Νέο SOS από τις τράπεζες

«Πάντοτε μια κρίση ξαναχτίζει τον κόσμο σε ισχυρότερες βάσεις» με τη φράση αυτή ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος κ. Γιώργος Προβόπουλος έκλεισε την ομιλία του προς Κύπριους επιχειρηματίες την περασμένη Πέμπτη στη Λευκωσία.

 Νωρίτερα όμως είχε περιγράψει ρεαλιστικά τα συνεχιζόμενα σοβαρά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι οικονομίες και τα χρηματοπιστωτικά συστήματα και επίσης περιέγραψε συνοπτικά την επόμενη μέρα για τις τράπεζες. 

Μίλησε για τομές που απαιτούνται στην εποπτεία, για προσαρμογές σε προληπτικό επίπεδο εποπτείας, για ευθύνες και υποχρεώσεις των τραπεζών.

Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι τα πιστωτικά ιδρύματα πρέπει να φροντίσουν ώστε να βελτιωθεί περαιτέρω η κεφαλαιακή επάρκεια αλλά και η ρευστότητά τους ώστε να είναι σε θέση να ανταπεξέλθουν σε ενδεχόμενες μελλοντικές ανάγκες.

Επίσης εξήγησε ότι βασικοί άξονες στους οποίους θα κινηθούν οι εποπτικές αρχές είναι ο δυναμικό τρόπος υπολογισμού των προβλέψεων έναντι επισφαλειών, ώστε να λαμβάνονται υπόψη όλες οι  φάσεις του οικονομικού κύκλοι, καθώς και για την ανάγκη σχηματισμού ικανού αποθέματος κεφαλαίου κατά τη διάρκεια της ανοδικής φάσης του οικονομικού κύκλου, ώστε να χρησιμοποιείται ως ανάχωμα για την προστασία της σταθερότητας του συστήματος κατά την καθοδική φάση.

Οι επισημάνσεις αυτές, σε συνδυασμό με τις εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος για αύξηση των επισφαλειών στις τράπεζες κατά 60% το 2009 που θα ανεβάσει στο 8% τις επισφάλειες στο τραπεζικό σύστημα ως ποσοστό του συνόλου των χορηγήσεων, αρκούν για να εξηγηθεί η ανησυχία του διοικητή αλλά και των τραπεζιτών που ολοένα και περισσότερο εκτιμούν πως εντός του 2009 θα απαιτηθεί νέα κεφαλαιακή ενίσχυση στις τράπεζες προκειμένου αυτές να διατηρήσουν ικανοποιητικούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας παρά τη ραγδαία αύξηση των επισφαλειών.

Η κεφαλαιακή ενίσχυση μπορεί να γίνει είτε μέσω αυξήσεων του μετοχικού κεφαλαίου, κάτι που θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο και επίφοβο καθώς προσκρούει στη διστακτικότητα και την απροθυμία των μετόχων, είτε μέσω ενός δεύτερου κυβερνητικού πακέτου αποκλειστικά στο σκέλος της αύξησης της συμμετοχής του δημοσίου στα μετοχικά κεφάλαια των τραπεζών.

Ωστόσο την ώρα που ανοίγει η συζήτηση για την ανάγκη περαιτέρω κεφαλαιακής ενίσχυσης των τραπεζών και ενώ διανύουμε ήδη τον 4^ο μήνα του χρόνου, η συμμετοχή του δημοσίου στις τράπεζες μέσω των αυξήσεων κεφαλαίου και την έκδοση προνομιούχων μετοχών, όπως έχουν εγκριθεί από τις έκτακτες γενικές συνελεύσεις στις αρχές του έτους, δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί.

Το θέμα θα απασχολήσει την συνεδρίαση του συμβουλίου των επιτρόπων που διόρισε το δημόσιο στις τράπεζες που συμμετείχαν στο πακέτο των 28 δισ. ευρώ, το οποίο συνεδριάζει την Δευτέρα ουσιαστικά για πρώτη φορά, μετά την τυπική παρθενική του συνεδρίαση, με συγκεκριμένο θέμα στην ατζέντα, καθώς η υλοποίηση των αυξήσεων κεφαλαίου είναι επιτακτική.

Το μείζον πρόβλημα πλέον στις τράπεζες είναι η αύξηση των επισφαλειών που οδηγεί σε πιστωτική ασφυξία κάνοντας τις τράπεζες ακόμη πιο φειδωλές στη χορήγηση δανείων με αποτέλεσμα αυτή τη στιγμή να κινείται αναιμικά η στεγαστική και η επιχειρηματική πίστη ενώ η καταναλωτική έχει παγώσει εδώ και 6 τουλάχιστον μήνες χωρίς να φαίνονται σημάδια ανάκαμψης.

Τα αδιέξοδα είναι πολλά και μεγάλα και τα μέτρα που λαμβάνονται πολλές φορές επιλύουν ένα πρόβλημα, ενισχύοντας ταυτόχρονα ένα άλλο. Ενδεικτική είναι η τελευταία πράξη Διοικητή της ΤτΕ με την οποία τροποποιείται, ενισχύεται και συμπληρώνεται το ισχύον πλαίσιο και οι αρχές διαχείρισης της ρευστότητας των πιστωτικών ιδρυμάτων τα οποία υποχρεούνται στο εξής να τηρούν τους δείκτες ρευστότητας και σε ενοποιημένη βάση πέραν της υποχρέωσης που είχαν μέχρι σήμερα σε επίπεδο τράπεζας.

Αυτό σημαίνει πως οι ελληνικές τράπεζες θα υποχρεωθούν να προσαρμόσουν τους σχετικούς δείκτες συμπεριλαμβάνοντας και τη ρευστότητα των θυγατρικών τους στην Νότια, Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη  και να υιοθετήσουν αρχές διαχείρισης ρευστότητας σύμφωνες με τις πρόσφατες εκθέσεις της Επιτροπής Ευρωπαϊκών Αρχών Τραπεζικής Εποπτείας (CEBS) και της Επιτροπής της Βασιλείας. Πρόκειται ουσιαστικά για την πρώτη ένδειξη από την πλευρά των εποπτικών αρχών, ότι η εποπτεία αρχίζει να αυστηροποιείται.

Οι ειδικοί πάντως, αναλυτές, τραπεζίτες και παράγοντες των εποπτικών αρχών, ανησυχούν για την αύξηση των επισφαλειών, οι οποίες αποτυπώνουν το βαθμό ασφυξίας στην πραγματική οικονομία. Μέχρι στιγμής το πρόβλημα εντοπίζεται στις καθυστερήσεις των πληρωμών των δόσεων που εμφανίζουν διεύρυνση της χρονικής διάρκειας.

Μεγαλύτερο πρόβλημα εμφανίζουν τα δάνεια καταναλωτικής πίστης και οι πιστωτικές κάρτες που εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 2009 θα εκτινάξουν το ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων πάνω από 11% -12% από το 6,5% που ήταν στο τέλος του προηγούμενου χρόνου.