Ανοίγει πάλι το παιχνίδι των αγωγών αερίου

Στην κατάθεση αίτησης προς την ελληνική Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας για την κατασκευή του αγωγού ΤΑΡ (Transadriatic Pipeline) προχώρησε την Παρασκευή η κοινοπραξία της νορβηγικής Statoil και της ελβετικής EGL, επιβεβαιώνοντας το δημοσίευμα της εφημερίδας «Αξία» της 5^ης Απριλίου αλλά και ανοίγοντας ένα νέο γύρο στην παρτίδα που παίζεται με τους αγωγούς αερίου στην διεθνή γεωπολιτική σκακιέρα. 

Νορβηγοί και Ελβετοί φιλοδοξούν να κατασκευάσουν έναν μήκους περίπου 500 χιλιομέτρων αγωγό που θα συναντάει την ελληνοτουρκικό αγωγό στην Θεσσαλονίκη και από εκεί, μέσω Αλβανίας, θα καταλήγει με υποθαλάσσια σύνδεση στο Πρίντεζι της Ιταλίας, με μεταφορική ικανότητα 10 έως 12 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου τον χρόνο. 

Το αέριο θα προέρχεται από τα κοιτάσματα Shah Deniz στην Κασπία, στα οποία η Statoil έχει το 25% και θα καταναλώνεται στην Ιταλία, όπου η EGL πρόκειται να κατασκευάσει πρόσθετο ηλεκτροπαραγωγό δυναμικό χρησιμοποιώντας φυσικό αέριο. 

Αλλά, όπως αποκάλυψε το προηγούμενο Σάββατο η «Αξία», ο νορβηγικός κολοσσός έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον για την διαγωνιστική διαδικασία που οδηγεί στην απόκτηση πρόσβασης στον ελληνοϊταλικό αγωγό φυσικού αερίου, τον οποίο ελέγχου η ιταλική Edison και η Δημόσια Επιχείρηση Αερίου. 

Μέσω του αγωγού, που αποτελεί τμήμα του ευρύτερου σχεδίου TGI, περίπου 8 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα αερίου θα περνούν στην ιταλική αγορά για λογαριασμό της Εdison και της ΔΕΠΑ, οι οποίες μπορούν να εκμεταλλευθούν εμπορικά το καύσιμο σε αναλογία 80-20.  

Ωστόσο για τον αγωγό έχει προβλεφθεί, με τη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μία κατ΄εξαίρεση περιορισμένη και όχι ελεύθερη πρόσβαση τρίτων (third party access) για διοχέτευση ποσοτήτων που ορίζονται στα επίπεδα των 800 εκατ. κυβικών μέτρων τον χρόνο αλλά και που μπορούν να αυξηθούν μέχρι το γέμισμα του αγωγού (συνολικά κάπου 11 δις.) με την έγκριση των Ρυθμιστικών Αρχών Ενέργειας των δύο χωρών.  

Για αυτήν την πρόσβαση ενδιαφέρεται η Statoil, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι πολύ πρόσφατα ολοκληρώθηκε από τα στελέχη των ΡΑΕ της Ιταλίας και της Ελλάδας η διαδικασία του λεγόμενου open season, δηλαδή της προετοιμασίας του διαγωνισμού για την ανάδειξη της εταιρείας στην οποία, με βασικό κριτήριο την οικονομική της προσφορά, η «Ποσειδών» θα δώσει το δικαίωμα πρόσβασης στο υποθαλάσσιο τμήμα του αγωγού. 

Παρά το ότι ο ΤΑΡ εμφανίζεται να έχει διασφαλισμένη τόσο την παραγωγή όσο και την κατανάλωση αερίου, οι Νορβηγοί παίζουν σε διπλό ταμπλό, με δεδομένο ότι προτεραιότητα για την χώρα μας και την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η ολοκλήρωση του αγωγού TGI. Επιπλέον, μοιάζουν περιορισμένες οι ποσότητες αερίου που μπορούν να έλθουν από το Αζερμπαϊτζάν στην Ευρώπη κατά το ορατό μέλλον. 

Αυτήν την περίοδο στην χώρα μας σε ετήσια βάση έρχεται μισό δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα αερίου από το Αζερμπαϊτζάν, ενώ η ΔΕΠΑ ζητεί από την αζέρικη Socar άλλο 1 δισεκατομμύριο κυβικά μέτρα. Οι Τούρκοι συνολικά παίρνουν 6 δισ. τον χρόνο, ενώ με δεδομένη και την συνολικότερη αύξηση των καταναλώσεων του ίδιου του Αζερμπαϊτζάν, της Γεωργίας αλλά και του Ιράν, η δεύτερη φάση ανάπτυξης του Shah Deniz , από το 2013 και μετά, εκτιμάται ότι δεν μπορεί να περάσει περισσότερα από 4 με 5 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα επιπλέον αζέρικο αέριο τον χρόνο προς την Ευρώπη. 

Γι αυτό, άλλωστε, και οι Ελβετοί έχουν υπογράψει συμφωνία για την προοπτική προμήθειας 5,5 δισεκατομμυρίου κυβικών μέτρων αερίου τον χρόνο και από το Ιράν, Ένα Ιράν που, πέραν όλων των άλλων πολιτικών ιδιαιτεροτήτων, προσφάτως ζήτησε ποσότητες από το Αζερμπαϊτζάν για την κάλυψη των αναγκών στις βόρειες περιοχές της χώρας...

 Την ίδια ώρα, είναι σε πλήρη εξέλιξη οι επαφές Ιταλίας – Ελλάδος – Τουρκίας – Αζερμπαϊτζάν για την υπογραφή της τετραμερούς διακρατικής σύμβασης αλλά και για την διευθέτηση εμπορικών ζητημάτων. Μάλιστα, μια ευκαιρία για την υπογραφή της σύμβασης ίσως να ήταν η επικείμενη σύνοδος του Οργανισμού για την Παρευξείνια Συνεργασία (ΟΣΕΠ) που είναι προγραμματισμένη για τις 25 Ιουνίου στην Αθήνα 

Αλλά οι Τούρκοι προσπαθούν να διασφαλίσουν, πριν την υπογραφή της τετραμερούς σύμβασης, τους καλύτερους δυνατούς για αυτούς όρους ως προς τα τέλη διέλευσης του αζέρικου αερίου από το έδαφος της Τουρκίας, αφού τόσο από την Ελλάδα όσο και από το Αζερμπαϊτζάν (αλλά και από τις ΗΠΑ και την Ρωσία…) τους έχει διαμηνυθεί να … ξεχάσουν το όνειρο να μεταπωλούν οι ίδιοι τις πρόσθετες ποσότητες αερίου που θα περάσουν προς την Ευρώπη.