Προβλήματα (περι)συλλογής

Χρήστος Κίτσος* 


Πολλές  φορές βλέπω συναδέλφους, φίλους, γνωστούς οι οποίοι έχουν πέσει σε περισυλλογή. Θέμα τους η συλλογή, η  συγκέντρωση, χρημάτων από το άλλοτε δρών ως φιλεύσπλαχνος εργοδότης και άλλοτε ως  άδικος κριτής  Ελληνικό Δημόσιο.

Άλλοι το αντιμετωπίζουν στωικά το πρόβλημα, άλλοι σκωπτικά κατά το πνεύμα Αριστοφάνη και άλλοι θυμούνται το περίφημο «δει δη χρημάτων και άνευ τούτων ουδέν εστι γενέσθαι των δεόντων».
 Και  βέβαια πολλοί συμφωνούν ότι λεφτά υπάρχουν, δεν έχω ουδεμία περί αυτού αμφιβολία. Μα, μπας και είναι εδώ, μπας και είναι εκεί, μπας κι είναι παραπέρα…Πόσο παραπέρα άγνωστο. Οι αποστάσεις μειώθηκαν, λέει ο θυμόσοφος λαός, και προφανώς δεν εννοεί την Ευκλείδεια απόσταση. Όσο για τις κοινωνικές αποστάσεις, εκεί οι γνώμες διίστανται, μα βέβαια κάποιοι είναι εγγύτερα και κάποιοι μακρύτερα από την Τράπεζα τους. Και αυτό αρχίζει και γίνεται κοινωνικό κριτήριο. Πόσο δηλαδή κοντά είσαι σε μια από τις (εν πολλαίς αμαρτίαις περιπεσούσες) Τράπεζες, άρα τι δάνειο μπορείς να πάρεις από αυτήν.

Αυτό δημιουργεί μια νέα περισυλλογή, για το αν είναι κοινωνικά αποδεκτό ή όχι το κριτήριο της «εγγύτητας». Οι συζητήσεις αναλώνονται σε τι τρόπους προσέγγισης πρέπει να αποδοθείς, στην χώρα τού «είσαι ότι δηλώσεις», ότι γυρνάμε στα παλιά ή τίποτε δεν άλλαξε όλα αυτά τα χρόνια. Και η κουβέντα, καθώς και η ημερήσια αρθογραφία στα θέματα αυτά, συνεχίζεται, άνευ περισσής περισυλλογή και με ελάχιστη χρημάτων συλλογή.

Βέβαια  είναι και οι καθηγητές-υπουργοί, το περίφημο αλληλο-καλυπτόμενο, αλληλο-συνεργαζόμενο και αλληλο-θαυμαζόμενο δίδυμο το οποίο παριστάνει, εφυώς, τους οικονομικούς αναλυτές , ενώ είναι οι – κατ´ εξοχήν- οικονομικοί υπεύθυνοι. Με 42.5 δις δάνειο ο πρώτος και 125 δις ο δεύτερος, απαξίωσαν την Επιστήμη και την Γνώση.
Αντικατέστησαν την τραγιάσκα (!) ο πρώτος, το ημίψυλο ο δεύτερος, με το φέσι. Είναι η ιδεώδης εποχή για την ύπαρξη ενός νέου Ντοστογιέφσκι ή της μετασάρκωσής του, για να ξαναγράψει τους «Δαιμονισμένους» περιγράφοντας την απέραντη υπεροψία μιας τάξης, την απύθμενη καχυποψία και μιζέρια μιας άλλης, και την υπάρχουσα διαφθορά , ως έλλειψη αξιών, κοινό χαρακτηριστικό τους.

Και ενώ  εκεί που όλοι περίμεναν περικοπές  πχ σε άσκοπες θέσεις στρατηγών, και  γιατί όχι και επισκόπων, κατάργηση  ή συνένωση φορέων για οικονομία και συλλογή χρημάτων αναπτύσσεται μια υποβόσκουσα (και αυτό είναι το χειρότερο) περισυλλογή για τον τρόπο εξοικονόμησης χρημάτων. Η μείωση αριστοκρατικών θέσεων (υποτιθέμενης) εργασίας, χωρίς ουσιαστικό αντίκρισμα θα αποτελούσε μια κοινωνική ενδυνάμωση της άποψης ότι όλοι συμμετέχουν. Η συνένωση συζητείται και συζητείται…Το 1980 υπήρχε ένα συμβούλιο γνωστό ως ΣΑΠ (Συμβούλιο Αξιολόγησης Παραγωγικότητας). Είχε έδρα του πίσω από το Πανεπιστήμιο, κοντά στην οδό Ακαδημίας. Εκεί διάφορες ομάδες εργασίας Δημοσίων Υπαλλήλων, από διάφορους τομείς της Δημόσιας Διοίκησης, πρότειναν πχ την συνένωση των συγκοινωνιακών οργανισμών σε ένα φορέα, τον προβληματισμό για τα ελλείμματα του ΟΣΕ, τον τρόπο εξοικονόμησης χρημάτων στα νοσοκομεία , ανάμεσα σε διάφορα άλλα. Όμως το 1981 καταργήθηκε, πλην όμως τα πορίσματα υπήρχαν, στο υπουργείο Προεδρίας.

Μα ουδέν συνέβη. Αμφίβολο αν τα διάβασε υπεύθυνος. Τώρα, ύστερα από τριάντα χρόνια, ακόμη, συζητούμε την συνένωση λεωφορείων, τρόλεϊ, τρένου σε ένα φορέα. Υπενθυμίζω ότι διεθνείς αεροπορικές εταιρείες ενώνονται, σε χρόνο ρεκόρ, για τα δικά μας δεδομένα. Όμως οι περί τις συγκοινωνίες τιρβάζοντες συνδικαλιστές έχουν μια ιδιαίτερη άποψη στην πρακτική αντιμετώπιση των τρεχόντων προβλημάτων : εμείς και απεργία να κάνουμε, ένα ταξί θα βρούμε να οδηγήσουμε. Και πράγματι έχουν δίκιο – εδώ έχουν άπλετο χρόνο για να εργασθούν στο ταξί, όταν εργάζονται στα λεωφορεία ή τρόλεϊ. Δεν θα έχουν χρόνο, όταν με το καλό έρθει η ώρα τους να απεργήσουν?

Η χρόνια αυτή ολιγωρία, σε ποικίλα θέματα, κόστισε δραματικά στην Χώρα. Όμως είναι βασική η αρχή στην Διοίκηση Ολική Ποιότητας (TQΜ) το ότι η ποιότητα εκπορεύεται εκ των άνω προς τα κάτω. Δεν έγινε καμιά απεργία με το σύνθημα : θέλουμε ποιότητα! Μιλάμε για ποιότητα ζωής, χωρίς να την προσδιορίζουμε βέβαια – κάποιοι επιστρέφουν στην πατρίδα, για να κερδίσουν αυτήν την «ποιότητα ζωής» και δεν πιστεύουν στα μάτια τους τι βλέπουν.

Δεν είναι  θέμα περισυλλογής του Έλληνα η κατάρρευση της Lehman Brothers. Δεν τον απασχολεί, ότι κάποιοι δεν θα ήθελαν να δουν ένα τέτοιο φαινόμενο για την Ελλάδα. Αναλώνει τις συζητήσεις του στα διάφορα πρόσωπα, και όχι στα διάφορα φαινόμενα.

Είναι πρόθυμος να περιμένει στο νοσοκομείο του ασφαλιστικού του φορέα, μαζί με όλους εκείνους που δεν έδωσαν ποτέ κάτι. Ψάχνει να βρει ελλείμματα το Δημόσιο εκεί που το ίδιο τα δημιουργεί. Περίεργο κανείς δεν αντιδρά, μα και ούτε δρα. Τυχαίο? Ξέρω, περιμένετε να σας πω: δεν νομίζω. Μα εγώ νομίζω ότι ούτε μια μελέτη, από τις τόσες περισπούδαστες, δεν έχει γίνει για να καταγραφεί το τι κόστος αναλογεί σε ένα νοσοκομείο, για την προσφορά που δεν έπρεπε να προσφέρει : εδώ η ρήση – στραβοί κουτσοί στον Άγιο Παντελεήμονα, έχει εφαρμογή.

Φιλεύσπλαχνο όπως είπαμε στην αρχή, το Ελληνικό Δημόσιο. Άδικο συνάμα γιατί– για ποιον τέλος πάντων πλήρωνες τόσα χρόνια την περίθαλψη. Μόνο πραγματικό όφελος, που όμως δεν ακούω να συζητείται, είναι η αύξηση των όσων μιλάνε την Ελληνική. Αυτό δεν το φανταζόμασταν το 1990.

Μήπως όμως φανταζόμασταν τι θα γίνει το 2009? Μήπως οι  μελετητές εκείνοι, στις πολυπληθέστατες και ακριβοπληρωμένες μελέτες τους έβλεπαν το 2005, τι θα γίνει το 2009? Και αν ναι, σε ποιον το είπαν? Αν δεν το είπαν, πως ξέρουμε ότι το βρήκαν? Το δημοσίευσαν σαν άρθρο, σε κάποιο διεθνές περιοδικό, όπως δημοσιεύονται ακόμη και προβλέψεις για σεισμούς? Είχαν ευαισθησία και προσπάθησαν να διαφυλάξουν την αγορά? Αν ναι γιατί δεν το κατάφεραν?

Μου φαίνονται σαν εκείνους που με τυμπανοκρουσίες κατασκεύασαν το πανάκριβο σκέπαστρο στο Ακρωτήρι της Σαντορίνη, για να προστατεύσουν την εθνική κληρονομιά και εκείνο θορυβωδώς κατέπεσε, καταπλάκωσε τα πάντα, ακόμη και αθώους σκότωσε. Και ουδείς είχε την ευαισθησία να μας πει τι έγινε, πως, και γιατί.

Το οικονομικό στέγαστρο μας καταπλάκωσε, και αυτό, και αθώοι ήσαν τα θύματά του, και κανένας από τους τόσους  αναλυτές (γιατί να  τα ρίχνουμε όλα μόνο στους πολιτικούς) μας ενημέρωσε. Και ήταν πολύ καλή ευκαιρία, για δικαιολογία να αναφερθούμε στην διεθνή συγκυρία. Άλλωστε μας διαβεβαίωναν, τα ίδια πρόσωπα,  ότι δεν θα υπάρξει επίδραση – ότι το οικονομικό στέγαστρο θα άντεχε.

Στην  Σαντορίνη, πάντως, ακόμη περιμένουν να ξαναφτιαχτεί το στέγαστρο, όχι και ότι βιάζονται….
Με αρκετή περισυλλογή εύχομαι να είναι τουλάχιστον στέρεο – όπως και το νέο οικονομικό στέγαστρο- και όχι όπως το αρχικό…

*Ο  κ. Χ.  Κίτσος  είναι καθηγητής  στο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα Αθήνας