Συμβουλές για μια ενεργειακά «ανεξάρτητη» Ελλάδα

Φιλοξενούμε σήμερα στο protothema.gr τον Guido Axmann, διευθυντή του Γερμανικού... Πρώτου Θέματος, το Thema1, μιας δεξαμενής σκέψης με σκοπό τη δημιουργία κοινωνικής επίγνωσης πάνω σε καίρια ζητήματα του καιρού μας.
 
 Το protothema.gr γνώρισε τον Guido στις Βρυξέλλες, στο πλαίσιο συνεδρίου για τον εκσυχρονισμό των πλεγμάτων ενέργειας στην Ευρώπη όπου συναντήθηκαν κορυφαίοι οργανισμοί ενέργειας και προστασίας του περιβάλλοντος.
 
Ο Guido μας δίνει μια έξυπνη συνέντευξη πάνω στις ευκαιρίες που παρουσιάζονται με τη διάδοση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και προσφέρει πρακτικές λύσεις για την καταπολέμηση της ανεργίας και της οικονομικής κρίσης.
 
Κυρίως όμως, μεταδίδει το μήνυμα ότι για να σταματήσουν οι Έλληνες να νιώθουν απόγνωση και  να πάρουν της ζωή τους και την ευημερία τους στα χέρια τους, χρειάζεται ενέργεια από όλους μας και συνεργασία για την επίτευξη στόχων σαν κοινωνικό σύνολο και όχι σαν άτομο.
 
Αγαπητέ Guido, θα μπορούσες να μας μιλήσεις για το Πρώτο Θέμα στη Γερμανία και τους στόχους του;
 
Το Thema1 ή Πρώτο Θέμα στη Γερμανία είναι μια δεξαμενή σκέψης και πράξης. Δηλαδή δεν στεκόμαστε μόνο στο να παράγουμε ιδέες και να περιμένουμε από άλλους να κάνουν πράξη τις προτάσεις μας, αλλά συμμετέχουμε ενεργά. Η φιλοσοφία μας είναι να φέρνουμε σε επικοινωνία διαφορετικούς “παίκτες” που παραδοσιακά δεν αλληλεπιδρούν. Για παράδειγμα, μια ιδιωτική εταιρεία με μια μη κυβερνητική οργάνωση, ένα πολιτικό όργανο με έναν οργανωτή φεστιβάλ, έναν ειδικό κλιματικής αλλαγής με ένα κοινωνικό σύλλογο. Οι προσπάθειες μας στοχεύουν στο να αποσπάσουν αρκετή προσοχή από την κοινωνία σε θέματα μείζονος σημασίας και έτσι προκύπτει το όνομα μας, “Πρώτο Θέμα”. Κύριοι στόχοι μας είναι η άρση της κλιματικής αλλαγής και η μεταβολή της παροχής ενέργειας από ορυκτά σε ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ).

 
Στο μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, υπάρχει μια γενική ομοφωνία ως προς την ανάγκη για επένδυση σε ΑΠΕ. Πως προσπεράσατε το φαινόμενο “όχι στην αυλή μου”, δηλαδή την τοπική άρνηση στην δημιουργία μονάδων ενέργειας;
 
Για να είμαι ειλικρινής, δεν το έχουμε προσπεράσει πλήρως το ζήτημα, νομίζω όμως ότι έχουμε κάνει πολλά βήματα. Αυτό που ουσιαστικά έχει αλλάξει είναι ότι μια νέα συμπεριφορά δημιουργείται. Μέχρι και πριν από μερικά χρόνια, λειτουργούσαμε κυρίως με ορυκτά καύσιμα, αποφασίσαμε όμως να δημιουργήσουμε ένα κόσμο που κινείται λιγότερο με αυτά και περισσότερο με τις “καλές” μορφές ενέργειας. Αυτή η αλλαγή δεν γίνεται μόνο με σκοπό την κατανάλωση λιγότερης ενέργειας. Οι πολίτες με τον καιρό είδαν πως σε αντίθεση με τα ορυκτά καύσιμα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι απεριόριστες. Ο ήλιος λάμπει κάθε μέρα σε κάποια μέρη, ο αέρας φυσά διαρκώς σε κάποια άλλα και αυτό καθιστά τις ΑΠΕ ως τον πιο “δημοκρατικό” τρόπο παραγωγής ενέργειας. Δεν χρειάζεσαι τεράστιες επενδύσεις ή πολυεθνικές εταιρείες, πράγμα αναγκαίο για την εξόρυξη πετρελαίου ή άλλων ορυκτών μορφών ενέργειας. Ο κόσμος στη Γερμανία είδε ότι είναι μια πράξη εκδημοκρατικοποίησης της δημιουργίας ενέργειας και έτσι ξεκίνησαν να είναι περήφανοι που είναι ενεργά μέρος της.
 
Ως προς τις δυνατότητες του απλού νοικοκυριού, τι παραδείγματα μπορούν να αρθούν από τις προσπάθειες που έχουν γίνει στην Γερμανία, έτσι ώστε η Ελλάδα να πάψει να είναι εισαγωγέας ενέργειας και να γίνει εξαγωγέας;
 
Εάν μια κοινωνία σταματήσει να αφήνει την παραγωγή ενέργειας μόνο στα χέρια λίγων κρατικών εταιρειών ή επιχειρήσεων, τότε δημιουργείται μια κοινωνική επιχείρηση και ο κόσμος νιώθει ότι λαμβάνει μέρος σε αυτή. Ο κόσμος ενδυναμώνεται με το να είναι μέρος αυτής της διαδικασίας και μαθαίνει να μοιράζεται. Κάποιοι έχουν κάθε μέρα ηλιοφάνεια, κάποιοι άλλοι δυνατά ρεύματα αέρα, δημιουργούνται έτσι συνεταιρισμοί μεταξύ οικισμών ή χωριών, καθιστώντας τους ενεργειακά αυτόνομους. Όσο περισσότερο διαχέεται η χρήση τους και ισχυροποιούνται οι συνεταιρισμοί ή κοινωνικές ενώσεις, τόσο περισσότερο δημιουργούνται κοινωνικοί “αρχηγοί” και με τη σειρά τους οι νέοι μικροί παραγωγοί θέλουν να γίνουν μέρος τους. Για παράδειγμα, υποθέτω πως τα iphone είναι ευρέως διαδεδομένα στην Ελλάδα, είναι πολύ ακριβά μηχανήματα και κατά κύριο λόγο δεν τα χρειαζόμαστε πραγματικά, αλλά όλοι θέλουν ένα. Εάν συγκρίνεις τη χρησιμότητα και τα οφέλη που έχει ένα ηλιακό σε μια κοινωνία, είναι κρίμα να μην υπάρχουν οι δομές για την διάδοση τους. Πως κάνουμε τα ηλιακά το ίδιο ποθητά με ένα smartphone; Τα πολλαπλασιαστικά τους αποτελέσματα είναι φανερά από τη χρήση τους στη Γερμανία και θα βοηθούσαν την Ελλάδα σημαντικά στην πορεία της. Όταν συγκεντρωθεί επαρκής αριθμός αυτόνομα ηλεκτροδοτούμενων οικισμών/χωριών/πόλεων, πολύ εύκολα μπορούν να εξάγουν την παραπανίσια ενέργεια τους και να φέρνουν εισόδημα από το εξωτερικό.
 
Η Ελλάδα είναι μια χώρα ιδεολογικά διαιρεμένη σε πολλά στρατόπεδα. Μια τέτοια προσπάθεια χρειάζεται ομοφωνία από διαφορετικές ομάδες της χώρας. Σχετικά με την δημιουργία συναίνεσης μεταξύ κοινωνίας, ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, τι κάνατε στη Γερμανία;
 
Ζούμε σε ένα κόσμο όπου όλο και περισσότερο ελαττώνεται η λειτουργικότητα των οργανισμών που λαμβάνουν αποφάσεις αποκλειστικά από την κορυφή τους για το υπόλοιπο σώμα. Πιο συγκεκριμένα, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να υλοποιήσουν το ίδιο εύκολα μεταρρυθμίσεις ή προγράμματα όπως μπορούσαν μερικά χρόνια, ή δεκαετίες πριν. Πολλοί πιστεύουν ότι οι Κυβερνήσεις είναι οι καινοτόμες δυνάμεις στην κοινωνία, εγώ διαφωνώ, κατά τη γνώμη μου είναι ο ιδιωτικός τομέας. Με τον όρο ιδιωτικός τομέας εννοώ κάθε άτομο, οικογένεια, επιχείρηση ή μη κυβερνητική οργάνωση που εκπροσωπεί κάποια κοινωνική ομάδα. Με αυτόν τον τρόπο δημιουργούνται νέες δομές στον τρόπο που λειτουργεί η βιομηχανία ενέργειας. Οι αποφάσεις δεν παίρνονται πια στο ανώτατο επίπεδο, με τον πολίτη απλό αποδέκτη, αλλά πλέον είναι ζωτικό μέρος μιας ακμάζουσας τοπικής βιομηχανίας με πολλές δυνατότητες. Δουλείες θα δημιουργηθούν και τοπικές καινοτομίες θα γίνουν, ενισχύοντας την οικονομία και καταπολεμώντας την ανεργία. Όταν ο κόσμος βλέπει τις δυνατότητες που προσφέρει αυτή η προσπάθεια τότε οι διάφορες κοινωνικές ομάδες βρίσκουν κοινό έδαφος και συνεργάζονται με πολύ μεγαλύτερη ευκολία από ότι πριν. Αυτό που χρειάζεται από μεριά της Κυβέρνησης είναι μια απλή “ώθηση” με τη μορφή μείωσης φόρων ως προς τις ΑΠΕ, ή μείωσης επιδοτήσεων για ορυκτές μορφές ενέργειας.
 
Μια τελευταία ερώτηση Guido, μίλησες για τα αποτελέσματα που μπορεί να έχει σε συλλογικό επίπεδο σε μια κοινωνία μια μαζική κίνηση σαν αυτή που περιγράφεις. Θα μπορούσες να εμβαθύνεις πάνω στο πως η συλλογική αυτή προσπάθεια μπορεί να φέρει έσοδα στις κοινωνίες αυτές;
 
Βεβαίως, όπως είπα η ανανεώσιμη μπορεί να είναι η ενέργεια για τους πολίτες, δεν τη τοποθετούν ούτε εξωτερικές δυνάμεις ούτε Ευρωπαίοι εταίροι. Εφ' όσον όλοι μπορούν να το κάνουν, ο κάθε πολίτης μπορεί να μοιραστεί αυτή την ενέργεια με τον γείτονα του ή στο μέλλον να φορτίζουν τα ηλεκτρικά τους αυτοκίνητα. Χρειάζεσαι πολλούς τεχνίτες για την συντήρηση τους και την τοποθέτηση νέων ηλιακών, τοπικούς οργανισμούς χρηματοδότησης για να τονώσουν τις επενδύσεις, μικρές τοπικές ασφαλιστικές για να μειώσουν το ρίσκο των επενδύσεων. Αυτό θα προσελκύσει κόσμο από το μεγάλο αστικό κέντρο της Αθήνας στην επαρχία αποσυμφορώντας έτσι την πρωτεύουσα αλλά και δημιουργώντας συνθήκες για να τονωθεί περαιτέρω η οικονομία της επαρχίας. Δεν χρειάζεται να σκεφτόμαστε πάντα μεγάλα σχέδια αξίας εκατομμυρίων, τα σχέδια αυτά μπορούν να είναι πλήρως χρηματοδοτούμενα και βιώσιμα στο τοπικό επίπεδο. Αυτός είναι ο τρόπος η Ελλάδα να γίνει ενεργειακά ανεξάρτητη και μετά να εξάγει την ενέργεια αυτήν για εισόδημα. Είσαστε ευλογημένοι στην Ελλάδα, έχετε φοβερό ήλιο, πολλές ακτές με δυνατά ρεύματα αέρα και πολλά νησιά που μπορούν να είναι ενεργειακά αυτόνομα. Έχετε τις καλύτερες συνθήκες και πιστεύω ότι οι επενδυτές θα ανταποκρίνονταν εάν υπήρχε το σωστό πλαίσιο. Στην Βόρεια Γερμανία έχουμε πολύ λιγότερο ήλιο από την Ελλάδα, όμως πάρα πολλές κοινότητες απολαμβάνουν αυξημένο εισόδημα χάρη στα ηλιακά. Φανταστείτε τι δυνατότητες έχετε στην Ελλάδα! Πόσες θέσεις εργασίας μπορείτε να δημιουργήσετε, πόσο μπορείτε να αναπτυχθείτε και πόσος κόσμος μπορεί να ξεφύγει από το αίσθημα απελπισίας και αδυναμίας που έχει δημιουργήσει η κρίση αυτή.
 
Σε ευχαριστώ πολύ Guido καλή τύχη και συνέχεια στο Πρώτο Θέμα της Γερμανίας.
 
Επίσης, συνεχίστε την καλή δουλειά στο Πρώτο Θέμα Ελλάδος!