Σε αδιέξοδο η Fed για την οικονομία των ΗΠΑ

Η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ έκανε την Τρίτη στροφή στη στρατηγική της και άφησε στο περιθώριο τις συζητήσεις περί σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης της οικονομίας. Έξι μήνες στη δεύτερη θητεία του ως προέδρου της Fed, ο Μπεν Μπερνάνκι δυσκολεύεται να βρεθεί μπροστά από τις εξελίξεις. Η ροή στοιχείων τόσο εντός όσο και εκτός ττων ΗΠΑ, που τη μια δείχνουν προς μια πορεία ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας και την άλλη προς επιστροφή στην ύφεση, δεν καθιστούν εύκολο το έργο του επικεφαλής της Fed.
Η κεντρική τράπεζα έκανε την Τρίτη στροφή στη στρατηγική της και άφησε στο περιθώριο τις συζητήσεις περί σταδιακής απόσυρσης των μέτρων στήριξης της οικονομίας, σε ένα συμβολικό βήμα ενίσχυσης της εξασθενημένης ανάκαμψης. Όμως την Τετάρτη ο βιομηχανικός δείκτης Dow Jones υποχώρησε σχεδόν 2,5%, καθώς οι επενδυτές φάνηκαν να εστιάζουν περισσότερο στις απαισιόδοξες προοπτικές της Fed για την αμερικανική οικονομία παρά στην προθυμία της να λάβει νέα μέτρα. Την επομένη ανακοινώθηκαν κατασχέσεις κατοικιών ρεκόρ.

Λίγες οι επιλογές
Έχοντας αποτύχει το 2007 στην πρόβλεψη της κρίσης ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου και της οικονομικής κατάρρευσης που ακολούθησε, ο κ. Μπερνάνκι είναι πρόθυμος να μην δείξει σημάδια επανάπαυσης ή καθυστέρησης στη λήψη αποφάσεων, καθώς η ανάκαμψη φαίνεται να επιβραδύνεται. Αλλά σε σύγκριση με πριν από τρία χρόνια, οι επιλογές της Fed είναι πλέον πιο περιορισμένες, και οι συνέπειες της δράσης (ή μη δράσης) πιθανότατα να είναι πιο επικίνδυνες. Η κίνηση της Fed να επανεπενδύσει τα έσοδα από τη λήξη των τιτλοποιημένων στεγαστικών δανείων που έχει στην κατοχή της η κεντρική τράπεζα για την αγορά μακροπρόθεσμων ομολόγων Δημοσίου εξέπληξε αρκετούς οικονομολόγους, οι οποίοι ανέμεναν ότι κάτι τέτοιο θα συνέβαινε στην επόμενη συνεδρίαση της Fed, τον Σεπτέμβριο.

Εύκολη απόφαση
Όμως, κατά κάποιο τρόπο, η απόφαση της Τρίτης ήταν αρκετά εύκολη για τη Fed. Από τη μια κατάφερε να κατευνάσει τις ανησυχίες των αρμοδίων, όπως οι επικεφαλής των περιφερειακών τραπεζών της Fed στη Βοστόνη και τη Νέα Υόρκη, που ανησυχούσαν για την επερχόμενη απειλή του αποπληθωρισμού. Από την άλλη, έγινε επίσης αποδεκτή από τα «γεράκια» του πληθωρισμού, διότι σημαίνει ότι η Fed θα κατέχει λιγότερα ενυπόθηκα ομόλογα και περισσότερα κρατικά ομόλογα, που αποτελούν και το παραδοσιακό στήριγμα του χαρτοφυλακίου της.

Ποσοτική χαλάρωση

Το τι μπορεί να συμβεί στη συνέχεια θα μπορούσε να είναι πολύ λιγότερο ευπρόσδεκτο. Χρησιμοποιώντας τις δυνατότητές της για τη δημιουργία ρευστότητας, η κεντρική τράπεζα αγόρασε 1,25 τρις δολάρια σε τίτλους ενυπόθηκων δανείων, 175 δις δολάρια οφειλών που είχαν κρατικά ιδρύματα, όπως η Fannie Mae, και 300 δις δολάρια σε κρατικά ομόλογα. Μέσω της αγοράς χρέους, η Fed ώθησε προς τα πάνω τις τιμές ομολόγων, ενώ τα μακροπρόθεσμα επιτόκια ακολούθησαν αντίθετη πορεία λόγω της αντίστροφης σχέσης των αποδόσεων και τιμών ομολόγων.

Η συγκεκριμένη στρατηγική της αγοράς χρηματοπιστωτικών τίτλων για την αύξηση της προσφοράς χρήματος και την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης είναι αυτό που οι οικονομολόγοι αποκαλούν ποσοτική χαλάρωση. Ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας Καρλ Ουάλς σημειώνει ότι οι οικονομολόγοι «δεν έχουν ιστορικά παραδείγματα, ώστε να γνωρίζουν τα ακριβή αποτελέσματα της ποσοτικής χαλάρωσης. Αυτό που έχουμε είναι ένα παράδειγμα των δυσμενών επιπτώσεων της μη εφαρμογής ποσοτικής χαλάρωσης: τη Μεγάλη Ύφεση»,