Πειθαρχική τιμωρία για δικαστές που χειραγωγούν δικαστές

Αλλαγή του τρόπου επιλογής της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, επαναφορά του θεσμού του αυτοδιοίκητου των δικαστηρίων αλλά και κατάργηση κάθε είδους οικονομικού απορρήτου για τους κρατικούς αξιωματούχους, είναι κάποια από τα μέτρα που προτείνει η Ένωση Εισαγγελέων Ελλάδος (ΕΕΕ) για την αναβάθμιση και έγκαιρη απονομή της Δικαιοσύνης όπως και την ενίσχυση της ανεξαρτησίας των δικαστικών λειτουργών.

Εντυπωσιακές, όμως, είναι δυο συγκεκριμένες προτάσεις της ΕΕΕ για την ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών και για τη διαφάνεια στη δημόσια ζωή. Η πρώτη πρόταση της ΕΕΕ προβλέπει επιβολή πειθαρχικής ποινής (ακόμη και οριστικής παύσης) για δικαστή που χειραγωγεί η αποπειράται να χειραγωγήσει συνάδελφό του και η δεύτερη άμεση δέσμευση κάθε  περιουσιακού στοιχείου κρατικού λειτουργού  που τελεί σε προφανή δυσαναλογία με τα εισοδήματά του!

Το «πακέτο» της ΕΕΕ, που ανακοινώθηκαν την Τετάρτη από το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης, περιλαμβάνει προτάσεις άμεσα υλοποιήσιμες αλλά και άλλες που μπορούν να εφαρμοστούν στο πλαίσιο σταδιακής εφαρμογής προγράμματος πενταετούς διάρκειας.

 Άμεσα υλοποιήσιμα μέτρα

Οι προτάσεις της ΕΕΕ που είναι άμεσα υλοποιήσιμες και θα συμβάλλουν στην ανεξαρτησία των δικαστικών λειτουργών προβλέπουν:

• Καθιέρωση σταθερών και αντικειμενικών κριτηρίων για κάθε υπηρεσιακή μεταβολή (προαγωγή, μετάθεση, απόσπαση) δικαστών και εισαγγελέων και ειδική αιτιολογία όλων των σχετικών αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου.
• Κατάργηση της διάταξης (άρθρο 24 παρ. 4 του Οργανισμού των Δικαστηρίων) περί ιεραρχικής εξάρτησης μεταξύ των εισαγγελικών λειτουργών. Η ΕΕΕ θεωρεί ότι «η ιεραρχική αυτή εξάρτηση, παρότι υπό το φως των σύγχρονων νομικών εξελίξεων νοείται ως καθαρά διοικητική, έχει επανειλημμένα παρερμηνευτεί ως εκτεινόμενη και σε θέματα δικαιοδοτικής κρίσεως με τραυματικές επιπτώσεις για την αξιοπιστία και το κύρος του εισαγγελικού θεσμού».
• Επαναφορά του θεσμού του αυτοδιοίκητου των μεγάλων εισαγγελιών και δικαστηρίων της χώρας, με τις αναγκαίες βελτιώσεις για την αποφυγή δυσλειτουργικών φαινομένων του παρελθόντος.
• Επιβολή πειθαρχικής ποινής για το αδίκημα της χειραγώγησης ή της απόπειρας χειραγώγησης της δικαιοδοτικής κρίσης δικαστικού λειτουργού από δικαστικό λειτουργό. Για το αδίκημα αυτό, η ΕΕ προτείνει την ποινή της οριστικής παύσης ή (σε ελαφρές περιπτώσεις) της προσωρινής παύσης.
• Η ανάθεση των μείζονος κοινωνικής ή πολιτικής σημασίας υποθέσεων στους εισαγγελείς και ανακριτές των περιφερειών των δικαστηρίων Αθηνών, Θεσσαλονίκης και Πειραιά να γίνεται κατόπιν κληρώσεως. Με το συγκεκριμένο μέτρο, επισημαίνει η ΕΕΕ θα εξαλειφθεί κάθε αμφισβήτηση ή υπόνοια μεροληψίας για τον τρόπο χειρισμού των υποθέσεων με κοινωνικοπολιτικό ενδιαφέρον.

Μακροπρόθεσμα μέτρα

Στο πλαίσιο δράσης ενός συγκεκριμένου πενταετούς προγράμματος δράσης   για την αναβάθμιση και την έγκαιρη απονομή της δικαιοσύνης, καθώς και για ανεξαρτησία της δικαστικής λειτουργίας από την εκτελεστική, η ΕΕΕ μεταξύ άλλων προτείνει:

• Αλλαγή του τρόπου επιλογής των προέδρων των Ανωτάτων Δικαστηρίων και του εισαγγελέα του Αρείου Πάγου με τις αναγκαίες συνταγματικές μεταρρυθμίσεις. Πρόταση της Ένωσης είναι η επιλογή να γίνεται από τη Βουλή, με αυξημένη διακομματική πλειοψηφία των 2/3 των μελών της.
• Μηχανοργάνωση των εισαγγελιών και δικαστηρίων  και αξιοποίηση όλων των δυνατοτήτων που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία.
• Λειτουργία Δικαστικής Αστυνομίας στις μεγάλες εισαγγελίες της χώρας, σύμφωνα με τις αναλυτικές απόψεις που έχουν επανειλημμένα διατυπωθεί  από την Ένωσή μας και άλλους επιστημονικούς φορείς.
• Σταδιακή αύξηση των θέσεων των δικαστικών λειτουργών σε ποσοστό 5%  κατ’ έτος και συνολικά 25% στο τέλος του πενταετούς προγράμματος.
• Εθελουσία έξοδο σε μόνιμη βάση, ώστε ανά πενταετία να αποχωρούν από το σώμα όσοι δικαστικοί λειτουργοί δεν μπορούν να ασκήσουν τα καθήκοντά τους για λόγους ψυχικής ή σωματικής υγείας.  

Ακόμη, η ΕΕΕ πρότεινε μέτρα για διαφάνεια και την εξυγίανση των λειτουργιών του κράτους. Τα μέτρα αυτά προβλέπουν:

·         Πλήρη διαφάνεια της περιουσιακής και εν γένει οικονομικής κατάστασης όλων των κρατικών λειτουργών, με κατάργηση κάθε είδους οικονομικού απορρήτου, έτσι ώστε οποιαδήποτε ελεγκτική αρχή αλλά και κάθε πολίτης  να λαμβάνει γνώση όλων των περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε αυτούς ή σε πρόσωπα του στενού οικογενειακού τους περιβάλλοντος.

·         Θεσμοθέτηση ανεξάρτητης ελεγκτικής αρχής με δυνατότητα ουσιαστικού ελέγχου της περιουσιακής κατάστασης  των κρατικών λειτουργών και κυρίως του τρόπου απόκτησης ( «πόθεν έσχες» ) όλων των περιουσιακών τους στοιχείων.

·          Άμεση δέσμευση κάθε  περιουσιακού στοιχείου  που τελεί σε προφανή δυσαναλογία με τα εισοδήματα των κρατικών λειτουργών. Τα περιουσιακά στοιχεία κατά το μέρος που υπερβαίνουν προδήλως τα δηλούμενα νόμιμα εισοδήματα, να δημεύονται κατόπιν δικαστικής αποφάσεως.