60 χρόνια «κύκλος του αίματος» για τη δημοσιογραφία

Ο δημοσιογράφος είναι γνωστόν πως αντιμετωπίζει  πάντοτε τον  έσχατο κίνδυνο. Ο  λόγος είναι πως καταγράφει την  αλήθεια και το γεγονός. Οι χιλιάδες θάνατοι δημοσιογράφων διεθνώς κάθε χρόνο περιγράφουν όχι τόσο τον κίνδυνο της δουλειάς, αλλά κυρίως το ότι η είδηση συχνά έτσι μόνο αποκτάται.  

Στην Ελλάδα οι δολοφονίες δημοσιογράφων δεν  εξιχνιάστηκαν σχεδόν ποτέ και έμεινε μια διαρκής ομίχλη γύρω από τα αληθινά αίτια. Οι δολοφονίες ανθρώπων του Τύπου στην Ελλάδα ξεκινούν από τα χρόνια του εμφυλίου και η αλυσίδα φτάνει ως τις μέρες μας…

Κώστας  Βιδάλης

Από τις  πρώτες δολοφονίες δημοσιογράφου στην Ελλάδα ήταν αυτή του Κώστα Βιδάλη. Μεσούντος του εμφυλίου πολέμου, ο πολιτικός συντάκτης του «Ριζοσπάστη» αποφασίζει να μεταβεί αυτοπροσώπως στη Θεσσαλία για να καταγράψει ιδίοις όμμασι τις πληροφορίες για τις φρικαλεότητες του «εθνικού στρατού» που κατέφθαναν στα δημοσιογραφικά γραφεία της εποχής. Μια δημοσιογραφική αποστολή που ισοδυναμούσε με αποστολή αυτοκτονίας. Ο Κώστας Βιδάλης δεν έφτασε ποτέ στον προορισμό του και ουδέποτε κατάφερε να συντάξει το ρεπορτάζ του. Δολοφονήθηκε στις 17 Οκτωβρίου του 1945 έπειτα από φρικιαστικά βασανιστήρια από ανθρώπους που έβλεπαν τη δημοσιογραφία ως αυτό που είναι ή που πρέπει να είναι ακριβώς. Ως εμπόδιο στην ασυδοσία.  

Τζορτζ  Πολκ

Η πιο γνωστή υπόθεση εκτέλεσης δημοσιογράφου εν ώρα καθήκοντος στην Ελλάδα υπήρξε αναμφισβήτητα αυτή του Τζορτζ Πολκ. Στις 16 Μαΐου του 1948, ο Θεσσαλονικιός βαρκάρης Λάμπρος Αντώναρος εντοπίζει ένα πτώμα δεμένο χειροπόδαρα να επιπλέει στα νερά του Θερμαϊκού. Ήταν ο απεσταλμένος του ειδησεογραφικού δικτύου CBS, Τζορτζ Πολκ. Ο Αμερικανός δημοσιογράφος παντρεμένος με την Ρέα Κοκκώνη, ήταν μόλις 35 ετών. Ο Πολκ είχε μεταβεί στη Θεσσαλονίκη με σκοπό να συναντηθεί με τον ηγέτη του ΔΣΕ, Μάρκο Βαφειάδη, ενώ σύμφωνα με άλλες πληροφορίες ο σκοπός του ήταν να κάνει ρεπορτάζ για την κατασπατάληση των χρημάτων της αμερικανικής βοήθειας, από μαυραγορίτες, στελέχη της Χωροφυλακής καθώς και χαμηλόβαθμους αμερικανούς αξιωματούχους. Η δολοφονία ενός αμερικανού δημοσιογράφου ξεσήκωσε θύελλα αντιδράσεων στις ΗΠΑ και η είδηση έγινε πρωτοσέλιδο στο διεθνή Τύπο. Στις 14 Αυγούστου του 1948 η Χωροφυλακή συλλαμβάνει τον δημοσιογράφο της εφημερίδας «Μακεδονία» Γρηγόρη Στακτόπουλο ως φυσικό αυτουργό της δολοφονίας του Πολκ.

Ο πρωθυπουργός Θεμιστοκλής Σοφούλης λίγες ώρες μετά την ανακάλυψη του πτώματος δήλωνε ότι «αποτελεί ζήτημα τιμής  δια την Ελλάδα η ταχεία ανακάλυψις των δραστών και των αιτίων του αποτρόπαιου τούτου εγκλήματος, καθώς και η παραδειγματική τιμωρία  των δολοφόνων». Η Αμερικανική Ένωση Δημοσιογράφων σε ανακοίνωσή της τόνιζε ότι «είναι απαράδεκτο καθ' ον χρόνον η Αμερικανική Κυβέρνηση ενισχύει οικονομικώς την Ελλάδα εις βάρος των αμερικανών φορολουγουμένων, οι Έλληνες να δολοφονούν Αμερικανούς πολίτες». Η υπόθεση του Πολκ αποτέλεσε αφετηρία για δεκάδες θεωρίες και εικασίες.  

Τζώρτζης Αθανασιάδης

Ο εκδότης  της εφημερίδας «ΒΡΑΔΥΝΗ» Τζώρτζης Αθανασιάδης πέφτει νεκρός  στις 19 Μαρτίου του 1983. Την ευθύνη αναλαμβάνει η «Οργάνωση Αντιστρατιωτική Πάλη». Το εντυπωσιακό είναι πως την επόμενη μόλις μέρα η οργάνωση «Αντιστρατιωτική Πάλη με προκηρύξεις της στην «Αυγή» και στην «Ελευθεροτυπία»» κατήγγειλε ως «προβοκάτσια» την «ανάληψη ευθύνης» και διαχώρισε πλήρως τη θέση της από τη δολοφονία. Η υπόθεση εξακολουθεί να αποτελεί γρίφο.

Νίκος Μομφεράτος

Ο εκδότης  της εφημερίδας «Απογευματινή» δολοφονείται στο Κολωνάκι, στη γωνία Βουκουρεστίου και Τσακάλωφ την Πέμπτη 21 Φεβρουαρίου 1985 από την 17 Νοέμβρη. Νεκρός και ο οδηγός του Γιώργος Ρουσέτης. Οι αναλύσεις της αστυνομίας της εποχής έκαναν λόγο για «για ολιγομελή ομάδα τρομοκρατών που βρίσκεται σε άμεση σύνδεση με τις Ερυθρές Ταξιαρχίες της Ιταλίας, τους τρομοκράτες της RAF, της Δυτικής Γερμανίας, καθώς και άλλες ομάδες και οργανώσεις της διεθνούς τρομοκρατίας.»  

Παύλος  Μπακογιάννης

Ίσως  η πιο παράξενη δολοφονία δημοσιογράφου  στην Ελλάδα, υπήρξε αυτή του Παύλου Μπακογιάννη. Ο Παύλος Μπακογιάννης μια διττή, εξόχως γοητευτική και ισχυρή προσωπικότητα δολοφονείται από την 17 Νοέμβρη στις 26 Σεπτεμβρίου του 1989 στην είσοδο της πολυκατοικίας της οδού Ομήρου στην Αθήνα, όπου στεγαζόταν το πολιτικό γραφείο του. Διετέλεσε διευθυντής του Ελληνικού προγράμματος της Βαυαρικής Ραδιοφωνίας και αντιστάθηκε εξ αρχής στη χούντα των συνταγματαρχών. Οι εκπομπές έγιναν σημείο αναφοράς του αντιδικτατορικού αγώνα στην Γερμανία. Με την αποκατάσταση της συνταγματικής έννομης τάξης το 74, ο Μπακογιάννης επέστρεψε στην Ελλάδα. και εργάσθηκε στην εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ». Από το 1982 ως το 1985 ανέλαβε εκδότης - διευθυντής του εβδομαδιαίου περιοδικού «ΕΝΑ». Ακόμα και έπειτα από την σύλληψη των μελών της 17 Νοέμβρη, η δολοφονία, τα κίνητρα και οι συνθήκες της δολοφονίας του Παύλου Μπακογιάννη δεν έχουν ξεκαθαριστεί επαρκώς.  

Οι δολοφονίες δημοσιογράφων, όσο και αν οι εποχές είναι διαφορετικές και τα κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα ανόμοια για συγκρίσεις, δύσκολα μπορούν να κρύψουν πως υπάρχει κάτι κοινό στο βάθος τους: η μαχόμενη δημοσιογραφία είναι ο χειρότερος εχθρός κάθε μορφής ασυδοσίας και πως η δολοφονία ενός δημοσιογράφου δεν σκοτώνει ποτέ την πληροφορία. Σκοτώνει απλώς έναν και μόνο φορέα της.  

Η εκτέλεση του  Σωκράτη Γκιόλια, επιβεβαιώνει περίτρανα  τα προηγούμενα και προσθέτει  ακόμα ένα στοιχείο για κάθε «Σέχτα». Το ότι «Επαναστάτης» χαρακτηρίζεσαι. Δεν αυτοχαρακτηρίζεσαι.