Βρήκαν τη φόρμουλα για να νομιμοποιήσουν τα αυθαίρετα

Σβήνουν και ξαναγράφουν την ρύθμιση για τα αυθαίρετα στο υπουργείο Περιβάλλοντος, εφευρίσκοντας νέους τρόπους για να υπερπηδήσουν το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η κυοφορούμενη από καιρό θεσμοθέτηση της Τράπεζας Γης ως εργαλείο νομιμοποίησης των αυθαιρέτων και μεταφοράς δικαιωμάτων γης, επισημοποιήθηκε την Τρίτη από τον Γενικό Γραμματέα Περιβάλλοντος κ. Σωκράτη Αλεξιάδη.

Αφιερώνοντας το μεγαλύτερο μέρος της ομιλίας του στο νέο μοντέλο ανάπτυξης κατά την διάρκεια συνεδρίου για το real estate, ο κ. Αλεξιάδης υπερασπίστηκε μέχρι κεραίας το νέο θεσμό, μιλώντας για την ανάγκη «υπερβάσεων» και εγκατάλειψης ενός «παρωχημένου μοντέλου σχεδιασμού και δόμησης».

Ήταν η εισαγωγή για να σερβιριστούν οι εκ θεμελίων αλλαγές στην πολεοδομική και χωροταξική νομοθεσία με κατάργηση όλων όσων γνωρίζαμε μέχρι σήμερα, που αναμένεται να ανακοινωθούν τον επόμενο μήνα, πλήρως υποταγμένες στο επενδυτικό μοντέλο ανάπτυξης που ευαγγελίζονται οι δανειστές μας.

Η Τράπεζα Γης αποτελεί ένα «ταμείο» δικαιωμάτων ανάπτυξης με την μορφή των άυλων τίτλων για όσα ακίνητα δεν μπορούν να εξαντλήσουν το συντελεστή δόμησης σε μια περιοχή γιατί διέπονται από ένα ειδικό καθεστώς προστασίας όπως για παράδειγμα, είναι διατηρητέα.

Όπως εξήγησε ο κ. Αλεξιάδης, «όταν κάποιος χρειάζεται δικαίωμα ανάπτυξης μπορεί να το αγοράσει, και συχνά μάλιστα σε μια γνωστή προκαθορισμένη τιμή. Πλέον αυτού, μπορούν να χρησιμοποιήσουν μέρος των εσόδων τους από την πώληση των δικαιωμάτων για να χρηματοδοτήσουν προγράμματα για την προστασία κοινοχρήστων χώρων ή κτιρίων, μέσω της αγοράς των δικαιωμάτων που τα
αφορούν».

Επιπλέον χρήματα από επιχορηγήσεις ή έσοδα από την πώληση δικαιωμάτων ανάπτυξης, μπορούν να αξιοποιηθούν προκειμένου να αγοράσουν άλλα δικαιώματα, και έτσι να εξυπηρετήσουν καλύτερα και σκοπούς δημόσιας ωφέλειας, εκτός από τις ανάγκες των ιδιοκτητών.

Σύμφωνα με τον κ. Αλεξιάδη, σήμερα στην Ελλάδα, οι τίτλοι που είναι σε ισχύ, από βαρυνόμενα διατηρητέα ακίνητα (που δεν μπορούν να εξαντλήσουν το ΣΔ και έχουν κάνει μεταφορά συντελεστή δόμησης) ανέρχονται σε 244.000 τ.μ , ενώ οι τίτλοι από τα βαρυνόμενα ρυμοτομούμενα ακίνητα (π.χ οικόπεδα που προορίζονται από τους δήμους για κοινωφελείς σκοπούς) είναι 184.000 τ.μ.

Για να λειτουργήσει όμως η μεταφορά συντελεστή δόμησης, χρειαζόταν να φτιαχτούν ειδικές ζώνες υποδοχής ΣΔ. Οι ζώνες αυτές ουδέποτε δημιουργήθηκαν για αυτό και το μέτρο της μεταφοράς συντελεστή κατέπεσε τρεις φορές στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Το αποτέλεσμα είναι οι ιδιοκτήτες να κατέχουν στα χέρια τους χιλιάδες ανενεργούς τίτλους και σήμερα να επιλέγουν τα δικαστήρια για να βρουν το δίκιο τους.

Στο σημείο αυτό έρχεται η Τράπεζα Γης που θα λειτουργεί σε επίπεδο (πιθανότατα) δήμου και θα αποτελεί ένα μηχανισμό διαχείρισης των δικαιωμάτων γης εν γένει της ακίνητης ιδιοκτησίας, με στόχο τη δημιουργία πλαισίου.

Το μέτρο αυτό θεωρείται και η ασφαλιστική δικλίδα της ρύθμισης για τα αυθαίρετα. Συνεργάτες του κ. Αλεξιάδη σημειώνουν ότι αν κάποιος που έχει ένα αυθαίρετο κτίσμα π.χ 50 τ.μ θα μπορεί να προσφεύγει στην τράπεζα γης και να αγοράζει ένα τίτλο ισοδύναμης επιφάνειας και έτσι να μπορεί να το νομιμοποιεί, τηρώντας τους κανόνες του περιβαλλοντικού ισοζυγίου που ουδέποτε εφαρμόστηκε με τον ισχύοντα νόμο (4014) αν και προβλεπόταν.

Ο μηχανισμός της Τράπεζας Γης, λειτουργεί σε πολλές χώρες της Ευρώπης και στις ΗΠΑ. «Διαχρονικά, οι διαφορετικές αντιλήψεις περί έγγειας ιδιοκτησίας έχουν οδηγήσει στην ανάπτυξη διαφορετικών πολεοδομικών πολιτικών, σε συνδυασμό με το πολεοδομικό και φορολογικό δίκαιο κάθε χώρας. Για παράδειγμα, χώρες όπως η Ιταλία, Ολλανδία, Γαλλία, κάνουν ευρεία χρήση του θεσμού από το 1970, η Σουηδία το χρησιμοποιεί με ενσωμάτωση σε επιμέρους μηχανισμούς, ενώ οι ΗΠΑ θεσμοθέτησαν μορφές του εργαλείου ήδη από την 10ετία του ’30» σημείωσε στην ομιλία ο κ. Αλεξιάδης.

Εξειδικεύοντας στις ΗΠΑ, αποτελέσματα ερευνών που επικαλέστηκε, δείχνουν ότι προγράμματα Μεταφοράς Δικαιωμάτων Ανάπτυξης έχουν περισσότερες πιθανότητες να επιτύχουν όταν περιλαμβάνουν τέτοιου είδους «Τράπεζες», αφού δημιουργούν αίσθημα ασφάλειας στους ιδιοκτήτες ακινήτων που βρίσκονται εντός των ζωνών μεταφοράς συντελεστή, σχετικά με την εύρεση αγοραστή για τα δικαιώματά τους.