30.000 έλληνες φοιτητές στη μάχη της... έρευνας

Περισσότεροι από 30.000 είναι οι νέοι ερευνητές, μεταπτυχιακοί φοιτητές, που υλοποιούν 80% της συνολικής ερευνητικής δραστηριότητας, η οποία αναπτύσσεται κυρίως στα ελληνικά πανεπιστήμια. Την ίδια ώρα, πολλοί έλληνες ερευνητές διακρίνονται και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Τα κεντρικά πανεπιστήμια, που βρίσκονται στις μεγάλες πόλεις, έχουν ίσως τη «μερίδα του λέοντος» σε προγράμματα και ερευνητικό έργο, αλλά αξιοσημείωτες είναι και οι μελέτες που εκπονούνται από τα περιφερειακά ιδρύματα, τα περισσότερα εκ των οποίων έχουν βραβευθεί με διεθνείς διακρίσεις, ενώ βοηθούν σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας των περιοχών, όπου βρίσκονται.

Οι ερευνητικές δραστηριότητες ανά εκπαιδευτικό ίδρυμα έχουν ως εξής:

Το Πανεπιστήμιο Αθηνών, από τα πολυπληθέστερα της Ευρώπης, δραστηριοποιείται ερευνητικά σε νοσοκομεία και εξειδικευμένα κέντρα, όπως το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών, το Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Ινστιτούτο «Δημόκριτος» και το Ελληνικό Ινστιτούτο Παστέρ. Την τελευταία δεκαετία έχουν εκπονηθεί περισσότερα από 300 έργα ανάπτυξης και τουλάχιστον 400 ερευνητικά.

Η «ατμομηχανή» της Ελλάδας στον τομέα της έρευνας, όμως, είναι το Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο. Τουλάχιστον 130 ερευνητικά εργαστήρια λειτουργούν μέσα στο ίδρυμα, ενώ 18% του παραγόμενου έργου αναφέρεται στην παροχή υπηρεσιών. Από την κατασκευή λιμανιών έως το πιο απλό έργο, σχεδιάζονται στο Πολυτεχνείο, γεγονός που του δίδει τη δυνατότητα από τα ερευνητικά προγράμματά του να επανεπενδύει κάθε χρόνο στην έρευνα και εκπαίδευση περισσότερα από 5.000.000 ευρώ, αλλά και να χρηματοδοτεί δεκάδες υποτροφίες για υποψήφιους διδάκτορες.

Σημαντικό είναι και το έργο του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που θεωρείται το μεγαλύτερο ίδρυμα όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά γενικότερα στα Βαλκάνια. Στο ΑΠΘ λειτουργούν πάνω από 230 εργαστήρια. Έχουν συνεργαστεί δε με αυτό περισσότεροι από 2.000 φορείς για την εκτέλεση ερευνητικών προγραμμάτων με διεθνή συνεργασία. Σημειώνεται ότι τουλάχιστον 30% της χρηματοδότησής του προέρχεται από το Κοινοτικό Πλαίσιο, άλλο 30% από προγράμματα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 20% από επιχειρήσεις, φορείς και οργανισμούς του δημόσιου τομέα και 20% από τον ιδιωτικό τομέα.

Το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά κέντρα στη χώρα, με πολλές διακρίσεις και αποτελέσματα, που το κατατάσσουν στην πρώτη γραμμή των ιδρυμάτων σ΄αυτή τη γωνιά του πλανήτη.

Η υγεία, η βιοϊατρική, η πληροφορική, το περιβάλλον είναι από τους τομείς στους οποίους η ερευνητική του δραστηριότητα έχει διακριθεί και αναγνωρισθεί. Η συνεργασία του συγκεκριμένου Πανεπιστημίου με ευρωπαϊκά ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα είναι σημαντική, ενώ προσφέρει κοινωνικό έργο με τις υψηλού επιπέδου ιατρικές υπηρεσίες μέσω του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Ηρακλείου. Επιπλέον, έχει ήδη υπογραφεί συμφωνία για τη δημιουργία εκπαιδευτικού-ερευνητικού Κέντρου με αντικείμενο σπουδών και έρευνας τον τουρισμό. Η εκπόνηση της μελέτης θα γίνει από κοινού από το Πανεπιστήμιο Κρήτης, το Πολυτεχνείο, το ΤΕΙ και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ), αλλά και τον δήμο Χερσονήσου, ο οποίος επελέγη ως αντιπροσωπευτικός τουριστικός δήμος του νησιού.

Το Πολυτεχνείο Κρήτης, επίσης, είναι άλλο σημαντικό κέντρο έρευνας. Τα 57 εργαστήριά του διαθέτουν εξαιρετικό εξοπλισμό, υποδομή υψηλής τεχνολογίας και άρτια εκπαιδευμένο προσωπικό, ενώ τα 125 μέλη του διδακτικού προσωπικού με διεθνή σταδιοδρομία πιστοποιούν την υψηλή στάθμη του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου, που παράγεται στις σύγχρονες εγκαταστάσεις της Πολυτεχνειούπολης και αναδεικνύουν το Πολυτεχνείο Κρήτης σε ένα από τα κορυφαία Ιδρύματα στην Ελλάδα στον τομέα της έρευνας.

Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών είναι ένα ακόμη μεγάλο «εργαστήριο» της έρευνας. Τουλάχιστον 20 είναι τα εργαστήριά του και δεκάδες τα ερευνητικά προγράμματα κόστους εκατομμυρίων ευρώ, που έχει διαχειριστεί. Θεωρείται ένα από τα καλύτερα Πανεπιστήμια στον τομέα της έρευνας που κάνουν τα μέλη του και μάλιστα αναγνωρισμένα από άλλα Πανεπιστήμια και φορείς σε διεθνές επίπεδο.

Στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς, επίσης, εξελίσσονται σημαντικά ερευνητικά προγράμματα και εκπονούνται ερευνητικά έργα στο Κέντρο Ερευνών του.

Τουλάχιστον 16 είναι τα προγράμματα μεταπτυχιακών σπουδών του Ιδρύματος και αναφέρονται στις νέες τεχνολογίες, τη χρηματοοικονομική διοίκηση, τη διαχείριση του περιβάλλοντος κ.λπ. Ιδιαίτερο αντίκτυπο έχουν τα εκπονούμενα έργα στο συγκεκριμένο Πανεπιστήμιο από τις επιχειρήσεις και την οικονομική ζωή του τόπου γενικότερα.

Το πανεπιστήμιο Πατρών, εκτός από τη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα, που διεξάγεται σε όλα τα τμήματά του με εντυπωσιακά αποτελέσματα, συμμετείχε και στον σχεδιασμό και την κατασκευή αεροσκαφών, όπως το Airbus 380. Αυτό, ως μικρό δείγμα των ερευνητικών και όχι μόνον δυνατοτήτων και δραστηριοτήτων του Πανεπιστημίου.

Στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, επίσης, πραγματοποιείται σήμερα έρευνα υψηλού επιπέδου σε όλους τους τομείς, που καλύπτονται από τα υπάρχοντα Τμήματα. Το ίδρυμα περιλαμβάνει βασική και εφαρμοσμένη έρευνα στις Τεχνολογικές Επιστήμες, τις Θετικές Επιστήμες και τις Επιστήμες Υγείας, αρχαιολογικές μελέτες και ανασκαφές, λογοτεχνικές και γλωσσολογικές μελέτες και έρευνα στις μεθόδους εκπαίδευσης. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται σε διεπιστημονικά προγράμματα εφαρμοσμένης έρευνας που ενδιαφέρουν την ελληνική βιομηχανία, οικονομία και κοινωνία. Η έρευνα χρηματοδοτείται από το Υπουργείο Παιδείας, ενώ όλες οι ερευνητικές δραστηριότητες συντονίζονται από την Επιτροπή Ερευνών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Μεγάλα ερευνητικά προγράμματα χρηματοδοτούνται από το Υπουργείο Ανάπτυξης υπό μορφή ερευνητικών συμβάσεων, ενώ το διδακτικό προσωπικό του Πανεπιστημίου και οι μεταπτυχιακοί φοιτητές/τριες αντλούν επιπλέον πόρους για έρευνα από προγράμματα διεθνών οργανισμών, όπως είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η UNESCO κ.ά. Πολλά ερευνητικά προγράμματα διεξάγονται στα πλαίσια πολυεθνικών συνεργασιών μεταξύ ομάδων του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και άλλων χωρών, τόσο εντός όσο και εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, έχει σημαντική εμπειρία και αξιόλογα αποτελέσματα στον τομέα της έρευνας. Το συγκεκριμένο ίδρυμα έχει και έναν εντελώς ξεχωριστό ρόλο στον τομέα της ενίσχυσης της εθνικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας της περιοχής της Θράκης.

Στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου, που κατατάσσεται μεταξύ των πιο αξιόλογων ιδρυμάτων, λειτουργούν 90 εργαστήρια βασικής και εφαρμοσμένης έρευνας. Παίζει ιδιαίτερο ρόλο στην οικονομική ανάπτυξη και δραστηριότητα της περιοχής, ενώ περιλαμβάνει τμήματα μοναδικά για τη χώρα, όπως είναι το Τμήμα Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων, Πολιτιστικής Τεχνολογίας και Επιστήμης. Αρκετές είναι οι διεθνείς βραβεύσεις, όπως αυτή στο Εργαστήριο Διαχείρισης Βιοποικιλότητας, αλλά και για το πρόγραμμα δημιουργίας μονάδας αφαλάτωσης νοτίου Αιγαίου.

To Πάντειο Πανεπιστήμιο Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών έχει 23 ερευνητικά κέντρα και 8 εργαστήρια. Το πρόγραμμά του είναι προσανατολισμένο στην κοινωνική φύση της παρεχόμενης ανώτατης εκπαίδευσης.

Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο έχει εκπονήσει περισσότερα από 700 ερευνητικά προγράμματα, ενώ έχει στην ευθύνη του την εκπόνηση σειράς προγραμμάτων, σχετικών με τον σχεδιασμό και τον έλεγχο υγιεινής διατροφής, αλλά και με πρότυπες καλλιέργειες και μεθόδους ανάπτυξης των προϊόντων.

Το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας ειδικεύεται στις οικονομικές και κοινωνικές επιστήμες, είναι το νεότερο πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, που στοχεύει στη διεθνοποίησή του με την ενίσχυση των υποδομών του και την επέκταση της έρευνας, που διεξάγει. Όπως τονίζει σε μήνυμά του ο πρύτανης του Ι. Χατζηδημητρίου, «η ανατολή της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα βρίσκει το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας οικονομικά ισχυρό και ακαδημαϊκά αναπτυγμένο και ανταγωνιστικό, έτοιμο να αντιμετωπίσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις προκλήσεις της δύσκολης περιόδου, που περνάει η χώρα μας. Απώτερος στόχος και όραμά μας είναι η συνέχιση της ανοδικής πορείας του Πανεπιστημίου μας, όσον αφορά την επιστημονική έρευνα που επιτελούν τα μέλη του διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού και την υψηλού επιπέδου εκπαίδευση που παρέχουν στους φοιτητές μας».

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο έχει υλοποιήσει περισσότερα από 160 ερευνητικά έργα και εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ τα έσοδα από την Επιτροπή Ερευνών του κατανέμονται για να ενισχύσουν την εκπαίδευση και την έρευνα. Χορηγούνται, εξάλλου, και υποτροφίες σε μεταπτυχιακούς φοιτητές. Σημειώνεται ότι οργανώνει, ετησίως, ένα από τα σημαντικότερα Φεστιβάλ του κόσμου, το Φεστιβάλ Κέρκυρας Ionian Concerts.

Το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, που έχει ιδρυθεί το 1984 με έδρα τον Βόλο, κατάφερε να διαθέτει σήμερα περισσότερα από 136 εργαστήρια και να έχει εκπονήσει πάνω απο 2.000 ερευνητικά προγράμματα και έργα, ενώ συνεργάζεται στενά με τοπικούς φορείς για την αντιμετώπιση τοπικών προβλημάτων της περιοχής και συμμετείχε με επιτυχία σε διεθνή προγράμματα.

Το Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο λειτουργεί από το 1990 και αναπτύσσει μεγάλη ερευνητική δραστηριότητα στους τομείς της οικιακής οικονομίας, του φυσικού, πολιτισμικού και ανθρώπινου περιβάλλοντος.

Το Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, που ιδρύθηκε το 2002, αν και θεωρείται νεοσύστατο έχει αναπτύξει μια πολύ μεγάλη δραστηριότητα σε μεταπτυχιακά προγράμματα ενώ, σε αυτό ανήκει το Ινστιτούτο Ερευνας Βυζαντινού Πολιτισμού, το οποίο στοχεύει να γίνει ένα διεθνές κέντρο βυζαντινών μεταπτυχιακών σπουδών.

Το Πανεπιστήμιο Στερεάς Ελλάδας είναι από τα νεότερα Ανώτατα Εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, αφού μόλις το ακαδημαϊκό έτος 2004-5 δέχθηκε τους πρώτους 71 φοιτητές στο Τμήμα Πληροφορικής με εφαρμογές στην Βιοϊατρική.

Επίσης, το νεοσύστατο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας έχει στους βασικούς του στόχους τη δημιουργία νέας γνώσης, μέσα από την προαγωγή της επιστημονικής έρευνας. Η ερευνητική του δραστηριότητα στηρίζεται από το έμψυχο υλικό (μεταπτυχιακοί και προπτυχιακοί υπότροφοι, μεταδιδακτορικοί έρευνητές κ.λπ.) και από την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή, δηλαδή εργαστήρια, όργανα, υπολογιστές, πειραματικά μέσα κ.λπ. και αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα για την αναβάθμιση και του επιπέδου της διδασκαλίας και της εκπαίδευσης. Τα ερευνητικά προγράμματα διεξάγονται στο ίδρυμα, είτε με δικούς του πόρους, είτε χρηματοδοτούμενα από την Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας και άλλους φορείς του Δημοσίου, είτε χρηματοδοτούμενα από την Ευρωπαϊκή Ένωση είτε από ιδιωτικούς φορείς της Ελλάδας ή άλλων χωρών, υπό ορισμένες ακαδημαϊκές προϋποθέσεις. Επίσης, έχει επιτύχει διμερείς ή πολυμερείς διακρατικές συνεργασίες με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα και άλλους φορείς, στον εθνικό και ευρωπαϊκό χώρο, αλλά και σε τρίτες χώρες.