Το Ελεγκτικό Συνέδριο διαμαρτύρεται για την κατάργηση του προληπτικού ελέγχου στις κρατικές δαπάνες

Την έντονη αντίθεσή τους στην επιχειρούμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των   δαπανών του Δημοσίου, των ΟΤΑ, των ΝΠΔΔ, κ.λπ., από το Ελεγκτικό Συνέδριο, εξέφρασαν σήμερα τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον υπουργό και αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Νικόλαο Παρασκευόπουλο και Δημήτριο Παπαγγελόπουλο αντίστοιχα, με αφορμή την αναμενόμενη ψήφιση του πολυνομοσχεδίου στη Βουλή.

Οι δικαστές του Ανωτάτου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου ενημέρωσαν την ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης για τους οικονομικούς και όχι μόνο κινδύνους που διατρέχει το Ελληνικό Δημόσιο από την κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δημόσιων δαπανών και τους έθεσαν προ των ευθυνών τους για τη μελλοντική αλόγιστη κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος που θα υπάρξει, λόγω της ανυπαρξίας των ελέγχων του Ε.Σ.

Ακόμα, τους εξέθεσαν αναλυτικά τον αντισυνταγματικό χαρακτήρα της σχετικής ρύθμισης του πολυνομοσχεδίου που έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή και προβλέπει τη σταδιακή κατάργηση των ελέγχων αυτών.

Παράλληλα, επέδωσαν στους κ.κ. Παρασκευόπουλο και Παπαγγελόπουλο, το χθεσινό πρακτικό της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο οποίο διατυπώνουν την ομόφωνη ρητή θέση ότι η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών από το Ε.Σ. έρχεται σε ευθεία σύγκρουση με το άρθρο 98 του Συντάγματος.

Ακόμη, παρέδωσαν στην ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης ψήφισμα της Ενώσεώς τους στο οποίο πλέον του ότι διαπιστώνουν την αντίθεσή τους στην επίμαχη κατάργηση των προληπτικών ελέγχων, ζητούν να επαναπροσδιορισθεί από πλευράς της κυβέρνησης η   προσέγγιση «της αναγκαιότητας κατάργησης του προληπτικού ελέγχου και μάλιστα στο παρόν δυσμενές οικονομικό γίγνεσθαι». 

Επίσης, καλούν την κυβέρνηση να αναλογιστεί «τους κινδύνους που συνεπάγεται η κατάργησή του στην κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος».

Προηγουμένως, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πρακτικό που εξέδωσε χθες σημειώνει ότι η προτεινόμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών, από το Ε.Σ., αντιβαίνει στις ρητές διατάξεις του Συντάγματος (άρθρο 98) και δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου στις δαπάνες του κράτους σταματά την 1η Ιανουαρίου 2017 και στους ΟΤΑ και στα άλλα ΝΠΔΔ σταματά την 1η Ιανουαρίου 2019.
 
Το πλήρες κείμενο του ψηφίσματος της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου, έχει ως εξής:
 
«ΨΗΦΙΣΜΑ
 Το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Δικαστικών Λειτουργών του Ελεγκτικού Συνεδρίου εκφράζει την πλήρη αντίθεσή του στην κατάργηση του προληπτικού ελέγχου που διενεργεί το Ελεγκτικό Συνέδριο στις δαπάνες του Κράτους, των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (Ο.Τ.Α.) και λοιπών νομικών προσώπων Δημοσίου Δικαίου. Με την υιοθετούμενη ρύθμιση παραβιάζεται ευθέως η διάταξη του άρθρου 98 του Συντάγματος που κατοχυρώνει αδιαστίκτως τον προληπτικό έλεγχο στις δαπάνες των ανωτέρω φορέων. Επισημαίνεται ότι το μέτρο της κατάργησης του προληπτικού ελέγχου όχι μόνο είναι αμφίβολης σκοπιμότητας ως προς την οικονομική αποτελεσματικότητά του, αλλά αντιθέτως θέτει σε διακινδύνευση το στόχο της πάταξης της διαφθοράς και αποτροπής της διασπάθισης του δημόσιου χρήματος, η εκ των υστέρων ανάκτηση του οποίου έχει αποδειχθεί εξαιρετικά δυσχερής. Επίσης, η κατάργηση του προληπτικού ελέγχου ακυρώνει την αποτρεπτική λειτουργία του ελεγκτικού μηχανισμού στη διενέργεια παράνομων δαπανών και εκθέτει τους υπολόγους και τους διατάκτες σε κίνδυνο καταλογισμού.

Ζητείται από τους αρμόδιους πολιτειακούς παράγοντες να επαναπροσδιορίσουν την προσέγγισή τους στο ζήτημα της αναγκαιότητας του προληπτικού ελέγχου και μάλιστα στο παρόν δυσμενές οικονομικό γίγνεσθαι και να αναλογιστούν τους κινδύνους που συνεπάγεται η κατάργησή του στην κατασπατάληση του δημόσιου χρήματος.
 
Αθήνα 14 Οκτωβρίου 2015
Για το Δ.Σ.
Η  ΠΡΟΕΔΡΟΣ, Ανδρονίκη Θεοτοκάτου
Ο  Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ, Παναγιώτης Παππίδας»
 

Το πλήρες κείμενο του πρακτικού της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου της 14ης Οκτωβρίου  έχει ως εξής:
 
«ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ
ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΤΗΣ  19ης  ΓΕΝΙΚΗΣ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΕΩΣ ΤΗΣ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑΣ ΤΟΥ
ΕΛΕΓΚΤΙΚΟΥ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ  14ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2015
ΜΕΛΗ: Φλωρεντία Καλδή, Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρος, Ιωάννης Σαρμάς, Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Σωτηρία Ντούνη, Χρυσούλα Καραμαδούκη, Μαρία Βλαχάκη και Άννα Λιγωμένου, Αντιπρόεδροι, Γεώργιος Βοΐλης, Γεωργία Μαραγκού, Βασιλική Ανδρεοπούλου, Μαρία Αθανασοπούλου, Ασημίνα Σαντοριναίου, Σταμάτιος Πουλής, Κωνσταντίνα Ζώη, Δέσποινα Καββαδία - Κωνσταντάρα, Αγγελική Μυλωνά, Γεωργία Τζομάκα, Χριστίνα Ρασσιά, Θεολογία Γναρδέλλη, Βιργινία Σκεύη, Κωνσταντίνος Εφεντάκης, Αγγελική Μαυρουδή, Αγγελική Πανουτσακοπούλου, Δημήτριος Τσακανίκας, Ευφροσύνη Παπαθεοδώρου, Βασιλική Προβίδη, Κωνσταντίνος Παραθύρας, Ασημίνα Σακελλαρίου και Αργυρώ Μαυρομμάτη, Σύμβουλοι.

Οι Σύμβουλοι Κωνσταντίνος Κωστόπουλος, Ευαγγελία-Ελισάβετ Κουλουμπίνη, Ελένη Λυκεσά, Δημήτριος Πέππας, Βασιλική Σοφιανού και Δέσποινα Τζούμα απουσίασαν δικαιολογημένα.

ΓΕΝΙΚΟΣ ΕΠΙΤΡΟΠΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ: Μιχαήλ Ζυμής.
ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: Ελένη Αυγουστόγλου, Επίτροπος, Προϊσταμένη της Γραμματείας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Α΄. Με την αρχή της συνεδριάσεως, η Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρος Φλωρεντία Καλδή έθεσε, εκτός ημερησίας διατάξεως, για λόγους μείζονος σπουδαιότητας, υπόψη της Ολομέλειας, το άρθρο 10 παρ. 10 του υπό συζήτηση νομοσχεδίου «Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», που αφορά το Ελεγκτικό Συνέδριο και ειδικότερα  την κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών του Κράτους από την 1η.1.2017και από την 1η.1.2019 των δαπανών των ΟΤΑ και των  λοιπών νομικών προσώπων. Η Ολομέλεια ομόφωνα αποφάσισε να συζητηθεί, εκτός ημερησίας διατάξεως, το ανωτέρω θέμα και έκρινε τα ακόλουθα:

Το ισχύον Σύνταγμα προβλέπει ρητά στο άρθρο 98 παρ. 1 αυτού τις αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Η πρώτη από αυτές, εκείνη του εδαφίου α΄,   αφορά τον έλεγχο των δημόσιων δαπανών, δηλαδή των δαπανών του Κράτους, των ΟΤΑ ή άλλων νομικών προσώπων. Ο έλεγχος αυτός ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο συνεχώς από τότε που για πρώτη φορά  καθιερώθηκε με νόμο το έτος 1887, ως προληπτικός έλεγχος επί των ενταλμάτων πληρωμής, πριν από την εξόφλησή τους. Με την ίδια μορφή, όπως συνάγεται από τις προπαρασκευαστικές εργασίες της Βουλής, κατοχυρώθηκε συνταγματικά το έτος 1975, σε αντιδιαστολή προς τον (κατασταλτικό) έλεγχο των λογαριασμών των δημοσίων υπολόγων, που καθιερώνεται στην παρ. 1  εδάφ.  γ΄ του ιδίου άρθρου.

Με την αναθεώρηση του Συντάγματος του 2001 η αρμοδιότητα αυτή του Ελεγκτικού Συνεδρίου επιβεβαιώθηκε και διευρύνθηκε, καθώς δόθηκε για πρώτη φορά η δυνατότητα στον κοινό νομοθέτη να υποβάλλει σε προληπτικό έλεγχο και τις δαπάνες νομικών προσώπων ιδιωτικού δικαίου, όπως και πράγματι συνέβη με την υπαγωγή στον προληπτικό έλεγχο των δαπανών των δημοτικών επιχειρήσεων (άρθρο 275 του ν. 3852/2010). Εν τω μεταξύ, ήδη από το έτος 2003 είχε αρχίσει η επέκταση του προληπτικού ελέγχου στις δαπάνες  των ΟΤΑ α΄  βαθμού (άρθρο 23 του ν. 3202/2003, όπως τροποποιήθηκε), κατόπιν αιτήματος  των ιδίων των αιρετών αρχόντων, ενόψει του υπαρκτού κινδύνου καταλογισμού αυτών με παράνομες δαπάνες, που δεν έχουν υποβληθεί στον προληπτικό έλεγχο.

Παρά τη διαχρονική αυτή στάση του συνταγματικού και κοινού νομοθέτη και τον διακηρυγμένο σεβασμό της Ελληνικής Πολιτείας στον ρόλο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, σύμφωνα με το άρθρο 10 παρ. 10 του υπό συζήτηση νομοσχεδίου «Μέτρα για την εφαρμογή της συμφωνίας δημοσιονομικών στόχων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», «Από την 1η.1.2017, … δεν ασκείται  προληπτικός έλεγχος στις δαπάνες του Κράτους. Από την 1η.1.2019 …δεν ασκείται προληπτικός έλεγχος στις δαπάνες των ΟΤΑ και των …λοιπών νομικών προσώπων.»

Είναι βεβαίως αληθές ότι οι συνταγματικές αρμοδιότητες του Δικαστηρίου «ρυθμίζονται και ασκούνται, όπως νόμος ορίζει», αυτό όμως δεν σημαίνει ότι ο κοινός νομοθέτης δικαιούται, χωρίς να παραβιάσει το Σύνταγμα, και υπό το πρόσχημα της ρυθμίσεως αυτών, να τις καταργεί.
Υπό το πνεύμα αυτό, η Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου έχει δεχθεί στο παρελθόν ότι είναι συνταγματικώς ανεκτή η αύξηση του ορίου του ποσού για τα εντάλματα πληρωμής του Δημοσίου, στα οποία ασκείται προληπτικός έλεγχος. Όμως, τον Δεκέμβριο του 2014, απέκρουσε ως «αντίθετη προς τη διάταξη του άρθρου 98 του Συντάγματος» την για τρίτη φορά και εντός διαστήματος μόλις έξι μηνών νέα αύξηση του ορίου.

Κατά μείζονα λόγο, η προτεινόμενη κατάργηση του προληπτικού ελέγχου των δαπανών, τον οποίο διενεργεί το Δικαστήριο  κατά το άρθρο 98 παρ. 1 εδάφ. α΄, αντιβαίνει στις ρητές διατάξεις του Συντάγματος και δεν  μπορεί να τύχει εφαρμογής από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Μετά από μακρά διαλογική συζήτηση μεταξύ των Μελών και τη σύμφωνη γνώμη του Γενικού Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, συντάχθηκε το παρόν πρακτικό το οποίο υπογράφεται από την Προεδρεύουσα Αντιπρόεδρο και τη Γραμματέα της Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.          

Η ΠΡΟΕΔΡΕΥΟΥΣΑ ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ, ΦΛΩΡΕΝΤΙΑ ΚΑΛΔΗ
Η  ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ, ΕΛΕΝΗ  ΑΥΓΟΥΣΤΟΓΛΟΥ».