Τι συζήτησαν κεκλεισμένων των θυρών οι ναύαρχοι Καραμαλίκης και Ατάτς

Η φιλοδοξία να ανακόψουν τις μικρές καθημερινές φορτούνες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν γενικευμένη τρικυμία στο Αιγαίο κινητοποίησαν τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού αντιναύαρχο Γιώργο Καραμαλίκη και το διοικητή των τουρκικών ναυτικών δυνάμεων ναύαρχο Μουζαφέρ Μετίν Ατάτς να συμφωνήσουν την υλοποίηση έξι συγκεκριμένων μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ).

Αυτή είναι η επίσημη εκδοχή για τα μέτρα που αποσκοπούν στην ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων και τη μείωση της εντάσης στο Αιγαίο, και τα οποία αποφασίστηκαν κατά τη διάρκεια της τετραήμερης επίσημης επίσκεψης του αρχηγού του τουρκικού πολεμικού ναυτικού στην Ελλάδα. Διότι ανεπισήμως, τα μέτρα αυτά έρχονται να προστεθούν σε ένα μακρύ κατάλογο ΜΟΕ τα οποία στην καλύτερη περίπτωση παραμένουν ανενεργά και στη χειρότερη παραβιάζονται συστηματικά από τις στρατιωτικές δυνάμεις της Άγκυρας. Ανάμεσα στα «εργαλεία» που οι δύο ναύαρχοι συμφώνησαν ότι θα χρησιμοποιήσουν περιλαμβάνονται και δύο που είναι βέβαιον ότι ξεσηκώσουν έντονες συζητήσεις και θα προκαλέσουν ανάμικτες αντιδράσεις. Ο αντιναύαρχος Καραμαλίκης και ο ναύαρχος Ατάτς συμφώνησαν να προωθήσουν τη «συνεκπαίδευση μονάδων του ελληνικού και τουρκικού στόλου κατά τις μετακινήσεις τους από και προς τους λιμένες ελλιμενισμού τους». Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αντί να παρακολουθούν τα τουρκικά πλοία που διαπλέουν το Αιγαίο (όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα), τα ελληνικά πολεμικά πλοία θα συμμετέχουν σε κοινά γυμνάσια με τους Τούρκους στα διεθνή ύδατα του Αιγαίου.

 Το δεύτερο «αμφιλεγόμενο» μέτρο με σκοπό την βελτίωση της συνεργασίας των πολεμικών ναυτικών της Ελλάδας και της Τουρκίας είναι η «ανταλλαγή αξιωματικών σε πολεμικά πλοία που επιχειρούν σε μακροχρόνιες αποστολές (όπως είναι η UNIFIL που περιπολεί στα ανοιχτά του Λιβάνου ή η ΝΑΤΟϊκή αρμάδα SNMG2)». Σύμφωνα με τη ριζοσπαστική ιδέα, Έλληνες μάχιμοι αξιωματικοί θα φιλοξενούνται επί μία εβδομάδα ή και περισσότερο σε τουρκικές φρεγάτες και τυπικώς θα εντάσσονται στο πλήρωμα του άλλου πλοίου. Ουδείς όμως διευκρινίζει με ποιον τρόπο θα αρθούν οι αμοιβαίες καχυποψίες και οι Τούρκοι δεν θα αντιμετωπίζουν τους Έλληνες σαν δυνητικούς κατασκόπους και αντιστρόφως, όπως επίσης και ποιος θα είναι ο βαθμός πρόσβασης των αξιωματικών σε διαβαθμισμένες πληροφορίες, ή πώς θα διασφαλίζεται ότι κρίσιμα δεδομένα (όπως η ετοιμότητα ενός πλοίου, η ευστοχία των αντιαεροπορικών βολών και η συνεργασία των πληρωμάτων) δεν θα γίνονται αντιληπτά από τον αξιωματικό που τόσο οι Έλληνες όσο και οι Τούρκοι, ήδη από τη φοίτησή τους στις στρατιωτικές σχολές έχουν διδαχθεί να αντιμετωπίζουν ως εχθρό.

Παρά την μεταξύ τους μεγάλη διαφορά ύψους, κατά τη διάρκεια των εντατικών συνομιλιών τους ο ναύαρχος Ατάτς και ο αντιναύαρχος Καραμαλίκης κατάφεραν να κινηθούν στο ίδιο μήκος κύματος.

Τα υπόλοιπα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης περιλαμβάνουν : εγκατάσταση τηλεφωνικής γραμμής για απ’ ευθείας επικοινωνία των δύο αρχηγών, ανταλλαγή επισκέψεων πολεμικών πλοίων σε λιμένες των δύο χωρών, εντατικοποίηση των κοινών αθλητικών εκδηλώσεων μεταξύ των ναυτικών δοκίμων από την Ελλάδα και την Τουρκία στο πλαίσιο πρωταθλημάτων Στρατιωτικών Σχολών και εξέταση της δυνατότητας συνδιοργάνωσης (το καλοκαίρι του 2009) διεθνούς ιστιοπλοϊκής εβδομάδας που θα περιλαμβάνει ιστιοδρομίες εντός ελληνικών και τουρκικών χωρικών υδάτων.

Επισήμως, τα έξι ΜΟΕ υποτίθεται ότι απλώς συζητήθηκαν και απομένει να συμφωνηθούν από τις κυβερνήσεις στην Αθήνα και την Άγκυρα. «Όταν λέμε συζητήθηκαν εννοούμε συμφωνήθηκαν», αναφέρει ενημερωμένη πηγή και προσθέτει ότι και κατά το παρελθόν τα ΜΟΕ που ανακοινώνονται από τους υπουργούς Εξωτερικών έχουν προηγουμένως αποφασιστεί από τους αρχηγούς των γενικών επιτελείων.

Οι σκεπτικιστές στο Πεντάγωνο επισημαίνουν ότι τα μέτρα που αποφάσισαν οι δύο ναύαρχοι εξυπηρετούν κυρίως τη στρατηγική της Τουρκίας απέναντι στην ΕΕ και προφανώς την πολιτική κατευνασμού της Άγκυρας που ακολουθεί η κυβέρνηση του κ. Κώστα Καραμανλή. Προειδοποιούν μάλιστα ότι οι Τούρκοι θα απενεχοποιηθούν από την πολεμική ότι ευθύνονται για τις εικονικές εχθροπραξίες στο Αιγαίο και θα καταρρίπτουν τις απόψεις των Ελλήνων διπλωματών ότι η Τουρκία δεν επιθυμεί σχέσεις καλής γειτονίας, επικαλούμενοι τις συμφωνίες για σρατιωτική συνεργασίας.