Τα τζάκια και οι ξυλόσομπες μολύνουν τον αέρα

Δύο νέες επιστημονικές έρευνες, μια ισπανική σχετικά με την επίπτωση που έχουν τα βενζινάδικα στο άμεσο περιβάλλον τους, ειδικά όταν βρίσκονται πολύ κοντά σε σπίτια σε αστικές περιοχές, και μια δανική σχετικά με την επιβάρυνση και ρύπανση των κλειστών χώρων όπου λειτουργούν τζάκια και ξυλόσομπες, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι και στις δύο περιπτώσεις υπάρχουν πιθανές επιπτώσεις, που θα έπρεπε να προκαλούν ανησυχία για την υγεία των ανθρώπων.

Η πρώτη μελέτη, από ερευνητές του πανεπιστημίου της Μούρθια, με επικεφαλής την Μάρτα Ντοβάλ, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό για θέματα διαχείρισης του περιβάλλοντος "Journal of Environment Management", εξέτασε τις πιθανές συνέπειες για την υγεία, όταν τα βενζινάδικα βρίσκονται σε μικρότερη απόσταση από 100 μέτρα από τις γύρω κατοικίες.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, "μερικές αερομεταφερόμενες οργανικές ουσίες, όπως το βενζόλιο, που αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο, έχουν καταγραφεί σε βενζινάδικα, σε επίπεδα πάνω από τα μέσα επίπεδα στις αστικές περιοχές, όπου η οδική κυκλοφορία είναι η κύρια πηγή εκπομπών (σ.σ. τέτοιων ουσιών)". Ο αέρας στα βενζινάδικα και στο γύρω χώρο επιβαρύνεται κυρίως από την εξάτμιση των καυσίμων την ώρα που ανεφοδιάζονται τα οχήματα των πελατών ή που ανανεώνονται τα αποθέματα καυσίμων του βενζινάδικου από τα βυτιοφόρα, καθώς και από τις κατά καιρούς διαρροές υγρών καυσίμων.

Οι ισπανοί επιστήμονες έκαναν μετρήσεις σε διάφορα βενζινάδικα της πόλης της Μούρθια και βρήκαν ότι οι ουσίες αυτές διαχέονται στο περιβάλλον σε μέγιστη απόσταση 100 μέτρων από το βενζινάδικο, ενώ η μέση απόσταση της ρύπανσης είναι γύρω στα 50 μέτρα. Η απόσταση πάντως εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως πόσες αντλίες έχει το βενζινάδικο, πόσα αποθέματα καυσίμων μπορεί να φιλοξενήσει, πόση πελατεία έχει, ποια είναι η χωροταξία των γύρω κτιρίων, ποιες οι καιρικές συνθήκες κ.α. Αν το βενζινάδικο βρίσκεται σε δρόμο με μεγάλη κυκλοφορία οχημάτων και, ούτως ή άλλως, η γύρω περιοχή επιβαρύνεται από τις αναθυμιάσεις καυσίμων των διερχόμενων αυτοκινήτων, τότε η επίπτωση του ίδιου του βενζινάδικου είναι αναλογικά μικρότερη και συχνά περνάει απαρατήρητη.

Οι ισπανοί ερευνητές συστήνουν η απόσταση των κατοικιών από ένα βενζινάδικο να μην είναι μικρότερη από 50 μέτρα, ούτε μικρότερη από 100 μέτρα αν πρόκειται για άλλες ευαίσθητες εγκαταστάσεις, όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, σχολεία, γηροκομεία κ.α. Ιδανικά, οι χωροταξικοί κανονισμοί θα έπρεπε να επιβάλλουν ένα γενικό όριο 100 μέτρων, σύμφωνα με τη Ντοβάλ.

Από την άλλη, οι ερευνητές επισημαίνουν ότι δεν έχει τελικά πολύ νόημα να προστατεύονται οι άνθρωποι από τη ρύπανση του αέρα που προκαλούν τα βενζινάδικα, αν δεν συμβαίνει το ίδιο με άλλες πηγές μόλυνσης, όπως η έντονη οδική κυκλοφορία ή η λειτουργία βιομηχανικών μονάδων κοντά σε κατοικημένες περιοχές.

Σε μια άλλη έρευνα, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό χημικής έρευνας για τοξικές ουσίες "Chemical Research in Toxicology" της Αμερικανικής Χημικής Εταιρίας (της μεγαλύτερης του κόσμου), δανοί ερευνητές του Τμήματος Δημόσιας Υγείας του πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης υπό τον Στέφεν Λοφτ μελέτησαν τις επιπτώσεις από τα τζάκια και τις σόμπες που καίνε ξύλα, υψώνοντας προειδοποιητική "κόκκινη σημαία" για τις πιθανές συνέπειες του καπνού στην υγεία.

Οι επιστήμονες βρήκαν ότι τα αόρατα σωματίδια που εισπνέονται στους πνεύμονες, μπορεί να προξενήσουν ποικίλες βλάβες στην υγεία. Μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τους ερευνητές, περισσότερες μελέτες έχουν γίνει για τη ρύπανση του αέρα από τις εξατμίσεις των αυτοκινήτων, τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που καίνε άνθρακα (λιγνίτη) και άλλες πηγές μόλυνσης, οι οποίες έχουν συσχετισθεί με εκδήλωση διαφόρων ασθενειών, όπως καρδιοπάθειες, άσθμα, βρογχίτιδες κ.α. Όμως, όπως υπογραμμίζουν, συγκριτικά λιγότερα στοιχεία υπάρχουν για τις συνέπειες του καπνού των ξύλων, που απελευθερώνουν σωματίδια στον αέρα ενός κλειστού χώρου, παρόλο που πολλά εκατομμύρια άνθρωποι ανά τον κόσμο συστηματικά καίνε ξύλα για να ζεσταθούν ή να μαγειρέψουν, με συνέπεια συστηματικά να εισπνέουν τέτοια σωματίδια.

Οι ερευνητές ανέλυσαν τα σωματίδια που αιωρούνταν σε δωμάτια ενός χωριού της Δανίας εξαιτίας της καψίματος ξύλων και συμπέραναν ότι είναι αρκετά μικρά για να εισχωρούν στα πιο βαθιά σημεία των πνευμόνων. Αυτά τα σωματίδια περιέχουν μεγαλύτερα επίπεδα πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων, οι οποίοι περιλαμβάνουν πιθανές καρκινογόνες ουσίες. Όταν έγιναν πειράματα σε καλλιέργειες κυττάρων στο εργαστήριο, τέτοιου είδους σωματίδια βρέθηκαν να προκαλούν μεγαλύτερες βλάβες στο γενετικό υλικό (DNA), περισσότερες φλεγμονές και μεγαλύτερη ενεργοποίηση γονιδίων που σχετίζονται με την πρόκληση ασθενειών.

Πηγή:ΑΠΕ-ΜΠΕ