Εμπιστοσύνη στη δωρεά οργάνων από τους Έλληνες

Ολοένα και περισσότεροι Έλληνες φαίνεται να εμπνέονται από το μήνυμα, "η δωρεά οργάνων σώζει ζωές", αν και η χώρα μας παραμένει ουραγός μεταξύ των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στο συγκεκριμένο τομέα.

Το πρώτο 9μηνο του 2009, συνολικά 3.096 πολίτες αιτήθηκαν και απέκτησαν την Κάρτα Δωρητή Οργάνων, ενώ κατά το ανάλογο διάστημα του 2008 και του 2007, τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 1.745 και 1.721 πολίτες.

Ωστόσο, παρά την αύξηση των εγγραφών πολιτών στο Εθνικό Μητρώο Δωρητών Οργάνων (53%), σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μόλις το 0,9% του πληθυσμού στην Ελλάδα (97.436 πολίτες) συγκαταλέγεται στον κατάλογο των δωρητών οργάνων και η χώρα μας βρίσκεται στην τελευταία θέση στην ΕΕ όσον αφορά τον αριθμό των πραγματοποιούμενων μεταμοσχεύσεων από πτωματικούς δότες.

Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι το 2001, η αναλογία του αριθμού μεταμοσχεύσεων από πτωματικούς δότες ανά εκατομμύριο πληθυσμού στην Ελλάδα ήταν 2,9, τη στιγμή που στην Ισπανία ήταν 32,5, στην Πορτογαλία 20,2, στην Αυστρία 23,7 και στο Βέλγιο 21,6.

Σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων (ΕΟΜ), του επίσημου κρατικού φορέα του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, το 2009 αναφέρθηκαν 110 δυνητικοί πτωματικοί δότες και αξιοποιήθηκαν οι 71 (ποσοστό 65%). Από τους δότες αυτούς πραγματοποιήθηκαν 116 μεταμοσχεύσεις νεφρού, 33 ήπατος, οχτώ καρδιάς, τρεις παγκρέατος και άλλες τόσες πνεύμονα. Φέτος, μέχρι σήμερα, πραγματοποιήθηκαν μόλις 69 πτωματικές μεταμοσχεύσεις νεφρού, 26 ήπατος, πέντε καρδιάς και δύο πνεύμονα.

Η δωρεά οργάνων αποτελεί πολύτιμο δώρο ζωής και σωτηρία για εκατομμύρια πάσχοντες συνανθρώπους μας και είναι χαρακτηριστικό ότι από έναν μόλις δότη μπορούν να σωθούν πάνω από δέκα ασθενείς, που έχουν ανάγκη από καρδιά, νεφρούς, ήπαρ, πνεύμονες, κερατοειδείς, δέρμα ή και οστά.

Ωστόσο, όπως αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Χρήστος Συργκάνης, πρόεδρος Συνδέσμου Δωρητών Οργάνων Σώματος νομού Μαγνησίας και διευθυντής Νεφρολογικού Τμήματος στο νοσοκομείο του Βόλου, παρ' όλο που η μεταμόσχευση οργάνων έχει παγκοσμίως αναγνωριστεί ως τεράστιο επίτευγμα της ιατρικής επιστήμης ενάντια στην ασθένεια και το θάνατο, το μεγάλο και δυσεπίλυτο πρόβλημα, σε παγκόσμιο επίπεδο, παραμένει το αυξανόμενο χάσμα μεταξύ προσφοράς και ζήτησης μοσχευμάτων.

Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, που αφορούν την ΕΕ, περισσότεροι από 3.000 άνθρωποι πεθαίνουν, σε ετήσια βάση, περιμένοντας το σωτήριο μόσχευμα. Η στασιμότητα ή ακόμη και κάμψη στον αριθμό των διαθέσιμων οργάνων οφείλεται συχνά, όπως επισημαίνει ο κ. Συργκάνης, σε απροθυμία των συγγενών στο να συναινέσουν στη δωρεά οργάνων.

Οι σημαντικότερες αιτίες της απροθυμίας αυτής πρέπει να αναζητηθούν -τονίζει- στην ελλιπή και πολλές φορές εσφαλμένη ενημέρωση ή παραπληροφόρηση του πληθυσμού, στην έλλειψη εμπιστοσύνης σε φορείς και γιατρούς και στο φόβο για εμπόριο οργάνων.

Ανασταλτικά λειτουργούν, επίσης, ορισμένα ηθικά ή θρησκευτικά διλήμματα, καθώς και οι διάφορες προλήψεις και προκαταλήψεις που συνοδεύουν το τέλος της ζωής και οι οποίες αποτελούν ενίοτε εμπόδιο στη συναίνεση των συγγενών για δωρεά οργάνων του εγκεφαλικά νεκρού, δικού τους ανθρώπου.

Κατά τον κ. Συργκάνη, για να ενισχυθεί η ιδέα της δωρεάς οργάνων, θα μπορούσε να γίνει υποχρεωτικό το να δηλώνει κάποιος αν θέλει ή όχι να γίνει δωρητής οργάνων σώματος. "Είχε γίνει μια προσπάθεια, όταν έγινε η απογραφή. Υπήρχαν φυλλάδια του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, όπου μπορούσες να δηλώσεις αν ήθελες να γίνεις δωρητής οργάνων σώματος - ήταν προαιρετικό. Θα μπορούσε να γίνει υποχρεωτικό - στις βουλευτικές εκλογές, για παράδειγμα- να συμπληρώνει ο καθένας το φυλλάδιο απαραίτητα", σημειώνει χαρακτηριστικά.

Και προσθέτει: "Στην Ισπανία, το 35% του πληθυσμού είναι δωρητές οργάνων, βάσει νόμου που υπάρχει, εκτός αν δηλώσουν το αντίθετο. Και βέβαια, στην Ισπανία, παρά το ότι είναι δηλωμένος κάποιος ως δωρητής οργάνων σώματος, όταν έρθει η ώρα και είναι εγκεφαλικά νεκρός, θα πρέπει οι γιατροί να ζητήσουν τη συγκατάθεση των συγγενών, αν συμφωνούν ή όχι".

Για τον πρόεδρο του Συνδέσμου Δωρητών Οργάνων Σώματος νομού Μαγνησίας, σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η Παιδεία. "Αν αρχίσει από το δημοτικό να γίνεται μια αγωγή τότε ίσως αλλάξουν τα πράγματα", τονίζει.

Η περίπτωση του Ντουζόν Ζαμίτ

Ένας τραγικός θάνατος, που συγκίνησε το πανελλήνιο, ήταν αυτός του νεαρού Αυστραλού, Ντουζόν Ζαμίτ, ο οποίος ξυλοκοπήθηκε άγρια, στη Μύκονο, τον Ιούλιο του 2008.

Ο πατέρας του νεαρού Αυστραλού, αναδεικνύοντας μεγαλείο ψυχής και ανθρωπιάς, παρά την οδύνη για την απώλεια του γιου του, βρήκε τα ψυχικά εκείνα αποθέματα που απαιτούνταν ώστε να χαρίσει τα όργανα του γιου του και συνάμα τη ζωή σε ανθρώπους που το είχαν ανάγκη.

Ταυτόχρονα, πέτυχε και κάτι εξίσου σημαντικό: να ευαισθητοποιήσει σε τέτοιο βαθμό την κοινή γνώμη ώστε το 2008 να αναδειχθεί σε χρονιά των μεταμοσχεύσεων, αφού έγιναν 190 πτωματικές μεταμοσχεύσεις έναντι μόλις 101 το 2007.

Η διαδικασία

Όταν κάποιος αποφασίζει να γίνει δωρητής οργάνων, η αφαίρεση θα γίνει αφού υποστεί νέκρωση του εγκεφαλικού στελέχους, δηλαδή είναι πλέον νεκρός και δεν μπορεί να επανέλθει στη ζωή.

Η έναρξη της μεταμοσχευτικής διαδικασίας προϋποθέτει την πιστοποίηση θανάτου (σ.σ. εγκεφαλικός θάνατος είναι η κατάσταση της μη αναστρέψιμης βλάβης του εγκεφάλου, με απώλεια όλων των λειτουργιών του εγκεφαλικού στελέχους, που από επιστημονική, ηθική και νομική άποψη είναι αποδεκτή ως θάνατος του ανθρώπου).

Τα μηχανήματα σ' αυτή την περίπτωση δεν μπορούν να τον επαναφέρουν και μπορούν απλά να διατηρήσουν την κυκλοφορία του αίματος για να παραμείνουν ζωντανά τα όργανα, οι ιστοί και τα κύτταρα, δίνοντας τη δυνατότητα χρησιμοποίησής τους προς μεταμόσχευση.

"Είναι λανθασμένη η άποψη πως θα αφήσουν τον ασθενή να πεθάνει, όταν ξέρουν ότι είναι ή θέλει να γίνει δωρητής οργάνων", εξηγεί ο κ. Συργκάνης, επισημαίνοντας πως είναι, επίσης, σημαντικό να γνωρίζει ο κόσμος ότι η διάγνωση του εγκεφαλικού θανάτου γίνεται από τρεις διαφορετικούς γιατρούς (το θεράποντα, έναν αναισθησιολόγο και ένα νευρολόγο ή νευροχειρουργό), οι οποίοι είναι όλοι ανεξάρτητοι από τις μεταμοσχευτικές ομάδες.

Επισημαίνεται ακόμη ότι η όλη διαδικασία διενεργείται από χειρουργούς και ειδικευμένο προσωπικό, με τον προσήκοντα σεβασμό στο σώμα του νεκρού, χωρίς να παραμορφώνεται η όψη ή τα χαρακτηριστικά του.

Δωρεά οργάνων και θρησκεία

Ένα από τα κύρια προσκόμματα στη συναίνεση συγκατάθεσης στη δωρεά οργάνων σώματος είναι η παραπληροφόρηση σε ό,τι αφορά τη θέση της θρησκείας απέναντι στο συγκεκριμένο ζήτημα.

"Οι περισσότερες θρησκείες, όπως ο Χριστιανισμός, ο Βουδισμός, ο Ιουδαϊσμός κ.ά., έχουν θετική θέση απέναντι στις μεταμοσχεύσεις", επισημαίνει ο κ. Συργκάνης, σημειώνοντας ότι η Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία βλέπει με ιδιαίτερη συμπάθεια και κατανόηση τις μεταμοσχεύσεις και θεωρεί ότι, "η δωρεά οργάνων από εγκεφαλικά νεκρούς δότες, καθώς και η νηφάλια και συνειδητή απόφαση υγιούς ανθρώπου, όπως προσφέρει κάποιο όργανό του σε πάσχοντα συνάνθρωπο, ως πράξη φιλαλληλίας και αγάπης, είναι σύμφωνη με τη διδασκαλία και το φρόνημα της Εκκλησίας μας".

Αξίζει, επίσης, να σημειωθεί ότι η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, πιστή στη ρήση "μακάριον εστί μάλλον διδόναι ή λαμβάνειν", αποδέχτηκε (23/9/2010) την ιδέα της δωρεάς οργάνων, θεωρώντας την υπέρτατη πράξη ανθρωπισμού κι αλληλεγγύης.

Δώρο ζωής

"Για ορισμένους συνανθρώπους μας η κάθε μέρα που ξημερώνει αποτελεί μία ακόμη μέρα αγωνίας μέχρι να βρεθεί το 'δώρο ζωής' που περιμένουν. Ζουν κι αναπνέουν για την ανεύρεση ενός συμβατού δότη για τη μεταμόσχευση κάποιου ζωτικού οργάνου, προκειμένου να χαρούν υγιείς την υπόλοιπη ζωή τους", υπογραμμίζει ο κ. Συργκάνης.

Και μας καλεί να αναλογιστούμε ότι, "αύριο, στη θέση αυτή μπορεί να βρεθεί ο καθένας μας, γι' αυτό επιβάλλεται η ευαισθητοποίηση όλων μας στην ιδέα της δωρεάς οργάνων σώματος".

Πηγή:ΑΠΕ