Ζώντας με την αγωνία του διαβήτη

Σημαντικό έλλειμμα επικοινωνίας χαρακτηρίζει τη σχέση των διαβητικών ασθενών με τους θεράποντες ιατρούς τους.  Το αίσθημα εμπιστοσύνης και την ανάγκη για πλήρη επιστημονική ενημέρωση που θα έπρεπε να διακρίνουν τους ασθενείς  τείνουν να υποκαταστήσουν ο φόβος, η άγνοια , η αγωνία για το αύριο της ασθένειας  αλλά και της ιατρικής επιστήμης σε ό,τι αφορά την πρόληψη και τον έλεγχο του σακχαρώδη διαβήτη.

Η νόσος φαντάζει σαν ένας τρομακτικός δυνάστης που τους εξουσιάζει σε κάθε έκφανση της καθημερινότητάς τους, που καταφέρνει να αχρηστεύει ακόμη και τα πιο σύγχρονα ιατρικά επιτεύγματα που προσφέρονται για την αντιμετώπισή της, όπως τα σκευάσματα ινσουλίνης. Είναι ενδεικτικό ότι ένας στους τρεις διαβητικούς ασθενείς «χάνει» για διάφορους λόγους απαραίτητες για τη ζωή του δόσεις ινσουλίνης ή δεν λαμβάνει την πολύτιμη ορμόνη όπως ορίζεται στη συνταγογράφηση.

Πρόκειται για ορισμένα από τα συμπεράσματα μεγάλης διεθνούς μελέτης που  διεξήχθη με χρηματοδότηση της φαρμακευτικής εταιρίας Novo Νordisk και η οποία παρουσιάστηκε πρόσφατα στη διάρκεια του 46ου  ετήσιου συνεδρίου της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Μελέτης του Διαβήτη (ΕΑSD), στη Στοκχόλμη, όπου παρευρέθηκε και το protothema.gr.

Η μελέτη παρουσιάστηκε από τον Δρα Λουίτζι Μενεγκίνι, διευθυντή του Ερευνητικού Ινστιτούτου για τον Διαβήτη στην Ιατρική Σχολή Μίλερ του Πανεπιστημίου του Μαϊάμι στη Φλόριδα και φέρει τον τίτλο  «GΑΡΡ» (Global Αttitudes of Ρatients and Ρhysicians in Ιnsulin Τherapy, Παγκόσμια στάση  των διαβητικών ασθενών και των γιατρών απέναντι στην εφαρμογή θεραπείας με ινσουλίνη,  επί το ελληνικότερον). Το δείγμα της αποτέλεσαν περίπου  3.000 άτομα (1.250 γιατροί και 1.530 ινσουλινοεξαρτώμενους διαβητικούς, εκ των οποίων το 88% έπασχε από διαβήτη τύπου 2) οι οποίοι προέρχονταν από οκτώ χώρες (ΗΠΑ, Βρετανία, Κίνα, Ιαπωνία, Τουρκία, Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία).

Η διαχείριση του διαβήτη

Όπως προέκυψε από τη μελέτη, το 35% των διαβητικών ασθενών δεν ακολουθεί τη φαρμακευτική του αγωγή και είτε «χάνει» τελείως τις δόσεις του είτε  ακολουθεί κατά το δοκούν την ενδεδειγμένη συνταγογράφηση.

Σε ό,τι αφορά τη διερεύνηση των αιτίων για αυτήν την δυσεξήγητη συμπεριφορά των ασθενών και την «αρνητική ψήφο» που δίνουν στη θεραπεία τους, η έρευνα έδειξε ότι τέσσερις στους δέκα διαβητικούς  «χάνουν» κάποιες δόσεις ινσουλίνης εξαιτίας αλλαγών στην καθημερινότητά τους, επαγγελματική ή προσωπική, όπως πχ είναι ένα ταξίδι. Αξιοσημείωτο ποσοστό (37%) δηλώνει ότι δεν βρίσκει χρόνο στη διάρκεια της ημέρας για τη λήψη της ινσουλίνης ενώ τρεις στους δέκα δηλώνουν ότι οι ώρες λήψεως της ορμόνης δεν είναι βολικές. Τέλος, καταγράφονται κι εκείνοι οι… ξεχασιάρηδες ασθενείς, -που κυμαίνονται περίπου στο 20%- οι οποίοι δηλώνουν ότι απλώς ξέχασαν να λάβουν την αναγκαία δόση ινσουλίνης.  

Την ίδια στιγμή, βεβαίως, που πολλοί διαβητικοί ασθενείς δίνουν τη δική τους μάχη όχι με την ασθένεια αλλά με την ασυνέπεια, την άγνοια, τον φόβο, τις παρανοήσεις και τα συμπλέγματα, καταγράφεται και ποσοστό 40% του συνόλου των ερωτηθέντων διαβητικών οι οποίοι καταβάλλουν αδιάκοπη προσπάθεια για να έχουν τον έλεγχο του σακχάρου στο αίμα τους και συνεπώς την ασθένειά τους «τιθασευμένη».

Την ίδια απογοητευτική αλλά κι επικίνδυνη για την υγεία των ασθενών  κατάσταση αποτυπώνουν στις απαντήσεις τους οι γιατροί που συμμετείχαν στην έρευνα. Εννέα στους δέκα γιατρούς που παρακολουθούν διαβητικούς αναφέρουν πως σημαντικός αριθμός ασθενών τους δεν αγγίζει τους ενδεδειγμένους στόχους σε ό,τι αφορά  τον έλεγχο του σακχάρου. Σημαντικό ποσοστό γιατρών (περίπου 85%) πιστεύει πως η πλειοψηφία των ασθενών τους χρειάζεται ένα διαφορετικό σχήμα ινσουλίνης σε σχέση με αυτό που ήδη λαμβάνει, ένα σχήμα της ορμόνης εγγύτερο στον σύγχρονο και απαιτητικό τρόπο ζωής, προκειμένου να υπάρξει αποτελεσματική αντιμετώπιση του διαβήτη. Την ίδια πεποίθηση έχει όμως διαμορφώσει και σημαντικό ποσοστό ασθενών καθώς το  80% δηλώνει ότι ψάχνει ένα άλλο σχήμα ινσουλίνης που να ταιριάζει  περισσότερο με το ωράριο και τις υποχρεώσεις τους.

Ο φόβος της υπογλυκαιμίας

Υπογλυκαιμία ονομάζεται η κατάσταση εκείνη κατά την οποία τα επίπεδα της γλυκόζης, δηλ. του σακχάρου στο αίμα, μειώνονται κάτω του φυσιολογικού. Εκδηλώνεται με λιποθυμικές τάσεις, ακατάστατο καρδιακό παλμό, μυϊκούς τρόμους, ακόμη και με απώλεια συνείδησης. Πρόκειται για ένα από τα συχνότερα προβλήματα στην καθημερινή αντιμετώπιση και θεραπεία του σακχαρώδη διαβήτη. Ωστόσο, ακόμη και η συχνή εμφάνισή της στη ρουτίνα των διαβητικών, ελάχιστη εξοικείωση προκαλεί στους ασθενείς.

Όπως μαρτυρούν τα ευρήματα της έρευνας, ο φόβος της επαπειλούμενης υπογλυκαιμίας σκιάζει τον φόβο για την ίδια την ασθένεια! Το 76% των ασθενών παραδέχεται ότι φοβάται ένα πιθανό υπογλυκαιμικό επεισόδιο  περισσότερο από τον ίδιο τον διαβήτη. Όταν δε αυτό εκδηλώνεται σε εργασιακό χώρο, η κατάσταση τείνει να χαρακτηρίζεται εκτός ορίων από τους ασθενείς, καθώς θεωρούν την υπογλυκαιμία ως τη μεγαλύτερη ένδειξη της «γλυκιάς» τους αδυναμίας και ως την πιο αδυσώπητη έκθεση του εαυτού τους εμπρός σε τρίτους. Μάλιστα, το 60% αναφέρει ότι έχει εμφανίσει υπογλυκαιμικό επεισόδιο, και δη στον εργασιακό χώρο, μέσα στους τελευταίους δώδεκα μήνες. Τούτων δοθέντων δεν προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το εύρημα που αφορά  την παθητική  στάση των διαβητικών απέναντι στην ασθένειά τους: επτά στους δέκα  πιστεύουν πως τη ζωή τους δεν την εξουσιάζουν πλέον οι ίδιοι αλλά ο σακχαρώδης διαβήτης από τον οποίο πάσχουν.

Διαβήτης, η σιωπηλή επιδημία

Σύμφωνα με στοιχεία της Διεθνούς Ομοσπονδίας για τον Σακχαρώδη Διαβήτη, ο αριθμός των διαβητικών ξεπερνά τα 250 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Στην Ελλάδα ο αριθμός εκτιμάται ότι ανέρχεται πλέον σε 1 εκατομμύριο ασθενείς.  Μάλιστα, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, μέσα στις επόμενες δύο δεκαετίες, εάν δεν υπάρξουν δραστικές παρεμβάσεις και δράσεις, ο αριθμός των ασθενών θα υπερβεί τα 380 εκατομμύρια. Η νόσος προσβάλλει πλέον με μεγάλη συχνότητα, παιδιά και νέους, γεγονός που επιστημονικά αποδίδεται στην παχυσαρκία, στην κακή διατροφή και την έλλειψη σωματικής άσκησης. Θεωρείται μία  βραδυφλεγής βόμβα, καθώς μεγάλο ποσοστό των ασθενών –έως και  το 50% – δεν γνωρίζει το πρόβλημά του. Όταν, όμως, η πάθηση μένει χωρίς έλεγχο, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπλοκές.