Μάχη γιγάντων για τα επικίνδυνα απόβλητα της Τίνας

Την πρώτη ηχηρή συμμαχία στο περιβάλλον που ενώνει επιχειρηματικά ακόμη και ομίλους που παραδοσιακά βρίσκονται σε εχθρικά στρατόπεδα στο χώρο της βιομηχανίας, κινητοποιεί η απόφαση της υπουργού Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κας Τίνας Μπιρμπίλη να οργανώσει και να χωροθετήσει μονάδες διαχείρισης επικίνδυνων αποβλήτων.

Στην πρόσκληση που απηύθυνε πριν από περίπου 1,5 μήνα το ΥΠΕΚΑ, θέλοντας να προλάβει μια δεύτερη καταδίκη από τις Βρυξέλλες  (η πρώτη ήρθε πριν από ένα χρόνο για έλλειψη κριτηρίων αλλά και χωροθέτησης των σχετικών υποδομών) αλλά και να αντιμετωπίσει την γάγγραινα των τοξικών αποβλήτων που εξαπλώνεται ως Λερναία Υδρα σε όλη την Ελλάδα, ανταποκρίθηκαν καταθέτοντας τις προτάσεις τους 13 συνολικά επιχειρηματικά γκρουπ και εταιρείες.

Ανάμεσα σε αυτά, ξεχωρίζει η κοινοπραξία που συγκροτούν τέσσερις  από τους ισχυρότερους εκπροσώπους ιδιωτικών συμφερόντων στη χώρα μας: ο όμιλος Μπόμπολα μέσω των θυγατρικών Ηλέκτωρ και Άκτωρ, η Ελληνική Χαλυβουργία, η οποία ελέγχεται μετοχικά από την οικογένεια Μάνεση, η εταιρεία Αειφόρος που αποτελεί τον περιβαλλοντικό βραχίονα της Βιοχάλκο, η Χαλυβουργική της οικογένειας του κ. Κωνσταντίνου Αγγελόπουλου και η εταιρεία Polyeco του κ. Γιάννη Πολυχρονόπουλου.

Πρόκειται για ένα σχήμα που εδώ και μερικούς μήνες πρωτοστατεί στις ζυμώσεις για θεσμική θωράκιση και συλλογική εκπροσώπηση του κλάδου των απορριμμάτων και της βαριάς βιομηχανίας του χάλυβα, το οποίο εκφράζεται μέσω του ΣΕΒΙΑΝ (Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών Ανακύκλωσης και Ενεργειακής Αξιοποίησης).

Η συμμαχία γιγάντων αποτελεί σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις ένα πολύ  ανταγωνιστικό σχήμα του διαγωνισμού, κυρίως λόγω της τεχνογνωσίας που διαθέτει στην διαχείριση αποβλήτων τόσο η Ηλέκτωρ όσο και η Polyeco. Απέναντι θα βρεθούν και άλλες δυνάμεις μεταξύ των οποίων φέρεται η Γαλλική Suez και η Ιντρακάτ του ομίλου Κόκκαλη, αλλά και η ΕΑΒ η οποία έχει κατηγορηθεί επανειλημμένα για την  διαχείριση των αποβλήτων της στην περιοχή των Οινοφύτων και εικάζεται ότι συμμετέχει στην διαδικασία για την παραχώρηση χώρου υποδοχής αποβλήτων. Κατά πληροφορίες το ύψος της κάθε επένδυσης υπολογίζεται να ανέλθει στα 20 εκ. ευρώ ενώ δεν αποκλείεται να δοθεί η δυνατότητα ένταξης των υποδομών στον αναπτυξιακό νόμο ή η δυνατότητα χρηματοδότησης από το επιχειρησιακό πρόγραμμα για το περιβάλλον του ΥΠΕΚΑ.

Προτείνουν Βοιωτία και Λάρισα

Εκείνο που είναι σίγουρο είναι ότι η μάχη που θα δοθεί θα είναι πολύ μεγάλη κυρίως σε κοινωνικό επίπεδο καθώς οι επενδυτές αλλά και το υπουργείο θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις καθολικές αντιδράσεις που θα συναντήσουν οι νέες μονάδες από τις τοπικές κοινωνίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο υπουργείο Περιβάλλοντος κρατούν επτασφράγιστο μυστικό την ταυτότητα των υποψήφιων μνηστήρων, πολύ δεν περισσότερο τις προτεινόμενες περιοχές, στις οποίες θα φιλοξενηθούν οι σύνθετες εγκαταστάσεις και υποδομές υγειονομικής ταφής των αποβλήτων καθώς γνωρίζουν ότι οποιαδήποτε διαρροή μπορεί να κάψει εκ των προτέρων κάποιες προτάσεις. Στις προτεινόμενες περιοχές σύμφωνα με  πληροφορίες είναι μεταξύ άλλων και εκτάσεις σε Βοιωτία και Λάρισα, θεωρείται όμως ότι είναι πολύ νωρίς ακόμη για να αναφερθούν οποιεσδήποτε λεπτομέρειες.  

Στενοί συνεργάτες της υπουργού κ. Τίνας Μπιρμπίλη υποστηρίζουν ότι δεν έχει νόημα η δημοσιοποίηση των προτάσεων όταν δεν έχουν καθοριστεί ακόμη τα κριτήρια της χωροθέτησης και δεν έχουν γίνει οι απαιτούμενες μελέτες (Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικής Εκτίμησης) των έργων. Μέσα στις επόμενες εβδομάδες, αναμένεται να βρεθεί ο ανάδοχος που θα κάνει τις πρόδρομες εργασίες ενώ άμεσα θα συγκροτηθεί και η Επιτροπή του υπουργείου που θα επιφορτιστεί με το δύσκολο έργο της αξιολόγησης των 13 επενδυτικών προτάσεων.

Από το ΥΠΕΚΑ αναφέρουν ότι στη λίστα θα μπουν και δέκα ακόμη χώροι π.χ ανενεργά λατομεία οι οποία δυνητικά θα μπορούσαν να φιλοξενήσουν αντίστοιχες μονάδες. Προς το παρόν δεν είναι σαφής ο ακριβής αριθμός των μονάδων αν και τρεις θεωρείται ικανοποιητικός αριθμός προκειμένου να καλυφθούν οι περιοχές Κεντρικής Ελλάδας, της Πελοποννήσου και της Βόρειας Ελλάδας. Δεν αποκλείεται να είναι και δύο (Βορράς-Νότος), αρκεί να αξιολογηθούν οι χώροι και να βρεθούν λύσεις για την μεταφορά των αποβλήτων.

Η ύφεση έπληξε και τα απόβλητα

Συνολικά η χώρα μας υπολογίζεται ότι παράγει ετησίως περίπου 350.000 τόνους επικίνδυνων αποβλήτων με τάσεις αισθητής κάμψης, περίπου κατά 35% τον τελευταίο χρόνο, κυρίως λόγω μειωμένης παραγωγής που αποδίδεται στην κρίση αλλά και στα λουκέτα που έχουν βαρέσει πολλές επιχειρήσεις. Ωστόσο επιχειρηματίες του κλάδου μιλούν για πολύ μικρότερες ποσότητες (της τάξης των 45.000 τόνων) και παρατηρούν ότι εταιρείες πετρελαιοειδών που έκαναν τζίρο σε διακίνηση αποβλήτων έως και 400.000 ευρώ τα προηγούμενα χρόνια, το τελευταίο διάστημα κάνουν μόλις 8.000 ευρώ!         

Σύμφωνα με το υπουργείο Περιβάλλοντος το 85-90% της ετήσιας παραγωγής  επικινδύνων αποβλήτων αποδίδεται σε περίπου 20 μονάδες της πρωτογενούς μεταλλουργίας, διύλισης αργού πετρελαίου, δραστηριοτήτων παραγωγής πετρελαιοειδών καταλοίπων, παραγωγής και χρήσης λιπασμάτων, φυτοφαρμάκων και συναφών χημικών προϊόντων. Το υπόλοιπο 10-15% το παράγουν όλοι οι άλλοι βιομηχανικοί κλάδοι, ενώ σημαντικός είναι ο ρόλος των ιατρικών αποβλήτων, καθώς και το θέμα με τη διασυνοριακή μεταφορά τους που εντόπισαν πρόσφατα οι Επιθεωρητές Περιβάλλοντος.