Στατι(στι)κή Α(ρ/γ)χη

Τελευταία γίνεται ξανά θόρυβος για τις Στατιστικές στην Ελλάδα. Είπαμε να απαλλαγούμε από την «ρετσινιά» - για τις (κακό/υστερό)βουλες στατιστικές – μα φαίνεται δεν τα καταφέραμε. Δεν ήταν δυνατόν να επιτευχθούν θεαματικά αποτελέσματα γιατί η Οργάνωση είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με ότι καλείται Official Statistics. Η έλλειψη Οργάνωσης αποτυπώνεται στα στατιστικά στοιχεία της (κάποτε ΕΣΥΕ και νυν) Στατιστικής Αρχής. Η οποία διακατέχεται από άγχη, επειδή πιστεύεται ότι έμεινε στατική, δεν εξελίχθηκε όσο θα έπρεπε σε νοοτροπία. Όμως πρέπει να αναφερθεί ότι είναι η μοναδική δημόσια υπηρεσία η οποία έτυχε ταχείας μεταρρύθμισης, καμιά άλλη υπηρεσία δεν άλλαξε. Κρίθηκε, δικαίως, ότι χρειάζονται σωστά στοιχεία για να προγραμματισθεί και ελεγχθεί η κατάσταση. Έτσι μόνο αποφεύγεται το “rubbish in, rubbish out”. Και είναι η Χώρα καλό παράδειγμα εφαρμογής αυτής της όχι τόσο τιμητικής αρχής. Είχαμε τόσα σκουπίδια υπολογισμών που δεν ξέραμε , δεν προβάλαμε ποτέ ότι ξέραμε, τι έξοδα και τι χρέος ακριβώς είχαμε. Όλο εκεί γύρω, κάπως έτσι, θα γίνει απογραφή, πρέπει να μάθουμε –τέτοια!

Αυτό έγινε αντιληπτό μόνο πρόσφατα, το 2009. Μέχρι τότε δεν φαινόταν να είχε κανείς επισήμως συγκεκριμένη άποψη για την ανακρίβεια των Ελληνικών στατιστικών στοιχείων – όχι δεν γράφτηκε για αυτά τα στοιχεία το λαϊκό άσμα «του Κόσμου ο περίγελος». 

Όμως ήταν γνωστά τόσο στην Eurostat όσο και στον OECD. Για παράδειγμα στις 9-10-2009, οι εκλογές έγιναν στις 4 Οκτωβρίου 2009, συζητείται ότι το 10% έλλειμμα 

θα αγγίξει αν δεν ξεπεράσει τα επίπεδα του 12%. Η ευκολία της αλλαγής της εκτίμησης και η παντελής έλλειψη αντίδρασης, από τόσα «επιστημονικά κέντρα» είναι εντυπωσιακή. Στις 2 Οκτωβρίου 2009 η ΕΣΥΕ πίστευε ότι το έλλειμμα του 2009 κυμαίνεται στο 6% του ΑΕΠ. Βέβαια είχαν την αίσθηση, πιστεύω, ότι και λάθος να είναι, θα το δήλωναν…αργότερα! Η ΕΣΥΕ υπήρξε η πρωτοπόρος στις καθυστερήσεις, μετά ακολούθησαν οι άλλοι….. Υπήρχε υστέρηση δεκαετίας στα στατιστικά στοιχεία πχ της Εκπαίδευσης και η Eurostat εξέφραζε απόψεις και προτάσεις, που βέβαια δεν υιοθετούντο. Ο OECD είχε και αυτός διαμαρτυρίες:  μα πως είναι δυνατόν οι ξένοι να ξέρουν τον φόρτο δουλειάς της ΕΣΥΕ? Είναι πολύ 10 χρόνια υστέρηση? Απαρχαιωμένα συστήματα, ανεκπαίδευτο στις σύγχρονες μεθόδους (ίσως και στις παλιές) προσωπικό, πάσχισε να συγκεντρώνει στοιχεία, και όλοι οι μελετητές τα θεωρούσαν άχρηστα. Εκεί στηρίζοντο και οι πολιτικοί, που χάραζαν πολιτική, χωρίς στοιχεία. Μια δίοδος επικοινωνίας με το Γεν Λογιστήριο και το Υπ. Οικονομικών ήταν το ΑΕΠ, η Τράπεζα της Ελλάδος ε(ι)χε(ι) δική της ανεξαρτησία, και αμφίβολη είναι η συνεργασία των τριών. Συνεργασία, τι είναι αυτό?

Το ίδιο ήταν και με τον δείκτη ανεργίας, κομφούζιο και εκεί, ΕΣΥΕ, Εργατικό Κέντρο κλπ είχαν δείκτες , στατιστικές, ένοιωθαν έτσι αρχές, μα αξιόπιστος ουδείς. Ίσως να επιδιώκετο και αυτό- στο εσωτερικό η ανεργία μικρή, στο εξωτερικό μεγάλη. Κάτι σαν την ισοτιμία της ανυπόληπτης δραχμής, ικανής για αγορά γιασεμιών εντός, μα εκτός….Η ΕΣΥΕ προσφέρετε όχι μόνο σαν αρνητικό παράδειγμα, μα και σαν θετικό: όταν επιμορφώθηκε μια ομάδα στις ΗΠΑ το 1956 στους πρωτο-εμφανιζόμενους ηλεκτρονικούς υπολογιστές (από το 1951 με την κάρτα Hollerith) η απογραφή του 1961 ήταν υποδειγματική. Υπήρξε η πρώτη και η τελευταία που πέτυχε. Ακολούθησαν οι αποτυχίες 1971, 1981, 1991, 2001 και αναμένουμε αποτελέσματα εκείνης του 2011. Ελπίζουμε όχι σαν αποτυχία, μα να, έχουμε μια ανησυχία και κανείς δεν ενημερώνει. Σιγά που θα σου δώσουμε εξηγήσεις - το παλιό και το νέο πνεύμα, άρα στατική πρόοδος. Άγχος. Συνεργασία μηδέν. Άλλωστε η έλλειψη ενημέρωσης είναι μια από τις τρέχουσες κατηγορίες, στην υπόθεση Ελ. Στατ.

 Αυτά που γράφονται σε δυο γραμμές είχαν κόστος μεγάλο, που ουδέποτε ελέγχθηκε, απέδωσε, δικαίωσε. Όσοι το προσπάθησαν – να υπολογίσουν κόστος – το ματαίωσαν. Ίσως και να αποκρύφτηκε. Μάλιστα στην απογραφή του 1991 όταν τα αποτελέσματα  (ώ του θαύματος αρκετά έγκαιρα) κατατέθηκαν, ο τότε αρμόδιος υπουργός έκρινε ότι με τα αποτελέσματα αυτά ο πολιτικός αντίπαλος θα μπορούσε να εκλεγεί Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Έτσι γύρισε τα αποτελέσματα πίσω ως… λάθος! Πλήρης πολιτικοποίηση της Επιστήμης. Αυτό φάνηκε στις 20 και 21 Οκτ 2009 όπου με μια απλή δήλωση το έλλειμμα από 6% το μετέτρεπαν σε 12.5%! Η μόνη ουσιαστική διαφορά είναι ότι «οι αριθμοί» που τόσο απαξιώνονται στη Χώρα μας, ανακοινώνοντο στην ΕΕ. Υπήρξαν καταγγελίες, πολιτικές πάλι, όχι επιστημονική παρέμβαση από τα τόσα κέντρα οικονομικών μελετών, ότι «φουσκώνεται» το έλλειμμα. Περιττό να δηλωθεί ότι ο όρος «φουσκώνω» δεν έχει στατιστικό αντίκρισμα! Άρα άρχισε επισήμως το πέρασμα από την Γνώση στην Πολιτική. Η υποβάθμιση στις 23 Οκτ 2013 από διεθνή οίκο επισημοποιεί την κατάσταση αφενός, η οποία και μάλλον εκφεύγει και από τον έλεγχο. Ο σιωπηρός πόλεμος ΕΣΥΕ και Οικονομικών Υπηρ(εσιών/γίου) δημοσιοποιείται. Οπότε άρχισαν τα ρωμέικα : υποσχέσεις ότι το 2010 το έλλειμμα θα είναι μονοψήφιο! 

Κάτι σαν να λέμε «θα τα φτιάξουμε τα νούμερα», που δεν είναι βέβαια ισοδύναμο, «θα την φτιάξουμε την Οικονομία». Έτσι στα μέσα Νοεμβρίου του 2009 η Eurostat στέλνει κλιμάκιο για την βοήθεια στους υπολογισμούς. Κάτι βέβαια που συνέβαινε και πριν, για διάφορα στατιστικά θέματα και ανάπτυξη κοινής, τρόπον τινα, μεθοδολογίας υπολογισμών. Μα τώρα ήταν κρίσιμα τα θέματα,  άρα εμπλοκή. Όποιος διεθνής οργανισμός εμπλέκεται,  του λέμε τελικά «να πάει αλλού»!

Οι παρεμβάσεις αυτές, θα έπρεπε να μετέτρεπαν μια στατική υπηρεσία, σε μια δυναμική υπηρεσία υπολογισμού επίκαιρων στατιστικών. Δεν είναι βέβαιο ότι αυτό συνετελέσθη. Απαξιωμένη καθώς ήταν, της φορτώθηκε ένα επί πλέον βάρος, το οποίο είναι αμφίβολο αν είναι ΟΛΟ δικό της. Οι οικονομικοί συντελεστές παρέμειναν αλώβητοι. Αποδείχθηκε σωστή η επιλογή της ΕΣΥΕ, αφού δεν υπήρχαν εντός ΕΣΥΕ αντανακλαστικά αντίδρασης, από ένα κατά μέσο όρο υψηλής ηλικίας προσωπικό, που για χρόνια ταλανίζονταν σε διαμάχες και προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας, με περιορισμένη επιμόρφωση – οι τελευταία διορισμένοι διδάκτορες απχώρησαν.

 Μπορείς να έχεις γνώμη για όλα, μα  μόνο αν έχεις κάποια μέτρηση, μπορείς να λες ότι ξέρεις κάτι για αυτό. Το λέμε πολύ συχνά αυτό, γιατί αποφάσεις και γνώμες προσφέρονται αφειδώς στην Χώρα αυτή, μα χωρίς κριτήρια, μελέτες, αριθμούς σύγκρισης, κρίσεις, αποτελεσματικότητα. Είναι δυστύχημα ότι όλες οι κρίσεις, επικρίσεις, αιτιάσεις, να παρέχονται πάντα ανεπίκαιρα, ετερο -χρονισμένα.

Και δυστυχώς την κατάλληλη στιγμή κανείς δεν υψώνει, όχι το ανάστημα του, σιγά,

μα τα αποτελέσματα της κάποιας μελέτης που θα υποστηρίξει με πάθος και αποφασιστικότητα, γιατί της έχει εμπιστοσύνη, γιατί παρέχει Γνώση. 

Διάτρητες μελέτες, πρόχειρα αποτελέσματα, ανεπαρκείς αποφάσεις – άντε τώρα να κρίνει και αυτό ο Καδής.