Η υπέρταση συναντάται συχνότερα σε παιδιά και εφήβους

H υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους είναι συχνότερη από όσο πιστεύουν οι περισσότεροι. Μάλιστα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση της μέσης αρτηριακής πίεση και κατά συνέπεια και της επίπτωσης της υπέρτασης στα παιδιά και τους εφήβους.

Η αύξηση αυτή αποδίδεται κυρίως, αλλά όχι πλήρως, στην αυξανόμενη παχυσαρκία. Σε παιδιά μικρότερα των 12 ετών η βλάβη των νεφρών και η στένωση της νεφρικής αρτηρίας είναι τα συχνότερα αίτια υπέρτασης, ενώ σε παιδιά μεγαλύτερα των 12 ετών η ιδιοπαθής υπέρταση είναι η συχνότερη αιτία. Η ιδιοπαθής υπέρταση στα παιδιά και τους εφήβους είναι κυρίως μεμονωμένη συστολική ή συστολική και διαστολική και πολύ σπάνια μόνο διαστολική.
Αυτά επισημαίνει ο ΑναπλΑΑναπλαναπληρωτής καθηγητής Παθολογίας & Υπέρτασης του Πανεπιστημίου Αθηνών Γεώργιος Στεργίου σε ανακοίνωσή του στο 6ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Αρτηριακής Υπέρτασης, οι εργασίες του οποίου άρχισαν σήμερα στη Θεσσαλονίκη.

Σύμφωνα με τις νέες ευρωπαϊκές οδηγίες για την υπέρταση (2009), που αφορούν τα παιδιά και τους εφήβους, κ
άθε φορά, που ένα παιδί πάνω από τριών χρόνων έρχεται σε επαφή με υπηρεσίες υγείας, θα πρέπει να μετριέται η πίεσή του. Οι ίδιες οδηγίες ισχύουν στην Αμερική από το 2004.
Για τη μέτρηση της αρτηριακής πίεσης στο ιατρείο προτείνεται η χρήση συμβατικού υδραργυρικού πιεσόμετρου με περιχειρίδα κατάλληλων διαστάσεων.

Η χρησιμοποίηση περιχειρίδας μικρότερων διαστάσεων υπερεκτιμά την αρτηριακή πίεση και μεγαλύτερων την υποτιμά, μέχρι και 30 mmHg. Για την παρακολούθηση στο σπίτι και την 24ωρη καταγραφή της πίεσης προτείνονται ηλεκτρονικά πιεσόμετρα βραχίονα, τα οποία πρέπει να είναι αποδεδειγμένα αξιόπιστα.

Για την σωστή αξιολόγηση της αρτηριακής πίεσης και τη διάγνωση της υπέρτασης χρειάζονται τουλάχιστον 2-3 επισκέψεις, με 2-3 μετρήσεις της πίεσης ανά επίσκεψη. Σύμφωνα με τις πρόσφατες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Υπέρτασης η αρτηριακή πίεση προσδιορίζεται από ειδικούς πίνακες, που δίνουν το όριο για την υπέρταση ανάλογα με το φύλο την ηλικία και το ύψος του παιδιού.

Τα φαινόμενα της υπέρτασης λευκής μπλούζας (υπέρταση ιατρείου) και της συγκαλυμμένης υπέρτασης (masked hypertension) δεν είναι σπάνια και στα παιδιά. Επομένως, οι τεχνικές μέτρησης της πίεσης εκτός ιατρείου (24ωρη καταγραφή ή στο σπίτι) είναι συχνά απαραίτητες.

Στα παιδιά η υπέρταση της λευκής μπλούζας είναι εξίσου συχνή με την σταθερή υπέρταση, ενώ η συγκαλυμμένη υπέρταση φαίνεται να είναι συχνότερη.

Τα αποτελέσματα μελέτης που έγινε σε ένα δείγμα 778 παιδιών 6-18 ετών στο Αρσάκειο Σχολείο Ψυχικού, έδειξαν ότι η συχνότητα της ιδιοπαθούς υπέρτασης ήταν 1,8%, της υπέρτασης λευκής μπλούζας 2,1% και της συγκαλυμμένης υπέρτασης 4,2%.

«Η υπέρταση στα παιδιά δεν είναι αθώα και συχνά προκαλεί πρώιμη βλάβη οργάνων-στόχων (υπερτροφία αριστερής κοιλίας, κλπ). Αρχικά χρειάζεται προσεκτική αξιολόγηση για την αποκάλυψη ενδείξεων δευτεροπαθούς υπέρτασης. Αν η πίεση είναι λίγο πάνω από το όριο συνήθως χρειάζονται μόνο λίγες και απλές εξετάσεις, ιδίως αν υπάρχει ισχυρό οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης και αυξημένο σωματικό βάρος.

Σε όλες τις περιπτώσεις σταθερής αύξησης της πίεσης αρκετά πάνω από το όριο χρειάζεται διερεύνηση για δευτεροπαθή αίτια υπέρτασης, δηλαδή για νοσήματα νεφρών επινεφριδίων κλπ. το όριο Στόχος της παρέμβασης είναι η μείωση της αρτηριακής πίεσης σε φυσιολογικά επίπεδα.

Φαρμακευτική θεραπεία συνιστάται, όταν αποτύχει η προσπάθεια μείωσης της πίεσης με την εφαρμογή μη φαρμακευτικών μέσων για μερικούς μήνες (ανάλογα με τα επίπεδα της πίεσης και την παρουσία βλάβης οργάνων-στόχων).

Στα παιδιά και τους εφήβους τα αντιυπερτασικά φάρμακα συχνά είναι αποτελεσματικά σε δόσεις μικρότερες από αυτές που χρησιμοποιούνται στους ενήλικες.

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεγάλη προσπάθεια για την καλύτερη μελέτη όλων των αντιυπερτασικών φαρμάκων στα παιδιά» εξηγεί ο κ. Στεργίου.