Άσθμα: μια νόσος που απειλεί μικρούς και μεγάλους

Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος, η σημερινή, βρίσκει τη χώρα με τουλάχιστον 500.000 Έλληνες να ταλαιπωρούνται από τα συμπτώματα και τις επιπτώσεις της … τιμώμενης ασθένειας. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια το άσθμα τείνει να γίνει μια χρόνια πάθηση που ταλαιπωρεί και τον παιδικό πληθυσμό, καθώς το 10% των ελληνόπουλων εμφανίζει σταθερά ασθματικές κρίσεις.

Αλλά και σε ό,τι αφορά την παγκόσμια «επέλαση» της ασθένειας η εικόνα δεν είναι καλύτερη. Σε περίπου 300 εκατομμύρια υπολογίζονται οι άνθρωποι που πάσχουν από άσθμα σε όλο τον κόσμο, ενώ σε πολλαπλάσια εκατομμύρια εκτιμώνται οι ζημίες που προκαλούν οι επιπτώσεις της νόσου σε κοινωνικό και επαγγελματικό επίπεδο.

Παρόλα αυτά, μέχρι και σήμερα δεν υπάρχει θεραπεία του άσθματος  με την έννοια της «σωτήριας» και οριστικής φαρμακευτικής αγωγής. Αυτά υπογραμμίζουν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Άσθματος οι ειδικοί της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας, εφιστώντας την προσοχή ασθενών και μη στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων και των παροξύνσεων της νόσου.

«Ζητούμενο μας σήμερα είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων της ασθένειας, δηλαδή της δύσπνοιας, του βήχα και του σφιξίματος στο στήθος. Εάν αυτό επιτευχθεί, ο ασθενής δεν εκδηλώνει παροξυσμούς και είναι ικανός να έχει μια απολύτως φυσιολογική ζωή, συμπεριλαμβανομένων της άσκησης, της άθλησης και της πλήρους κοινωνικής δραστηριότητας» αναφέρει η διευθύντρια της 7^ης Πνευμονολογικής Κλινικής του νοσοκομείου «Σωτηρία» και υπεύθυνη της Ομάδας Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρίας κυρία Μίνα Γκάγκα.

Μάλιστα, όταν πρόκειται για μικρούς ασθενείς αντιλαμβάνεστε ότι πρόκειται για επισημάνσεις που έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. «Τα παιδιά που έχουν άσθμα το οποίο δεν ελέγχεται, βιώνουν μια δύσκολη καθημερινότητα. Δυσχεραίνεται το παιχνίδι τους, που είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής τους, δυσχεραίνονται οι δραστηριότητές τους. Επιβαρύνεται η αναπνευστική τους λειτουργία, χωρίς λόγο, καθώς με τα φαρμακευτικά σκευάσματα που υπάρχουν σήμερα θα μπορούσε να μην συμβαίνει αυτό» εξηγεί ο πνευμονολόγος του «Σωτηρία» κ. Λευτέρης Ζέρβας.

Τι είναι το άσθμα

Φυσιολογικά, όταν ένας άνθρωπος παίρνει αναπνοή, ο αέρας περνά από τη μύτη ή και το στόμα, την τραχεία και τους βρόγχους και φτάνει στους πνεύμονες όπου δίνει οξυγόνο στο αίμα. Τα άτομα με άσθμα έχουν ευαίσθητους αεραγωγούς που στενεύουν όταν ερεθιστούν από έντονες μυρωδιές, καπνό και κρύο αέρα ή ουσίες που προκαλούν αλλεργία. Η αναπνοή τότε γίνεται δύσκολη. «Είναι σαν να προσπαθεί κανείς να πάρει αναπνοή μέσα από ένα καλαμάκι», όπως λένε χαρακτηριστικά οι ειδικοί (και περιγράφουν συχνά οι ασθενείς).

Τα ερεθίσματα που προκαλούν άσθμα μπορεί να είναι αλλεργιογόνα (όπως η σκόνη του σπιτιού, μούχλα ή γύρεις), ιογενείς λοιμώξεις, έντονες μυρωδιές όπως βενζίνη ή λάδι στο τηγάνι, υγρασία αλλά και ορμονικές αλλαγές, φάρμακα όπως η ασπιρίνη και ορισμένα αντι-υπερτασικά καθώς και τροφές. Τα ερεθίσματα δεν είναι τα ίδια για όλους τους ασθενείς και η κλινική εικόνα μπορεί να είναι επίσης λίγο διαφορετική σε κάθε άτομο. Μερικές φορές, οι ασθενείς αισθάνονται κόπωση ή αδυναμία και συχνά τα παιδιά με άσθμα δεν έχουν διάθεση να παίξουν, δεν είναι ζωηρά ή έχουν υπνηλία.

Ιδιαίτερη σημασία έχει, σύμφωνα με τους ειδικούς, το να αποφεύγει ο ασθενής τους παράγοντες εκείνους που προκαλούν αλλά και επιβαρύνουν τη νόσο, έχοντας παράλληλα όμως μία φυσιολογική ζωή. Αυτό σημαίνει ότι εάν ένα παιδί έχει αλλεργία στη σκόνη του σπιτιού, πρέπει να αποφεύγεται η επαφή με τα χνουδωτά παιχνίδια αλλά και τα σκονισμένα έπιπλα, αλλά και γενικότερα να τηρούνται στοιχειωδώς κάποιοι κανόνες πρόληψης σε ό,τι αφορά την εκδήλωση του άσθματος.

Από την άλλη πλευρά, βεβαίως, δεν αρκεί πάντοτε μόνον η πρόληψη, για παράδειγμα δεν είναι δυνατό να μένει ένας ασθματικός μέσα στο σπίτι όλη την άνοιξη αν έχει αλλεργία σε γύρεις προκειμένου να αποφευχθεί ο παροξυσμός της νόσου. Η αποφυγή των παραγόντων που ενεργοποιούν το άσθμα είναι σημαντική, αλλά συνήθως δεν είναι αρκετή,  γι’ αυτό η πρόληψη πρέπει να συνοδεύεται και από φαρμακευτική αγωγή, καταλήγουν οι ειδικοί.