Μαρμάρινο αντίσκηνο με φόντο την Ακρόπολη

Εκεί που κάποτε οι αρχαίοι Έλληνες έκτιζαν Παρθενώνες, σήμερα στήνουν «προσφυγικά» αντίσκηνα, στο όνομα της τέχνης. Πρόκειται για το έργο της Καναδής γλύπτριας Ρεμπέκα Μπελμόρ, που εκτίθεται στο πλαίσιο της διεθνούς εικαστικής έκθεσης σύγχρονης τέχνης «Documenta14» που θα διαρκέσει έως τις 16 Ιουλίου με τίτλο : «Learning from Athens».

Το μαρμάρινο αντίσκηνο, διαστάσεων 2x2x1,40, αγγίζει τα 300 κιλά και μεταφέρθηκε με ειδικό γερανό στο λόφο του Φιλοπάππου, όπου στήθηκε σε δημόσια θέα δίπλα σε μονοπάτι που χάραξε ο αείμνηστος αρχιτέκτονας και ακαδημαϊκός Δημήτρης Πικιώνης.

Η Μπελμόρ εμπνεύστηκε το μαρμάρινο… αντίσκηνο, από τους ιθαγενείς Anishinaabe του Καναδά που αποτελεί μέρος της ταυτότητάς της, με βασικό στόχο να ευαισθητοποιήσει για τη συνεχιζόμενη ανθρωπιστική κρίση και τον αυξανόμενο αριθμό προσφύγων και οικονομικών μεταναστών. Το αντίσκηνο επιλέχτηκε ως κοινό στοιχείο πολλών πολιτισμών, αφού –όπως λέει η Μπέλμορ- «αποτελεί μια πρόχειρη κατοικία για σε όλο τον κόσμο καθώς είναι εύκολη στην εγκατάσταση, απεγκατάσταση και στη μεταφορά»




Το βασικό υλικό του έργου είναι το μάρμαρο -από λατομείο της Αθήνας- που σύμφωνα με τους διοργανωτές συνδέει οργανικά το αντίσκηνο, με το μονοπάτι του Πικιώνη και την Ακρόπολη. Επιλέχθηκε ειδικά γιατί δίνει μνημειακή όψη στο έργο και γιατί ταυτόχρονα η μεταφορά του είναι δύσκολη, συμβολίζοντας τις … δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες για να διασχίσουν το Αιγαίο Πέλαγος, να φτάσουν στην Ελλάδα και να καταλήξουν στην Γερμανία.

 «Οι θεατές εισέρχονται για να δουν την Ακρόπολη καθώς πρόθεσή της είναι η ανάπτυξη του διαλόγου ανάμεσα στο κορυφαίο μνημείο και το σήμερα» έξήγησε η διευθύντρια του καλλιτεχνικού γραφείου της «documenta14» στην Αθήνα κυρία Μαρίνα Φωκίδη Αρχικές αντιρρήσεις από Κ.Α.Σ.

Τον περασμένο Οκτώβριο, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ενέκρινε ομόφωνα το αίτημα των διοργανωτών, για εγκατάσταση του συγκεκριμένου έργου απέναντι από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Πληροφορίες ωστόσο αναφέρουν πως να υπήρχαν έντονες παρασκηνιακές αντιδράσεις από μέλη του Κ.Α.Σ. που αμφισβήτησαν ευθέως το σκεπτικό της «Documenta14» σύμφωνα με το οποίο «η μοντέρνα τέχνη μπορεί να χωρέσει σε πολλά» μεταξύ αυτών και δίπλα στον Παρθενώνα. Τελικά το Κ.Α.Σ. γνωμοδότησε θετικά, παραπέμποντας στις … καλένδες μια γενικότερη συζήτηση για τη θέσπιση κριτηρίων για τη σχέση σύγχρονης τέχνης και αρχαίων μνημείων.

Ανάμεσα σε αυτούς που αντέδρασαν στην έκθεση του έργο στο λόφο του Φιλοπάππου, ήταν και ο καθηγητής Μανόλης Κορρές που έκανε λόγο για «για τάση ορισμένων καλλιτεχνών να χρησιμοποιούν χώρους κολοσσιαίας αίγλης, ώστε να προστίθεται το περιβάλλον τους ως υπεραξία στο έργο τους».

Οι διευκρινήσεις που έδωσε στα μέλη του Κ.Α.Σ. η κυρία Φωκίδη, έπεισε και τα πλέον δύσπιστα μέλη, που συμφώνησαν ομόφωνα πως η σύγχρονη τέχνη μπορεί να συνυπάρξει με την αρχαία.

Στην ερώτηση γιατί επιλέχθηκε ο λόφος του Φιλοπάππου ώστε να εκτεθεί το μαρμάρινο αντίσκηνο η διευθύντρια του καλλιτεχνικού γραφείου της «documenta14» στην Αθήνα σημείωσε, ότι στόχος είναι η «συνομιλία» του έργου με τον Παρθενώνα, το οικουμενικό μνημείο, αλλά και με τη σύγχρονη τοπογραφία, ενώ η σκηνή, που παραπέμπει στις κατοικίες ιθαγενών του Καναδά, έχει πολλαπλά νοήματα: την επισφάλεια, την λιτότητα, την προσφυγιά, το υποκατάστατο του σπιτιού.

Η Ρεμπέκα Μπελμόρ κατάγεται από τη φυλή Anishinaabe του Καναδά και είναι η πρώτη ιθαγενής γυναίκα δημιουργός, που εκπροσώπησε τη χώρα της το 2005 στην Μπιενάλε της Βενετίας. Τα παιδικά και εφηβικά της χρόνια σημαδεύτηκαν από τη συστηματική προσπάθεια αφομοίωσης των ιθαγενών. Τα περισσότερα έργα της στοχεύουν στην πολιτική συνείδηση και την κοινωνική ευαισθησία

Κορυφαία διοργάνωση, αλλά …

Η διεθνής εικαστική διοργάνωση «Documenta14» άνοιξε τις πύλες της στις 8 Απριλίου και θα ολοκληρωθεί στις 16 Ιουλίου. Περισσότεροι από 160 καλλιτέχνες απ’ όλο τον κόσμο παρουσιάζουν τα νέα έργα τους, σε 40 διαφορετικά σημεία στην Αθήνα, όπως αρχαιολογικοί χώροι, δημόσια ιδρύματα, πλατείες, κινηματογράφους, πανεπιστημιακούς χώρους, βιβλιοθήκες κ.α.

Ο δήμος Αθηναίων παραχώρησε δωρεάν κεντρικές πλατείες της πρωτεύουσας, θεωρώντας πως η πόλη θα συνδεθεί με ένα κορυφαίο πολιτιστικό event που θα φέρει χιλιάδες επισκέπτες από την Ελλάδα και το εξωτερικό. «Για περισσότερες από 5.000 προσωπικότητες της τέχνης και 1.400 δημοσιογράφοι από όλο τον κόσμο» έκανε λόγο ο δήμαρχος Αθηναίων κ.Γιώργος Καμίνης, επισημαίνοντας ότι «η Αθήνα βρίσκεται στο επίκεντρο του πολιτιστικού ενδιαφέροντος και μεγάλα διεθνή έντυπα, όπως η Guardian και οι New York Times, φιλοξενούν και αναδεικνύουν την Αθήνα ως δυναμικό πόλο σύγχρονου πολιτισμού προτρέποντας τους 
αναγνώστες τους να την επισκεφθούν».

Η «documenta14» είναι μια διεθνής καλλιτεχνική έκθεση που διοργανώνεται κάθε 5 
χρόνια στην πόλη Κάσσελ της Γερμανίας. Η διοργάνωση ξεκίνησε το 1955 με πρωτοβουλία του καλλιτέχνη Άρνολντ Μπόντε. Είναι πρώτη φορά από το 1959, που  το Κάσσελ, μοιράζεται τη φιλοξενία της κορυφαίας διεθνούς έκθεσης Σύγχρονης Τέχνης με μια δεύτερη πόλη, την Αθήνα.

Το μαρμάρινο … αντίσκηνο δεν είναι το μοναδικό … «παρατράγουδο» της φιλόδοξης διοργάνωσης. Πρόσφατα η Πρωτοβουλία Εργαζομένων στην «Documenta 14» κατήγγειλαν το «θολό» εργασιακό καθεστώς που επικρατεί σε μερίδα εργαζομένων της.