«Έφυγε» ο Αλέξανδρος Σχινάς, η «φωνή της ελευθερίας» της Deutsche Welle

Σίγησε για πάντα, το περασμένο Σάββατο στο Έσσεν, η «φωνή της ελευθερίας» που ξεσήκωνε εκατομμύρια Έλληνες μέσα από τα βραχέα της Deutsche Welle στα χρόνια της δικτατορίας. Ο Αλέξανδρος Σχινάς πέθανε στα 88 του χρόνια, αφήνοντας ως κληρονομιά τον πολύτιμο αγώνα για την ελευθερία, το παράδειγμα του ασυμβίβαστου ονειροπόλου, αλλά και το πάθος για τη γλώσσα και τον εκσυγχρονισμό της εκπαίδευσης.

Ο Αλ. Σχινάς γεννήθηκε το 1924 στην Αθήνα, η οποία, ωστόσο, φαίνεται ότι δεν χωρούσε το ανήσυχο πνεύμα του. Έπειτα από περιήγηση σε χώρες της Ευρώπης, εγκαταστάθηκε το 1959 στην τότε Ομοσπονδιακή Γερμανία, εργάστηκε ως ανταποκριτής του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας και μετά το ‘74 της ΕΡΤ, αλλά έμελλε να ταυτιστεί με την αντιδικτατορική δράση από τα μικρόφωνα της ελληνικής υπηρεσίας της Deutsche Welle. Το λογοτεχνικό του έργο δεν είναι πλούσιο, είναι όμως σημαντικό και αποτέλεσε σημείο αναφοράς για τους Έλληνες λογοτέχνες της μεταπολεμικής εποχής.

Κάθε βράδυ, στις 21.40, οι Έλληνες συντονίζονταν στη συχνότητα της Deutsche Welle, περιμένοντας το αντιδικτατορικό μένος του Αλ. Σχινά και το κάλεσμά του σε λαϊκή εξέγερση κατά της χούντας. Δεν τον έκαμψαν οι διαρκείς απειλές, ακόμη και κατά της ζωής του ή των συγγενών του στην Ελλάδα. Ο Αλ. Σχινάς δεν ήταν ένας ακόμη αριστερός διανοούμενος. Είχε πάντα στο νου του την ελευθερία και αυτή βρισκόταν στο επίκεντρο του έργου και της δράσης του. Τον ενδιέφερε ωστόσο η χώρα του όχι μόνο να απαλλαγεί από τους δυνάστες, αλλά και να εξελιχθεί σε μια σύγχρονη και ολοκληρωμένη δημοκρατία, ελεύθερη και από την καθυστέρηση του πνεύματος και της διανόησης. Σ' αυτό το πλαίσιο, η αφοσίωσή του στον «υπερλεξισμό», την άνευ ορίων διεύρυνση της εκφραστικότητας μέσα από την αξιοποίηση κάθε εκφραστικής δυνατότητας, δεν ξενίζει. Ακόμη και μετά την πτώση του καθεστώτος, η ελευθερία - αυτή τη φορά στην γλώσσα και την εκπαίδευση - συνέχισε να τον απασχολεί. Ο τίτλος της σειράς των εκπομπών που εξέδωσε το 1977 είναι χαρακτηριστικός: «Για την υπεράσπιση της ελληνικής εγκεφαλοκρηπίδας».

Ο Αλέξανδρος Σχινάς αποτελεί εμβληματική μορφή ανάμεσα στους Έλληνες της Γερμανίας που προσπαθούσαν με τη φωνή τους να δημιουργήσουν συνθήκες ανατροπής της χούντας. Ο σημερινός επικεφαλής του ελληνικού προγράμματος της Deutsche Welle Σπύρος Μοσκόβου δεν πρόλαβε εκείνη τη συναρπαστική εποχή. Ήταν όμως μαθητής στο Γυμνάσιο και ξεσηκωνόταν κι εκείνος από τη δύναμη του Σχινά στο μικρόφωνο. Αργότερα, στη Γερμανία, έγιναν φίλοι. Ο κ. Μοσκόβου δίνει μια διαφορετική διάσταση όταν ερωτάται πώς εισέπραξε ο Αλ. Σχινάς τα δύο τελευταία χρόνια της κρίσης και των τεταμένων ελληνογερμανικών σχέσεων. «Δεν είχε πια κέφι να μιλήσει γερμανικά» λέει χαρακτηριστικά.

Στις 24 Ιουλίου του 2004, τριάντα χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην Ελλάδα, ο Αλέξανδρος Σχινάς επιστρέφει στο μικρόφωνο της Deutsche Welle για τελευταία φορά. Η ηλικία, η πείρα και η διαρκής αναζήτηση τον έχουν κάνει πιο επιεική απέναντι στην πατρίδα του: «Η κάθαρση, όπως την περίμενε ο λαός, δεν έγινε. Αλλά ας μην είμαστε πολύ αυστηροί. Πού συντελέστηκε μια ριζική κάθαρση; Μήπως προωθήθηκε ως εκεί που αναμενόταν η αποναζιστικοποίηση στη Γερμανία; Ξεριζώθηκε ο φασισμός στην Ιταλία, εξοντώθηκαν στην Ισπανία και στην Πορτογαλία όλα τα απομεινάρια του Φράνκο και του Σαλαζάρ; Γιατί θα έπρεπε να προβιβασθεί σε πρότυπο καθαρτικής τελειότητας ειδικώς η Ελλάς; Σήμερα πια την βρίσκω πάλι πολύ ανθρώπινη και αξιαγάπητη. Κι όσο γα τα σταγονίδια της χούντας, δε βαριέσαι; Διαποικίλλουν κι αυτά το τοπικό μας χρώμα».