Φάκελος «ερωτική ζήλεια»: Πότε ξεπερνιούνται τα όρια;

Ζωή Στραβοπόδη-Τζιάνο
Ψυχοθεραπεύτρια – Οικογενειακή Σύμβουλος

Όλοι ανεξαιρέτως οι ερωτευμένοι έχουν κατά καιρούς ζηλέψει το αντικείμενο του πόθου τους. Η ερωτική ζήλεια είναι ένα εξαιρετικά κοινό συναίσθημα και παρότι αρκετά οδυνηρό είναι συγχρόνως και χρήσιμο μιας και αποτελεί έναν από τους βασικούς μηχανισμούς διατήρησης των στενών διαπροσωπικών σχέσεων και της μονογαμίας στις σχέσεις. 

Ο λόγος για τον οποίο ζηλεύουμε το σύντροφό μας είναι γιατί νιώθουμε ότι η σχέση μας απειλείται από ένα τρίτο άτομο. Όταν η απειλή αυτή αποτελεί γεγονός, τότε η ζήλεια θεωρείται υγιής και μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτης τάξεως προειδοποιητικό μηχανισμό ώστε να διαφυλάξουμε τη σχέση μας ή την … αξιοπρέπειά μας! Με λίγα λόγια, σε ήπιες δόσεις ή σε καταστάσεις πραγματικής «απειλής»  η ερωτική ζήλεια θεωρείται ο θεματοφύλακας του έρωτα! 

Τι γίνεται όμως στις περιπτώσεις που η απειλή δεν είναι πραγματική και η ζήλεια δημιουργείται από φανταστικά σενάρια που φτιάχνει το μυαλό μας;  Όταν η ζήλεια ξεφεύγει από τα όρια και γίνεται εμμονή, όχι μόνο επιβαρύνει και κλονίζει τη σχέση αλλά ενδέχεται να οδηγήσει μέχρι και στη διάλυσή της. 

Ο ζηλιάρης σύντροφος βιώνει έντονο άγχος, αμφισβητεί το σύντροφό του διαρκώς και για το λόγο αυτό προσπαθεί συνέχεια να τον ελέγχει. Σε πολλές περιπτώσεις προσπαθεί να του στήσει παγίδες προκειμένου να ξεσκεπάσει τις ανάρμοστες συμπεριφορές του. Η εμπιστοσύνη χάνεται και σε πολλές περιπτώσεις η ελευθερία του συντρόφου περιορίζεται σε τέτοιο βαθμό που καθιστά τη σχέση προβληματική. Τότε ο έρωτας από ευλογία γίνεται κατάρα!

Ας μην ξεχνάμε ότι η ερωτική ζήλεια στις πιο ακραίες της μορφές μπορεί να οδηγήσει κάποιον ακόμα και στη διάπραξη ενός από τα λεγόμενα «εγκλήματα  πάθους» και αποτελεί την υπ’αριθμόν ένα αιτία που οπλίζει το χέρι κάποιου στις περιπτώσεις δολοφονίας όπου ο θύτης είναι ο σύντροφος του θύματος.

Κανείς δεν μπορεί να πει με σιγουριά που οφείλονται τα συναισθήματα παθολογικής ζήλειας αν και οι περισσότεροι θεωρητικοί αναζητούν τις αιτίες της σε ελλείμματα της παιδικής ηλικίας που κλόνισαν την αυτοαποδοχή και την αυτοεικόνα του ατόμου που τη βιώνει. Σε γενικές γραμμές πάντως πρόκειται για ένα δευτερογενές συναίσθημα που από πίσω κρύβει κυρίως θυμό και φόβο. 

Όταν τα άτομα που βιώνουν παθολογικά συναισθήματα ζήλειας μπουν στη διαδικασία να τα διερευνήσουν με τη βοήθεια ενός ψυχοθεραπευτή συνήθως έρχονται αντιμέτωποι με ένα βαθύτερο φόβο εγκατάλειψης, απώλειας, ντροπής και εξευτελισμού. Η ζήλεια συνδέεται άμεσα με την έλλειψη αυτοεκτίμησης και παρά την διαδεδομένη άποψη ότι αποτελεί σημάδι αγάπης στην πραγματικότητα αποτελεί απλά σημάδι ανασφάλειας και εξάρτησης αυτού που τη βιώνει. Το γεγονός αυτό μπορεί να γίνει πιο εύκολα κατανοητό παρατηρώντας την επαναλαμβανόμενη τάση των ατόμων που ζηλεύουν να παρουσιάζουν συναφή συμπτώματα σε όλες τους τις σχέσεις. 

Το μόνο σίγουρο είναι ότι η παθολογική ζήλεια μας λέει περισσότερα για το άτομο που την αισθάνεται παρά για τις πράξεις του συντρόφου του. Για το λόγο αυτό προσωπικά θεωρώ ότι η εμφάνιση της μπορεί να αποτελέσει για τον καθένα μας μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να στρέψουμε το φακό στον εαυτό μας και τα ελλείμματα μας, να κοιτάξουμε σε περισσότερο βάθος τα συναισθήματα που την δημιουργούν ώστε να μπορέσουμε σταδιακά να δουλέψουμε με σκοπό την απεξάρτησή μας από άτομα και καταστάσεις.

Πάντως, παρά τις δυσκολίες που φαίνεται να μας προκαλεί το επώδυνο αυτό συναίσθημα αξίζει τον κόπο να αναφέρουμε ότι πρόσφατες κοινωνιολογικές μελέτες υποστηρίζουν πως τα επίπεδα της ερωτικής ζήλειας φαίνεται λέει να μειώνονται διαρκώς στα σημερινά ζευγάρια σε σχέση με τα παλαιότερα. Ίσως, λένε οι εν λόγω έρευνες, η ερωτική ζήλεια να έχει αρχίσει να χάνει τη χρησιμότητά της στη σύγχρονη πραγματικότητα. Δεδομένης της ευκολίας με την οποία αλλάζουμε πλέον ερωτικούς συντρόφους καθώς και της αύξησης του αριθμού των διαζυγίων, έχει εν μέρει χαθεί το ενδιαφέρον για την πάση θυσία διατήρηση των στενών διαπροσωπικών μας σχέσεων! Εσείς τι λέτε;



Εσάς ποιο θέμα σας απασχολεί; Τι βαραίνει την καθημερινότητά σας; Στείλτε μας e-mail στο: z.stravopodi@gmail.com

* Η Ζωή Στραβοπόδη εργάζεται ως Ψυχοθεραπεύτρια παρέχοντας συμβουλευτικές υπηρεσίες σε άτομα, ζευγάρια και οικογένειες. Επίσης συντονίζει ομάδες αυτογνωσίας και προσωπικής ανάπτυξης. Το 2012 ίδρυσε το «Σχολείο για Γονείς», ένα χώρο ψυχοεκπαίδευσης γονέων σε θέματα που αφορούν την υγιή συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών τους.