Το μουσείο της Ακρόπολης στα δημοφιλέστερα του κόσμου;

Το ένα εκατομμύριο εισιτήρια που εκδόθηκαν ήδη από το νέο Μουσείο της Ακρόπολης, το στολίδι του ελληνικού πολιτισμού, δεν είναι ένας τυχαίος αριθμός καθώς σηματοδοτεί μια νέα πολιτική για τη διαχείριση του πολιτιστικού πολιτισμού στη χώρα μας.

Με τέτοια μεγέθη, το νέο μουσείο της Ακρόπολης μπορεί να ευελπιστεί σε ακόμη καλύτερες μέρες και σε μια αλλαγή πλεύσης στο θέμα του αντίκτυπου που γνωρίζει ένας τέτοιος οργανισμός στο εξωτερικό.

Ήδη με ένα εκατομμύριο επισκέπτες σε ένα τόσο σύντομο χρονικό διάστημα το μουσείο διεκδικεί επάξια μια θέση ανάμεσα στα διασημότερα του κόσμου: αρκεί να αναφέρουμε ότι το Λούβρο, που είναι και το δημοφιλέστερο στον κόσμο και με την επισκεψιμότητα του να έχει τριπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια λόγω του βιβλίου του Νταν Μπράουν (!), είδε πέρυσι περί τους 8,5 εκατομμύρια επισκέπτες να διασχίζουν την πόρτα του.

 Αμέσως μετά σε επίπεδο επισκεψιμότητας έρχεται το Βρετανικό μουσείο με 6 εκατομμύρια επισκέπτες, η Εθνική Πινακοθήκη της Ουάσινγκτον με 5 εκατομμύρια, η Tate Modern με 5 και σε απόσταση αναπνοής το περίφημο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης με 4,8. Βέβαια, το επίπεδο εισπράξεων και εισόδων δεν μπορεί να καταγραφεί επακριβώς δεδομένου ότι κάποια μουσεία έχουν δωρεάν είσοδο-ειδικά στη Μεγάλη Βρετανία-και κάποια έχουν κυμαινόμενο εισιτήριο, όπως το Λούβρο.

Ωστόσο η δημοφιλία και η επισκεψιμότητα είναι το βασικότερο πλέον κριτήριο εκτίμησης ενός μουσείο το οποίο δεν αντιμετωπίζεται πλέον ως καλλιτεχνικός χώρος αλλά ως δυναμικό trade mark για τη χώρα που το φιλοξενεί. Πάει ο καιρός που τα μουσεία εκλαμβάνονταν μόνο ως ζωντανές κοιτίδες πολιτισμού: πλέον θεωρούνται δυναμικοί οργανισμοί που δεν αποσκοπούν μόνο στο κέρδος αλλά και στην προώθηση της ίδιας της χώρας στην οποία αναφέρονται.

Δεν είναι άλλωστε τυχαία η μετατροπή των μουσείων από δημόσιους φορείς μη κερδοσκοπικού τύπου σε μικτού τύπου οργανισμούς-για παράδειγμα στην Ελλάδα τα μουσεία πλέον καθίστανται Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου όπως και τα περισσότερα μουσεία του εξωτερικού. Τούτο σημαίνει ότι μπορούν να προχωρούν σε αυτόνομες διαπραγματεύσεις με σκοπό το όφελος και ότι δύνανται να λειτουργούν ως επιχειρηματικοί οργανισμοί.

Μόνο το Λούβρο εισέπραξε πριν λίγο καιρό  400 εκατομμύρια ευρώ από την κυβέρνηση του Άμπου Ντάμπι για το δικαίωμα χρήσης του ονόματος-και την οργάνωση παραρτήματος του. Αυτό αρκεί για να καταλάβουμε πόσο δυνατό χαρτί μπορεί να μετατραπεί ένα μουσείο για μια χώρα αλλά και τις μεγάλες αντιρρήσεις που μπορεί να επιφέρει η μετατροπή ενός πολιτιστικού αγαθού σε επιχειρηματικό προϊόν.

Για παράδειγμα, κάθετα αντίθετοι με αυτή τη νοοτροπία είναι στην Ελλάδα οι Αρχαιολόγοι οι οποίοι κατά καιρούς έχουν εκφράσει έντονα στην αντίρρηση τους σε μια τέτοια λογική. Η ανακοίνωση τους μάλιστα στην απόφαση του Υπουργείου Πολιτισμού να μετατρέψει το νέο μουσείο της Ακρόπολης σε ΝΠΔΔ ήταν ιδιαίτερα δηκτική και σκληρή: «Η μετατροπή αρχαιολογικών μουσείων σε ΝΠΔΔ», δήλωναν χαρακτηριστικά οι Αρχαιολόγοι «υποτίθεται πως έχει ως πρότυπο τη λειτουργία των μεγάλων Μουσείων του εξωτερικού (Λούβρο, Βρετανικό, Μητροπολιτικό Νέας Υόρκης). Πρόκειται όμως για μια καθόλου επιτυχημένη προσπάθεια εξομοίωσης, καθώς τα τελευταία προέκυψαν κάτω από εντελώς διαφορετικές ιστορικές συνθήκες και αναφέρονται σε ανομοιογενείς καταστάσεις και θησαυρούς.Αντίθετα, τα ελληνικά μουσεία, που δημιουργήθηκαν για να στεγάσουν μνημεία της εθνικής παράδοσης, και υποχρεούνται να εξυπηρετούν τη διαδικασία της διαρκούς καλλιέργειας και  επιμόρφωσης των πολιτών».

Παρ’όλα αυτά το νέο μουσείο της Ακρόπολης χαράσσει τη δική του πολιτική που το φέρνει πιο κοντά στη διεθνή πολιτική των νέων μουσείων. Προσδοκά με το χαμηλό εισιτήριο που ισχύει περί τα τέλη του έτους να συνεχίσει στον ίδιο ρυθμό και δεδομένης της ηλεκτρονικής κράτησης που ήδη είναι αυξημένη φιλοδοξεί να συγκαταλεγεί σύντομα ανάμεσα στα δημοφιλέστερα του κόσμου. Αν σε όλα αυτά συμπεριλάβει κανείς και την επισκεψιμότητα των σχολείων, τότε έχουμε κάθε δικαίωμα να αισιοδοξούμε ότι το μουσείο μας θα φιγουράρει στις πρώτες θέσεις. Άλλωστε θα έπρεπε η Ελλάδα να είναι επιτέλους περήφανη για κάτι και σίγουρα το μουσείο είναι ένας βασικός λόγος για τον οποίο θα πρέπει η χώρα μας να στολίζει τις πρώτες θέσεις του πολιτισμού. Και η Ακρόπολή δεν έπαψε ποτέ να είναι το σύμβολό μας αλλά και η ελπίδα μας.