Θεραπεία του αυτισμού μέσω θεάτρου

Η Χάρις Καρνέζη είναι μία Ελληνίδα επιστήμονας που ανακάλυψε μία πρωτοποριακή θεραπεία για τον αυτισμό με τη βοήθεια του θεάτρου. Η επιστήμονας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το θέατρο μπορεί να αποτελέσει εργαλείο εκπαίδευσης για τα αυτιστικά παιδιά, καθώς εμφανώς οι στόχοι του θεάτρου συμπίπτουν με τις ανάγκες τους.

Η επιθυμία της να ασχοληθεί με τα παιδιά με τον αυτισμό ήρθε μάλλον τυχαία…Η Δρ Καρνέζη ακολουθώντας το όνειρό της σπούδασε ηθοποιός. Τελείωσε στην Αθήνα, όπου γεννήθηκε, την Δραματική Σχολή του Γιώργου Θεοδοσιάδη και μετά την αποφοίτησή της έκανε κάποιους μικρούς ρόλους στην ελληνική τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Παράλληλα ασχολήθηκε και με το θέατρο όπου συνεργάστηκε με κορυφαίους ηθοποιούς και σκηνοθέτες σε ιδιαίτερα αξιόλογες παραστάσεις. Μετά το μάστερ της με θέμα "Θέατρο στην Εκπαίδευση", επέστρεψε στην Ελλάδα συμμετείχε και πάλι σε θεατρικές παραστάσεις, και εργάστηκε στο Βρετανικό Συμβούλιο ως υπεύθυνη καλλιτεχνικών εκδηλώσεων έως ότου με την παρότρυνση μιας φίλης βρέθηκε να κάνει διδακτορικό στην Ιρλανδία!

"Ξεκίνησα", αφηγείται, "με μια υποτροφία του πανεπιστημίου Τρίνιτι της Ιρλανδίας (Trinity College Dublin). Εκεί ανέλαβα να κάνω θέατρο σε μια ομάδα παιδιών με σύνδρομο Ασπεργκερ, ανάμεσά τους και ένα παιδάκι 10 ετών το οποίο και ονόμασα Άϊνστάιν, εξαιτίας της εξαιρετικής του ευφυίας. Μάλιστα σκοπεύω να γράψω ένα βιβλίο για το παιδί αυτό το οποίο πέρα από τις τυπικές επικοινωνιακές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά στο φάσμα του αυτισμού είχε μια πολύ έντονη φοβία για τα στεγνωτήρια χεριών. Αργότερα ανακάλυψα εντελώς τυχαία πως το παιδάκι αυτό ήταν ανιψιός του διευθυντή του τμήματος ψυχολογίας του Τρίνιτι, ο οποίος γνώριζε από πρώτο χέρι τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε, καθώς και την επιτυχία της μεθόδου μου, στο να ξεπεράσει τη 10ετη φοβία του για τα στεγνωτήρια χεριών. Έτσι πίστεψε στη μέθοδο και με στήριξε να την ολοκληρώσω και να περατώσω το διδακτορικό μου. Βρέθηκα, λοιπόν, σε ένα εύφορο ακαδημαϊκό περιβάλλον όπου κατόρθωσα να συγκεράσω το θέατρο με θεραπευτικές μεθόδους της ψυχολογίας.

Μετά την ολοκλήρωση του διδακτορικού μου, συνέχισα την εφαρμογή του μοντέλου σε συνεργασία με ειδικά σχολεία για παιδιά με αναπτυξιακές διαταραχές του φάσμα του αυτισμού, στο Δουβλίνο.

Θέλω να βοηθήσω αυτά τα παιδιά με κάθε δυνατό τρόπο. Ξέρετε είναι πανέξυπνα αλλά και ένα αίνιγμα. Γιατί αυτά τα παιδιά που είναι πανέξυπνα δεν μπορούν να δέσουν τα κορδόνια τους; Γιατί επιμένουν στην λεπτομέρεια, βλέπουν το δέντρο και χάνουν το δάσος;".

Και στην Αυστραλία η πρωτοποριακή μέθοδος

Η Ελληνίδα επιστήμονας πρόσφατα παρουσίασε τα πορίσματα της μελέτης της σε διεθνή συνέδρια για τον αυτισμό που έγιναν στο Σίδνεϊ και τη Μελβούρνη όπου ανέλυσε την μέθοδό της με την επωνυμία "Γνωστικό Συμπεριφορικό Δράμα (Cognitive Behaviour Drama-CBD). Η ίδια υποστηρίζει πως "τα αποτελέσματά της μελέτης της είναι ενδεικτικά για την καταδεικνύουν την αποτελεσματικότητα του CBD στην ανάπτυξη της αυτοπεποίθησης και της αυτοεκτίμησης των συμμετεχόντων, στη γενικότερη βελτίωση της κοινωνικής τους συμπεριφοράς, στη μείωση στερεοτυπικών συμπεριφορών, καθώς επίσης και στην επίτευξη ειδικών στόχων για το κάθε μέλος, όπως η αντιμετώπιση φοβιών και άλλων προβληματικών συμπεριφορών".

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο αυτισμός είναι μια ισόβια αναπτυξιακή διαταραχή, που εμποδίζει τα άτομα να κατανοούν σωστά όσα βλέπουν, ακούν και γενικά αισθάνονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα στις κοινωνικές σχέσεις, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά τους.

Τα αυτιστικά άτομα, λένε οι ειδικοί, πρέπει να μάθουν, με πολύ μεγάλο κόπο, φυσιολογικά πρότυπα λόγου και επικοινωνίας και σωστούς τρόπους να συνδέονται με ανθρώπους, αντικείμενα και γεγονότα.

Τώρα η Ελληνίδα επιστήμονας είναι πίσω στην Αυστραλία και διδάσκει την μέθοδό της. 

Με την μέθοδο της Δρ. Καρνέζη για πρώτη φορά η επικοινωνία παύει να είναι ένα ακόμα κουραστικό μάθημα όπου καλούνται τα παιδιά να μιμηθούν στερεοτυπικά πρότυπα συμπεριφοράς και γίνεται παιχνίδι. Ο μαγικός κόσμος του θεάτρου παρακινεί τα παιδιά αυτά που είναι συχνά κοινωνικά αδιάφορα να επικοινωνήσουν με άλλα παιδιά, να ανακαλύψουν και να εξελίξουν τις δυνατότητες τους, ακόμα και να ξεπεράσουν τους φόβους τους προκειμένου να γίνουν ήρωες και να νιώσουν την ικανοποίηση της επιτυχίας.

Η επιστήμονας επισημαίνει ότι οι τεχνικές που εφαρμόζονται, η θεματολογία και οι επιμέρους στόχοι της κάθε ομάδας ορίζονται με βάση τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των μελών της, ενώ προσωπικοί στόχοι για το κάθε μέλος τίθενται σε συνεργασία με τους γονείς.

Η Δρ Καρνέζη εφαρμόζει πλέον στην Ιρλανδία, την Αυστραλία και ελπίζει σύντομα και στην Ελλάδα την πρωτοποριακή της μέθοδο. Ο επόμενος στόχος της είναι η μέθοδός της να "απλωθεί" σε όλο τον κόσμο και ήδη η ίδια κινείται προς αυτή την κατεύθυνση ελπίζοντας πως θα έχει και την βοήθεια της επιστημονικής κοινότητας. Σχετικό ενδιαφέρον έχει δείξει και πανεπιστήμιο της Μελβούρνης, ενώ ήδη έχει κάνει συμφωνία στην Αυστραλία να διδάξει το μοντέλο της στα πλαίσια σεμιναρίων επαγγελματικής εκπαίδευσης δασκάλων ειδικής αγωγής.