Τα 3+1 όπλα για πρόσθετες φοροελαφρύνσεις το 2020

Τρία όπλα και έναν επιπλέον άσο, τα οποία θα επιτρέψουν να εφαρμοστούν πρόσθετες φοροελαφρύνσεις το 2020 χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η επίτευξη του στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ, επιστρατεύει η κυβέρνηση στο πλαίσιο της κατάρτισης του νέου κρατικού προϋπολογισμού.

Το οικονομικό επιτελείο βρίσκεται σε τροχιά σύγκλισης με τους τεχνοκράτες των ευρωπαϊκών θεσμών για τη χρηματοδότηση των θετικών μέτρων της προσεχούς χρονιάς, όπως ανέφερε στο «business stories» ευρωπαϊκή πηγή. «Περιμένουμε την ανάλυση των μέτρων που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνηση και το προσχέδιο του Προϋπολογισμού, αλλά δεν ανησυχούμε. Υπάρχουν τρόποι να διατηρήσει το αφορολόγητο και να κάνει αλλαγές στο φορολογικό σύστημα χωρίς να απειληθεί ο στόχος για το πρωτογενές πλεόνασμα. Επίσης, είναι πολύ ενθαρρυντική η δέσμευση για προώθηση των μεταρρυθμίσεων», επισήμανε χαρακτηριστικά η ίδια πηγή, κρατώντας αποστάσεις από την κριτική του τέως υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου ότι τα μέτρα για το 2020 θα έχουν δημοσιονομικό κόστος 1,8 δισ. ευρώ.

Στην κυβέρνηση υπολογίζουν ότι η μείωση του φορολογικού συντελεστή για τα επιχειρηματικά κέρδη του 2019 από 28% σε 24% θα έχει δημοσιονομικό κόστος 500 εκατ. ευρώ. Από κει και πέρα, το τελικό δημοσιονομικό περιθώριο που θα διαμορφωθεί θα χρηματοδοτήσει τη μείωση του πρώτου συντελεστή της κλίμακας φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων από 22% σε 9%, την αύξηση του αφορολόγητου ορίου κατά 1.000 ευρώ για κάθε παιδί, τη μείωση του φόρου στα μερίσματα από 10% σε 5%, μέτρα στήριξης της οικοδομής, σταδιακές μειώσεις στον ΦΠΑ και τη φορολογία των εισοδημάτων από ακίνητα κ.ά.

Ο Προϋπολογισμός του 2020 θα συνταχθεί ουσιαστικά από μηδενική βάση. Η σχετική εγκύκλιος του πρώην αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Γιώργου Χουλιαράκη θα αναθεωρηθεί. Για να ξεπεράσει το εμπόδιο των θεσμών τον Σεπτέμβριο, το σχέδιο της κυβέρνησης στηρίζεται σε τρία όπλα:

1. Υιοθέτηση ρεαλιστικών οροφών δαπανών, μέσω της οποίας εκτιμάται ότι μπορεί να δημιουργηθεί δημοσιονομικός χώρος 1 δισ. ευρώ: Η κεντρική εντολή από το υπουργείο Οικονομικών προς τα υπουργεία και τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης είναι να επανεκτιμήσουν τις ανάγκες τους και να στείλουν στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους ρεαλιστικές προβλέψεις που θα καθρεφτίζουν τις πραγματικές δαπάνες τους βάζοντας τέλος στη συστηματική υποεκτέλεση δαπανών, φαινόμενο το οποίο είχαν καυτηριάσει οι ευρωπαϊκοί θεσμοί στην 3η έκθεση ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας.

Πέρυσι η υποεκτέλεση δαπανών στον τακτικό προϋπολογισμό έφτασε στα 905 εκατ. ευρώ. Η προηγούμενη κυβέρνηση παρουσίαζε φουσκωμένες οροφές δαπανών προκειμένου να εμφανίζει εκ των υστέρων υπερπλεόνασμα και να το μοιράζει την επόμενη χρονιά κατά βούληση ως κοινωνικό μέρισμα σε ομάδες πολιτών. Αντιθέτως, η νέα κυβέρνηση βλέπει περιθώριο 1 δισ. ευρώ για να δώσει ανάσα σε όσο το δυνατόν περισσότερους φορολογουμένους αποτυπώνοντας  τις πραγματικές ανάγκες δαπανών και χρησιμοποιώντας το δημοσιονομικό περιθώριο που διανοίγεται για να εφαρμόσει εξαρχής φοροελαφρύνσεις.

2. Επισκόπηση δαπανών: Η διαδικασία αυτή είχε ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά εφαρμόστηκε μόνο σε λίγα υπουργεία. Η νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών σχεδιάζει να την επεκτείνει σε ολόκληρη τη Γενική Κυβέρνηση σταδιακά μέσα στην επόμενη διετία. Από τον δημοσιονομικό χώρο που θα προκύψει ένα μέρος θα δίνεται σταθερά για τη μείωση των φορολογικών συντελεστών.

3. Επίσπευση μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποιήσεων ώστε να τονωθούν οι επενδύσεις και η ανάπτυξη: η αύξηση του ΑΕΠ είναι ο καλύτερος τρόπος για την αντίστοιχη των κρατικών εσόδων. Μολονότι η φετινή χρονιά ξεκίνησε με ασθενική ανάπτυξη 1,3% το α’ τρίμηνο και οι περισσότερες εκτιμήσεις έχουν χαμηλώσει τον πήχη λίγο κάτω από το 2% για το σύνολο του έτους, η επίσπευση των μεταρρυθμίσεων και των ιδιωτικοποιήσεων εκτιμάται ότι μπορεί να δώσει αναπτυξιακή ώθηση στο β’ μισό του έτους, η οποία θα έχει θετικό αντίκτυπο (carry-over effect) και στην επόμενη χρονιά.

Στο τραπέζι των συζητήσεων της κυβέρνησης με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς βρίσκεται ένας πρόσθετος άσος: εξετάζεται η πιθανότητα να συνυπολογιστούν στο πρωτογενές πλεόνασμα οι επιστροφές κερδών από τα ελληνικά ομόλογα που διαθέτουν η ΕΚΤ και οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες.

Η χώρα μας, εφόσον τηρεί τις μεταρρυθμιστικές δεσμεύσεις της, μπορεί να λαμβάνει συνολικά 1,3 δισ. ευρώ ετησίως από τα εν λόγω κέρδη έως το 2022, τα οποία ωστόσο, με βάση τον ισχύοντα ορισμό της μεταμνημονιακής εποπτείας, δεν προσμετρώνται στο πρωτογενές πλεόνασμα.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα προέκυπτε μια έμμεση μείωση του πρωτογενούς πλεονάσματος κατά 0,7% του ΑΕΠ και θα διασφαλιζόταν πρόσθετος δημοσιονομικός χώρος για φοροελαφρύνσεις.

 
Χωρίς τρύπα το 2019

Σημαντική ώθηση στις διαβουλεύσεις της κυβέρνησης με τους θεσμούς για τον Προϋπολογισμό του 2020 δίνει η συμφωνία των δύο πλευρών ότι η φετινή χρονιά θα κλείσει χωρίς δημοσιονομικό κενό.

Οι Ευρωπαίοι αναθεώρησαν την εκτίμησή τους στην 3η έκθεση μεταμνημονιακής εποπτείας για τρύπα από 550 εκατ. έως 1,1 δισ. ευρώ εξαιτίας της ρύθμισης των 120 δόσεων. Εκτιμούν ότι θα υπάρξει αύξηση των εσόδων χάρη στις βελτιώσεις που υπερψήφισε η Βουλή στη ρύθμιση την περασμένη Τρίτη. Η δυνατότητα ένταξης επιχειρήσεων με οφειλές μέχρι 1 εκατ. ευρώ, η μείωση του επιτοκίου που επιβαρύνει τις υπαγόμενες στη ρύθμιση οφειλές, η μείωση της ελάχιστης μηνιαίας δόσης στα 20 ευρώ και η αναστολή των κατασχέσεων με αυτοματοποιημένη διαδικασία χωρίς μετάβαση στην Εφορία αποτελούν τις σημαντικές αλλαγές οι οποίες αναμένεται να λειτουργήσουν ως κίνητρο υπαγωγής στη ρύθμιση για πολλούς πολίτες και επιχειρήσεις ενισχύοντας τα δημόσια έσοδα.

Οσον αφορά το πρόσθετο δημοσιονομικό κόστος 200 εκατ. ευρώ από τη μεσοσταθμική μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 22% από φέτος, οι θεσμοί θεωρούν ότι μπορεί να καλυφθεί από ισόποση εξοικονόμηση δαπανών.