Μητρικό γάλα και υποκατάστατα

Το μητρικό γάλα αποτελεί την ιδανική διατροφή κατά τους πρώτους 4-6 μήνες ζωής. Κάθε μητέρα πρέπει να επιδιώκει να θηλάσει το μωρό της και να ενθαρρύνεται από τον παιδίατρο και το κοινωνικό σύστημα.

Εάν η μητέρα δεν μπορεί να θηλάσει, τότε ένα γάλα 1ης βρεφικής ηλικίας είναι η κατάλληλη εναλλακτική επιλογή για τους πρώτους έξι μήνες της ζωής του παιδιού και στη συνέχεια ένα γάλα 2ης βρεφικής ηλικίας μέχρι τη συμπλήρωση του πρώτου έτους.

Τα γάλατα 1ης και 2ης βρεφικής ηλικίας παρασκευάζονται από το γάλα αγελάδος. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές τροποποιήσεις και βελτιώσεις στα γάλατα αυτά, ώστε να επιτευχθεί σύσταση παρόμοια με αυτή του μητρικού.

Το προφίλ των λιπαρών οξέων, τα επίπεδα των βιταμινών και των ιχνοστοιχείων προσεγγίζουν σε μεγάλο βαθμό το ανθρώπινο γάλα. Η πηγή των υδατανθράκων (λακτόζη) είναι ίδια. Τα βρεφικά γάλατα έχουν εμπλουτισθεί με νουκλεοτίδια, σελήνιο, προβιοτικά, πρεβιοτικά  -συστατικά σημαντικά για την ενίσχυση και  ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος του βρέφους.

«Προσομοίωση» του βρεφικού στο μητρικό γάλα

Πολύ σημαντικές προσπάθειες έχουν γίνει ιδίως σε ό,τι αφορά τις πρωτεϊνες. Το ζητούμενο είναι η βελτίωση της ποιότητας και της ποσότητας των πρωτεϊνών στα βρεφικά γάλατα ώστε να πλησιάζουν όσο γίνεται περισσότερο το ανθρώπινο γάλα. Το μητρικό γάλα περιέχει πρωτεΐνες υψηλής ποιότητας, 0,9-1,1gr/100ml, που  είναι ευκολόπεπτες, υψηλής βιολογικής αξίας και παρέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα στον οργανισμό του βρέφους. Αντιθέτως, το γάλα αγελάδος από το οποίο παρασκευάζονται τα βρεφικά γάλατα, περιέχει μεγάλη ποσότητα πρωτεϊνών (3,4gr/100ml), που όμως είναι δύσπεπτες και κατώτερης ποιότητας όσον αφορά την περιεκτικότητα σε απαραίτητα αμινοξέα.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το γάλα αγελάδος περιέχει β-λακτοσφαιρίνη, η οποία αποτελεί ένα από τα μείζονα αλλεργιογόνα. Η β-λακτοσφαιρίνη απουσιάζει εντελώς από το ανθρώπινο γάλα.

Οι πρωτεϊνες στο επίκεντρο

Τα τελευταία χρόνια καταβάλλεται σημαντική προσπάθεια για τη μείωση της περιεκτικότητας σε πρωτεΐνη του βρεφικού γάλακτος διότι τα ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η αυξημένη πρόσληψη πρωτεΐνης στη βρεφική ηλικία συνδέεται με παχυσαρκία σε μεταγενέστερα στάδια της ζωής του ανθρώπου. Η ποσότητα της πρωτεΐνης στα γάλατα 1ης βρεφικής ηλικίας είναι σε επίπεδα περίπου 1,4-1,5gr/100ml. Εξακολουθεί να είναι υψηλή σε σχέση με το μητρικό, γίνεται όμως προσπάθεια για περαιτέρω μείωση σε επίπεδα 1,3gr/100ml ή και ακόμα χαμηλότερα.

Ενώ η ποσότητα της πρωτεΐνης στο βρεφικό γάλα πρέπει να μειωθεί σημαντικά για να πλησιάσει αυτή του μητρικού, ταυτόχρονα είναι απολύτως αναγκαίο να εξασφαλισθεί η άριστη προσφορά απαραίτητων αμινοξέων. Η χορήγηση βρεφικού γάλακτος με μειωμένη ποσότητα πρωτεΐνης και ταυτόχρονα εμπλουτισμένου με α-λακταλβουμίνη αναδεικνύεται σε πολύ ικανοποιητική λύση, καθώς εξασφαλίζει στο βρέφος επίπεδα απαραίτητων αμινοξέων παρόμοια με του βρέφους που θηλάζει.

Της Μαρίας Τρίγκα, παιδιάτρου – παιδοαλλεργιολόγου, συνεργάτιδος της Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Πατρών.