούμενες έρευνες είχαν δείξει τα πολλαπλά οφέλη του διαλογισμού. Πέρα από τον καλύτερο έλεγχο των συναισθημάτων, πολλοί άνθρωποι που διαλογίζονται τακτικά, έχουν μειωμένο επίπεδο στρες και ενισχυμένο ανοσοποιητικό σύστημα.

Η νέα έρευνα -που εστιάστηκε στις διάφορες μορφές βουδιστικού διαλογισμού, όπως ζαζέν, βιπασάνα και σάματα- διαπίστωσε το αυξημένο μέγεθος του εγκεφάλου των διαλογιζομένων, αλλά, όπως είπαν, θα χρειαστούν πιο αναλυτικές έρευνες στο μικροσκοπικό επίπεδο, για να διαπιστωθεί αν η αύξηση αυτή του μεγέθους οφείλεται στη δημιουργία νέων νευρώνων (εγκεφαλικών κυττάρων), στην αύξηση του μεγέθους των υφισταμένων νευρώνων ή σε κάποια ξεχωριστή «καλωδίωση» των νευρώνων μεταξύ τους.

Οι ερευνητές, προς το παρόν, δεν αποκλείουν και την πιθανότητα να ισχύει η αντίστροφη σχέση, δηλαδή οι εθελοντές να είχαν ήδη μεγαλύτερες ορισμένες περιοχές του εγκεφάλου, γεγονός που τους τράβηξε υποσυνείδητα στο διαλογισμό. Όμως επεσήμαναν ότι οι πρόσφατες έρευνες έχουν επιβεβαιώσει την αξιοσημείωτη πλαστικότητα του εγκεφάλου και την ικανότητα του περιβάλλοντος να εμπλουτίζει και να διευρύνει τις νευρωνικές δομές του εγκεφάλου.

Μια άλλη έρευνα, που βασίστηκε σε μελέτη χιλιάδων αμερικανών βετεράνων του πολέμου του Βιετνάμ, διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι με χαμηλότερο δείκτη νοημοσύνης (ο οποίος εξαρτάται και από το μέγεθος του εγκεφάλου) έχουν περισσότερες πιθανότητες να υποφέρουν από διάφορα προβλήματα υγείας σε σχέση με όσους έχουν υψηλότερη νοημοσύνη (και πιθανώς μεγαλύτερο μέγεθος εγκεφάλου).

Η έρευνα έγινε από τη Ροσαλίντ Άρντεν, ψυχολόγο του Κολλεγίου Kings του Λονδίνου και δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Intelligence», σύμφωνα με το New Scientist. Όπως είπε η ερευνήτρια, μια πιθανή ερμηνεία είναι ότι οι πιο έξυπνοι άνθρωποι κάνουν καλύτερες επιλογές στη ζωή τους σε σχέση με την υγεία τους (π.χ. κόβουν το τσιγάρο, κάνουν φυσική άσκηση ή τρώνε πιο υγιεινά). Όμως ως πιθανότερη αιτία προβάλλεται η ύπαρξη γενετικών παραγόντων που επηρεάζουν αρνητικά τη νοημοσύνη. Η ίδια ερευνητική ομάδα, μελετώντας τους ίδιους βετεράνους του Βιετνάμ, είχε πρόσφατα διαπιστώσει ότι οι άνθρωποι με υψηλότερο δείκτη νοημοσύνης (IQ) παράγουν πιο υγιές σπέρμα.