Ανδρόπαυση. Ένα σημαντικό πρόβλημα της τρίτης ηλικίας.

Η τεστοστερόνη είναι η σημαντικότερη ορμόνη του φύλου στον άνδρα και παράγεται κυρίως στους όρχεις. Τόσο η ίδια όσο και ουσίες που παράγονται από αυτή επιδρούν σε πολλές φυσικές και νοητικές λειτουργίες. Συγκεκριμένα η τεστοστερόνη επιδρά σε πολλά όργανα / στόχους όπως τα γεννητικά όργανα, τα οστά, οι μύες, ο εγκέφαλος, το σύστημα παραγωγής στοιχείων του αίματος, το δέρμα και οι τρίχες.

    Ως υπογοναδισμός  χαρακτηρίζεται η χαμηλή παραγωγή  τεστοστερόνης από τους όρχεις  η οποία συνδέεται και με  αντίστοιχα κλινικά συμπτώματα και μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Σήμερα όμως θα ασχοληθούμε με την εμφάνιση του προβλήματος σε άνδρες άνω των 40 ετών, λόγω βαθμιαίας διαταραχής της λειτουργίας των όρχεων.

    Σύμφωνα  με τον ορισμό της διεθνούς  εταιρείας για την μελέτη της γήρανσης του άνδρα (ISSAM)  ως ανδρόπαυση ορίζεται, το βιοχημικό σύνδρομο το οποίο συνδέεται με την αύξηση της ηλικίας στον άνδρα και χαρακτηρίζεται από μείωση των επιπέδων των ανδρογόνων στο αίμα με ή χωρίς μείωση της ευαισθησίας των γονάδων στην δράση των ανδρογόνων. Η κατάσταση αυτή μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής καθώς και να αλλοιώσει την λειτουργία πολλών οργάνων.

     Ενώ  στην γυναίκα το ανάλογο ορμονικό  φαινόμενο έχει εξαντλητικά μελετηθεί  και έχουν βρεθεί αξιόπιστες θεραπευτικές λύσεις, στον άνδρα αποτελεί ένα σχετικό νέο πεδίο επιστημονικής έρευνας. Είναι βέβαιο, ότι τόσο η αύξηση του μέσου όρου ζωής (διπλασιασμός των ανδρών ηλικίας μεγαλύτερης των 60 μέχρι το 2020) όσο και η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου θα οδηγήσει ένα σημαντικό αριθμό ανδρών να δείξει ενδιαφέρον για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού.

     Σε αντίθεση  με την γυναίκα όπου η εμμηνόπαυση  αποτελεί μια διαδικασία η  οποία εξελίσσεται αρκετά γρήγορα, στον άνδρα η μείωση των ανδρογόνων στο αίμα αποτελεί μια αργά εξελισσόμενη διαδικασία στα πλαίσια της φυσιολογικής γήρανσης. Νεότερες επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ανάμεσα στις ηλικίες των 40 και 75 ετών η μείωση των επιπέδων της τεστοστερόνης φθάνει το 30%.θα πρέπει να αναφέρουμε ότι στην δεκαετία 50-60 ετών το ποσοστό των ανδρών με χαμηλή ολική τεστοστερόνη φτάνει 15% στην δεκαετία των 60-70 το 25% στην δεκαετία 70-80 το 35% , ενώ σε άνδρες άνω των 80 ετών το ποσοστό ξεπερνάει το 60%.  Η κατάσταση αυτή προκαλεί τα παρακάτω συμπτώματα :

   1

. Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, της ποιότητας της στύσης καθώς και των νυκτερινών στύσεων.
   2. Αλλαγές στην διάθεση με σύγχρονη μείωση της πνευματικής ικανότητας και του προσανατολισμού στον χώρο, εύκολη κόπωση, κατάθλιψη και εύκολος εκνευρισμός .
   3. Μείωση της μυϊκής μάζας και της μυϊκής δύναμης.
   4. Μείωση των τριχών και αλλοιώσεις του δέρματος.
   5. Μείωση της οστικής πυκνότητας με αποτέλεσμα τη πρόκληση οστεοπενίας και οστεοπόρωσης .
   6. Αύξηση του λιπώδους ιστού.
   7. Σε μελέτη που παρουσιάστηκε από την ομάδα μας στο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Σεξουαλικής Ιατρικής το 2008 και μάλιστα έλαβε το βραβείο της καλύτερης κλινικής παρουσίασης του συνεδρίου βρήκαμε ότι οι άνδρες με χαμηλά επίπεδα τεστοστερόνης παρουσίαζαν προβλήματα λειτουργικότητας (αυξημένη σκληρότητα ) ακόμα και σε μεγάλα αγγεία, όπως η κοιλιακή αορτή.

Θα πρέπει να αναφέρουμε ότι δεν είναι αναγκαίο να υπάρχουν όλα αυτά τα συμπτώματα για την  διάγνωση του κλινικού συνδρόμου  καθώς και ότι η βαρύτητα ενός ή περισσοτέρων συμπτωμάτων δεν  χρειάζεται να ταυτίζεται με την σοβαρότητα των υπολοίπων. Είναι επίσης αναγκαίο η κλινική διάγνωση να συνοδεύεται από εξετάσεις αίματος οι οποίες θα επιβεβαιώνουν την μείωση των ανδρογόνων .

Στόχος της θεραπείας  είναι η αποκατάσταση των επιπέδων της τεστοστερόνης σε φυσιολογικά  επίπεδα αναπληρώνοντας το έλλειμμα αυτό χορηγώντας τεστοστερόνη σε διάφορες μορφές.

 Η θεραπεία των  ανδρών της τρίτης ηλικίας  οι οποίοι παρουσιάζουν το  σύνδρομο της έλλειψης των  ανδρογόνων (ανδρόπαυση) συνίσταται  στην αναπλήρωση αυτών των  ορμονών με διάφορα διαθέσιμα  φαρμακευτικά σκευάσματα. Κατά την διάρκεια της θεραπείας είναι απαραίτητος ο έλεγχος της ηπατικής λειτουργίας, του προφίλ των λιπιδίων, της καρδιαγγειακής λειτουργίας, της ερυθροποίησης, του προστάτη, καθώς και της κοινωνικής συμπεριφοράς και της συναισθηματικής κατάστασης. Η χορήγηση ανδρογόνων απαγορεύεται σε άνδρες με καρκίνο του προστάτη και σε άνδρες με σοβαρή κυστική απόφραξη λόγω υπερπλασίας του προστάτη. Θα πρέπει να τονίσουμε ότι σε καμιά περίπτωση η χορήγηση τεστοστερόνης δεν συνδέεται με πρόκληση οποιουδήποτε καρκίνου.

Η αναπλήρωση της τεστοστερόνης μπορεί να γίνει με τους παρακάτω τρόπους :

    1) Από το  στόμα : μεταβολίζονται γρήγορα  από το ήπαρ και χρειάζεται  προσοχή για να πετύχουμε τα απαραίτητα θεραπευτικά επίπεδα.

    2) Με ένεση  : είναι φθηνές και ασφαλής αλλά πρέπει να γίνονται ενδομυικά κάθε 2-3 εβδομάδες.

    3) Διαδερμικά : γίνεται είτε με ειδικά αυτοκόλλητα  τα οποία τοποθετούνται από  τον ασθενή καθημερινά και  απελευθερώνουν σταδιακά την τεστοστερόνη στο αίμα, είτε με την καθημερινή επάλειψη ενός gel το οποίο απορροφάται από το δέρμα.

    4) Υποδόρια : ειδικές κάψουλες εμφυτεύονται  υποδόρια και απελευθερώνουν  τεστοστερόνη για διάστημα 6 μηνών.

     5) Με  ενέσιμο σκεύασμα μακράς διάρκειας:  γίνεται χορήγηση τεστοστερόνης  με ένεση η οποία θα πρέπει  να γίνεται ανά τρίμηνο. Είναι ένας πολύ πρακτικός τρόπος θεραπείας γιατί ο ασθενής θα πρέπει να υποβάλλεται σε τέσσερις μόνο ενέσεις τον χρόνο, διατηρώντας ταυτόχρονα και πολύ ικανοποιητικά και σταθερά επίπεδα.  


*Ο Κωνσταντίνος  Ρόκκας είναι Ουρολόγος – Ανδρολόγος, Διευθυντής Ανδρολογικού Τμήματος Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας (210 7.78.98.90) 


Δωρεάν Συμβουλευτική Γραμμή Σεξουαλικής Υγείας τηλ. 210 7.79.79.79 (Δευτέρα έως Παρασκευή 10.00-14.00 και 16.00-20.00)

Η Ελληνική Εταιρεία Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας, διοργανώνει εκπαιδευτικό σεμινάριο με θέμα: «Η Ανθρώπινη Σεξουαλικότητα και οι Δυσλειτουργίες της». Το σεμινάριο αυτό απευθύνεται σε επαγγελματίες υγείας και έχει διάρκεια 6 μήνες (Ιανουάριος-Ιούνιος 2012). Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε το site μας www.askitis.gr