Μια εναλλακτική λύση στο πρόβλημα της υπογονιμότητας

Ο Δρ. Ηλίας Γάτος, χειρουργός γυναικολόγος-μαιευτήρας, ειδικός στην εξωσωματική γονιμοποίηση και ενδοσκοπική χειρουργική, ιδρυτικό μέλος και Επιστημονικός Διευθυντής της Μονάδας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής emBIO, αναλύει στο protothema.gr  το ζήτημα της δωρεάς ωαρίων & εμβρύων, ένα θέμα που απασχολεί σήμερα αρκετές γυναίκες που θέλουν να αποκτήσουν παιδί.

Τι είναι: Η δωρεά ωαρίων είναι μια διαδικασία κατά την οποία η γυναίκα - δότρια με απόλυτη ανωνυμία παρέχει ωάρια στο ζευγάρι των ληπτών. Τα ωάρια αυτά γονιμοποιούνται με το σπέρμα που προέρχεται από τον σύζυγο/σύντροφο της λήπτριας. Αφού γίνει η γονιμοποίηση, τα γονιμοποιημένα ωάρια μεταφέρονται στην λήπτρια γυναίκα εφόσον βρίσκεται στην κατάλληλη φάση του κύκλου της. Διαφορετικά μπορούν να καταψυχθούν ώστε να χρησιμοποιηθούν σε επόμενο κύκλο.

Σε ποιες γυναίκες εφαρμόζεται: Η δωρεά ωαρίων ενδείκνυται για γυναίκες στις οποίες διαγιγνώσκεται ακατάλληλο γενετικό υλικό ή έλλειψη ωαρίων. Σε αυτές τις περιπτώσεις, έχει αποδειχθεί ότι η δωρεά ωαρίων ή εμβρύων είναι μια πολύ αποτελεσματική διαδικασία. Να σημειωθεί ότι γυναίκες που έχουν κάνει πολλές προσπάθειες εξωσωματικής γονιμοποίησης χωρίς επιτυχία ή βρίσκονται στην εμμηνόπαυση (χωρίς περίοδο) μπορούν μέσω της δωρεάς ωαρίων να γίνουν μητέρες.

Ποσοστά επιτυχίας
Η δωρεά ωαρίων έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα επιτυχής, με επίπεδα επιτυχίας που μπορεί να φτάσουν μέχρι 75% ανά θεραπεία και είναι η μόνη διαθέσιμη θεραπεία για γυναίκες που δεν μπορούν να παράγουν δικά τους ωάρια. Αυτή η θεραπεία μπορεί να εγείρει ηθικά προβλήματα και γι’ αυτό η συμβουλευτική προσέγγιση είναι ουσιώδες κομμάτι της θεραπείας.

Η δωρεά ωαρίων ή εμβρύων ενδείκνυται για τις περιπτώσεις γυναικών που έχουν:
* πρώιμη εμμηνόπαυση
* υποβληθεί σε θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου

* «κακή ποιότητα» ωαρίων
* ανύπαρκτες ωοθήκες ή υποπλασματικές (Σύνδρομο Turner)
* ηλικία  43 έως 50 ετών
* χρωματοσωμιακά προβλήματα ή γενετικές παθήσεις, οι οποίες καθιστούν αδύνατη ή προβληματική την έκβαση μια εγκυμοσύνης.
* ιστορικό πολλαπλών αποβολών

Στη Μονάδα Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής emBIO υπάρχει σε εξέλιξη πρόγραμμα δωρεάς ωαρίων βασισμένο σε μια τράπεζα δωρητριών που επιθυμούν ανώνυμα να δωρίσουν τα ωάριά τους και μέχρι σήμερα  έχει βοηθήσει σημαντικό αριθμό ζευγαριών που αντιμετωπίζουν κάποιο από τα προβλήματα που αναφέρθηκαν.

Δότριες ωαρίων
Οι υποψήφιες δότριες ωαρίων, σύμφωνα με την Ελληνική Νομοθεσία, είναι ανώνυμες και υποχρεούνται να υπογράψουν ειδικά έγγραφα συγκατάθεσης. Επίσης, για να γίνουν δεκτές σε ένα τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:
*Να έχουν ηλικία από 19 έως 35 ετών
*Να είναι υγιείς, μη καπνίστριες και να μην υπάρχει προσωπικό ή οικογενειακό ιστορικό γενετικών ασθενειών
*Να έχουν δείκτη μάζας σώματος μικρότερο από 32
* Να έχουν FSH μικρότερη από 8
* Να έχουν δύο λειτουργικές ωοθήκες
Επίσης, θα πρέπει να υποβληθούν σε σειρά εξετάσεων για να διαπιστωθεί αν η κατάσταση της υγείας τους είναι καλή και αν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν σωστά στην ορμονική θεραπεία. Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:
* Ψυχολογικό προφίλ
* Υπερηχογράφημα κάτω κοιλιάς και κολπικό υπερηχογράφημα
* Συνάντηση με τον υπεύθυνο του προγράμματος για τις οδηγίες που αφορούν τη χορήγηση των φαρμάκων
* Αιματολογικές εξετάσεις για ηπατίτιδα, HIV, σεξουαλικώς μεταδιδόμενες ασθένειες και ορμονολογικό προφίλ

Στη συνέχεια οι δότριες υποβάλλονται στη διαδικασία της ορμονικής διέγερσης. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δότριες στην πραγματικότητα δωρίζουν ωάρια που αν δεν αναρροφηθούν από τον οργανισμό καταστρέφονται οπότε σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζεται η μελλοντική τους αναπαραγωγική δυνατότητα.

Μια άλλη επιλογή είναι η χρησιμοποίηση δανεικών εμβρύων. Η μέθοδος αυτή απευθύνεται σε ζευγάρια που η σύζυγος παρουσιάζει πρόωρη εμμηνόπαυση και ο σύζυγος έχει αζωοσπερμία. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται έγγραφη συγκατάθεση, τόσο από το ζεύγος «δότη» όσο και από το ζεύγος «λήπτη».