(Α/E)νοχή

Χρήστος Κίτσος*

Σε πολλές περιπτώσεις υπάρχει μια Ενοχή για πολλές οικονομικές αποφάσεις,  θέλουμε, τουλάχιστον, να πιστεύουμε. Για τους ενόχους αισθανόμαστε μια Ανοχή, αν τα προβλήματα που δημιουργούν είναι περισσότερο ή λιγότερο αποδεκτά. Όπως συνηθίζεται σε αυτή την Χώρα γίνεται πάντα πολύ συζήτηση, υπάρχει πλήθος απόψεων – κάθε φορά η αντίθετη με αυτό που λέει κάποιος – για το ποιος είναι ένοχος και ποια τα περιθώρια ανοχής.

Το αν τα περιθώρια ανοχής είναι τόσο μεγάλα για πολλούς είναι πρόβλημα, για άλλους αυτό ακριβώς είναι το πρόβλημα, ότι δεν έχουν περιθώρια ανοχής. Έτσι αλληλοκατηγορούνται , με στόχο να δημιουργηθεί, αμοιβαία φαντάζομαι, ένα αίσθημα ενοχής. Έπρεπε να νοιώθεις ενοχή μέχρι και το ‘80, αν ήσουν από την Βόρεια Ελλάδα. Σου έδειχναν μια ανοχή, βρε παιδί μου τέλος πάντων, αλλά όχι να γίνεις και Δημόσιος Υπάλληλος. Έτσι, οι τότε πρόσφυγες που εγκαταστάθηκαν στην Μακεδονία, Θράκη ήταν αποκομμένοι από το δημοσιοϋπαλληλικό σκελετό.  Άλλο κριτήριο ήταν αν ήσουν Βενιζελικός. Εντάξει Κρητικός, μα με τον Βενιζέλο? Άντε μια δυσμενή μετάθεση στο Διδυμότειχο, να νοιώσεις ενοχή, όταν η ανοχή ήταν επαρκής και δεν απολυόσουν. Αργότερα, αργότερα, δηλαδή τώρα, δεν φανήκανε δυο κότερα, μα ξαναήρθαν οι απολύσεις στο προσκήνιο! Ενδεχομένως σωστές, οι ανοχές μας έφθασαν στα όρια, οι ενοχές μας περιορισμένες και οι αντοχές μηδαμινές. Ποιος απολύει ποιον?

Αρχίσαμε με τους επίορκους. Επίορκος είναι όποιος παραβαίνει τον όρκο, βέβαια μηδαμινή ανοχή. Μα κάποιοι επίορκοι δεν έχουν ενοχές, γιατί ακολούθησαν εντολές, που ακόμα και αν δεν ισχύει, θα το επικαλεστούν. Δηλαδή κάποιος (επίορκος) έκοβε μόνος βεβαιώσεις ότι κάποιος είναι τυφλός – δεν υπήρχε δηλαδή κόσμος-επιτροπές που υπέγραφαν όλα αυτά ? Ποιος αποφασίζει μόνος στο Δημόσιο ή ποιος μπορεί να αποφασίσει χωρίς να θεωρείται «της απολύτου εμπιστοσύνης». Αναφέρθηκαν άτομα που ήσαν σε 30 επιτροπές. Μόνοι τους έγιναν ένοχοι, ή κατόπιν ανοχής στην έννοια της ανταμοιβής? Είναι αυτά θέματα Οικονομικά ή Οργανωτικά? Μας λείπει η Ποιότητα και η Οργάνωση. Οργάνωση ενιαία, αυτοδύναμη, αποτελεσματική, δίκαιη. Όλο οργανωνόμαστε για να ψάχνουμε το παρελθόν : Πόσες φορές αναφερθήκαμε στη δίκη του δολοφονηθέντα  Αμερικανού δημοσιογράφου το 1948. Αθωώνονται μετά από 90 χρόνια «οι προδότες στο Γουδί». Τέτοιο ασίγαστο πάθος για το παρελθόν δεν βρίσκεις αλλού. Οι Λαοί εργάζονται, με (α/ε)νοχές ή όχι, για το παρόν και το μέλλον τους. Λάθος ο πληθυσμός της απογραφής το 2001, σωστός το 2011, λάθος δείκτες στην Οικονομία να κάνουμε νέες μελέτες, για τις μελέτες, να μάθουμε τι είναι σωστό. Αυτά τα λάθη κοστίζουν και μάλιστα πολλά, πότε θα σταματήσουν? Θέλουμε να σταματήσουν?

Μπέρδεμα, πολυφωνία σε όλα – τίποτε δεν είναι σωστό. Μάθαμε δεν μάθαμε, ένοχοι ή όχι, χωρίς ανοχές και γνώση, φθάσαμε να μας λένε οι άλλοι ποιοι πραγματικά είναι οι Στατιστικοί δείκτες και εμείς ακόμη να  μελετάμε, να μην έχουμε άποψη. Με τόσους μελετητικούς οργανισμούς, με βαρύγδουπους εργαζόμενους, golden boys θα λέγαμε, δεν έχουμε θεμελιωμένη άποψη για τίποτε. Χωρίς ντροπή, χωρίς ενοχή, χωρίς γνωστά όρια ανοχής (ισοδύναμα, χωρίς να ξέρουμε μια εκτίμηση για το σφάλμα των μετρήσεων). Όλο κόκκινες (γιατί κόκκινες αλήθεια?) γραμμές είμαστε. 

Εξαφανίστηκαν, περιέργως πως, περισπούδαστα οικονομικά κέντρα μελετών και κανείς δεν λέει για αυτούς τίποτε – να δείτε ότι θα απολυθούν οι καθαρίστριες, οι γραφιάδες, λες και οι μελετητές «μπήκαν» αλλιώς. Κανείς δεν ρωτά  τι μελετά(γα)νε τα «λαμπρά παλικάρια». Πόσες ένοχες μελέτες πρέπει να γίνουν για το πώς θα ορθοποδήσει, έστω με περισσή ανοχή, για παράδειγμα, ο ΟΣΕ? Δεν μπορούμε να συννεοηθούμε ποιος θα τον πάρει, γιατί δεν είμαστε σε θέση να ελέγχουμε τον οποιονδήποτε που θα ενδιαφερόταν. Η ένοχη αυτή αγωνία, μας κάνει να θέλουμε «δικούς μας» - καλά ποιος είναι δικός σου και για πόσο. Κρατικοποιήθηκαν τράπεζες, όχι από σοσιαλιστές, όταν ο ιδιοκτήτης έπαψε να είναι «δικός μας», ενώ δικοί μας έφτιαξαν νέες. Ένοχες ανοχές. Γι αυτό τα νέα οικονομικά δημιουργήματα πρέπει να είναι στέρεα σε ένα χρονικό ορίζοντα, να μην καταρρεύσουν, σαν κτίσματα στην άμμο. Αυτά θέλουν Οργάνωση, επικοινωνία με τον υπόλοιπο Κόσμο. Δεν μπορεί ιδεολογικά να ζητάς διεθνοποίηση και να φοβάσαι την παγκοσμιοποίηση. Δεν οργανωθήκαμε έγκαιρα, από ποιον θα πει κάποιος, για την νέα εποχή, που γκρέμισε πολιτικά συστήματα, ανέτρεψε ιδεολογίες, ταρακούνησε ισχυρές οικονομίες.

Που πας καραβάκι με τέτοιο καιρό! Ο ναύκληρος λέει προς τα εκεί, ο καπετάνιος λέει χαράζει την πορεία, και οι ναύτες κουράστηκαν να τραβάνε κουπί, με περισσή ανοχή στα ψέματα και την κοροϊδία. Χρόνια τώρα τους λένε δυο αλήθειες, δυο λιμάνια. Η δραχμή της ανυποληψίας εκτός, αξίζει εντός. Η ονομασία η επικίνδυνη χρησιμοποιείται από όλους εκτός, ανύπαρκτη εντός. Ο πόλεμος συνεχιζόταν εκτός, είχε λήξει εντός. Χώρες ζητάνε και περιμένουν να μπούνε εντός σε οργανισμούς κρατών δυναμικούς, είτε οικονομικά, είτε στρατιωτικά, που είμαστε και εμείς – εμείς θέλουμε να φύγουμε, να βγούμε, να είμαστε εκτός!!

Με σταθερότητα γινόμαστε κάθε μέρα πιο δυτικοί – κοινωνικά, διατροφικά, ενδυματολογικά κλπ, η νέα γενιά ιδίως- και εμείς ονειρευόμαστε τις διαδικασίες της Ανατολής : να αλλάζεις κυβέρνηση στις πλατείες και τα χαμάμ με την βοήθεια του ιμάμη.

Οι ανοχές τελειώνουν – το πολιτικό σκηνικό δυο εκλογικών αναμετρήσεων αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Οι ένοχοι αρχίζουν να μην επανεκλέγονται, αν και με ιδιαίτερη ανοχή ξανα-επιλέγονται, και στην Χώρα μας. 

Ο Λαός βλέπει με περισσή ωριμότητα την ανυποληψία των ταγών του, προβληματίζεται, συνθλίβεται, βαρυγκωμά, μα και περιμένει…. Περιμένει….

Η εντροπία του συστήματος οδεύει στο μέγιστο…

*Ο κ. Χ.  Κίτσος είναι καθηγητής στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας