Και αναδρομικά ο φόρος για τους ημιυπαίθριους

Δεν θα επιβάλλεται "αναδρομικά" φόρος στους κατόχους ακινήτων, για τους ημιυπαίθριους χώρους που δηλώνουν. Έτσι απαλλάσσονται και όσοι ήδη τους ζητήθηκε από τις εφορίες να πληρώσουν συμπληρωματικό φόρο μεταβίβασης για τα ακίνητα που κατέχουν από χρόνια, αλλά τώρα δηλώνουν για να μπουν στη ρύθμιση.

Αυτός είναι  ο "γενικός κανόνας" τον οποίο καθόρισε με γνωμοδότησή του το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους και κάνει δεκτό με εγκύκλιό του το υπουργείο Οικονομικών.  

Ουσιαστικά καμία  παράβαση δεν μπορεί να ανάγεται σε περίοδο πριν από την προηγούμενη  μεταβίβαση, με όποιον τρόπο και αν έγινε ή δηλώθηκε στην εφορία: λόγω αγοράς, δωρεάς, γονικής παροχής ή κληρονομιάς.  

Ωστόσο η εγκύλιος αφήνει και παράθυρο στην Εφορία να επιβάλει αναδρομικά πρόσθετο φόρο μεταβίβασης, εφόσον έχει στοιχεία από τα οποία μπορεί να τεκμηριωθεί η ύπαρξη «κλειστού» ημιυπαίθριου χώρου. Τέτοια είναι η ύπαρξη ιδιωτικού συμφωνητικού (π.χ. μισθωτήριο συμβόλαιο, προσύμφωνο μεταβίβασης του ακινήτου αυτού) ή άλλου εγγράφου, από το οποίο να προκύπτει με αντικειμενικό τρόπο η πραγματική κατάσταση του ακινήτου κατά τον κρίσιμο χρόνο φορολογίας.

Σε κάθε περίπτωση, το βάρος της απόδειξης για τον χρονική αφετηρία υπολογισμού του προστίμου (από πότε δηλαδή κλείστηκε ο ημιυπαίθριος) φέρει η Εφορία και άρα, δεν χρειάζεται ο ιδιοκτήτης να καταβάλει προσπάθεια για να αποδείξει ότι δεν είχε κλειστεί ο ημιυπαίθριος την εποχή την οποία υποστηρίζει η Εφορία (δηλαδή από τότε που το απέκτησε).
 
 
Ειδικότερα, όπως αναφέρεται στην εγκύκλιο, "με την γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. έγινε δεκτό ότι κρίσιμος χρόνος για τη διαπίστωση διαμόρφωσης ημιυπαίθριου ή βοηθητικού χώρου σε χώρο κύριας χρήσης είναι ο χρόνος φορολογίας, δηλαδή ο χρόνος σύνταξης του μεταβιβαστικού συμβολαίου (αγοράς, δωρεάς, γονικής παροχής) ή ο χρόνος θανάτου. Κατά συνέπεια, δεν είναι σύννομη η επιβολή φόρου σε περίπτωση διαμόρφωσης ημιυπαίθριου ή βοηθητικού χώρου σε κλειστό χώρο ή χώρο κύριας χρήσης σε χρόνο μεταγενέστερο του χρόνου φορολογίας.

 Όσον αφορά  τη διαπίστωση του χρόνου, κατά  τον οποίο διαμορφώθηκε ο ημιυπαίθριος  ή βοηθητικός χώρος σε χώρο κύριας χρήσης, το βάρος απόδειξης φέρει η φορολογούσα αρχή και δεν υποχρεούται ο φορολογούμενος σε απόδειξη αρνητικού γεγονότος.

Ωστόσο, για τις υποθέσεις στις οποίες ο έλεγχος πραγματοποιείται σε χρόνο μεταγενέστερο του "χρόνου φορολογίας" και πέραν του προβλεπόμενου διμήνου από την υποβολή της οικείας δήλωσης (π.χ. στο τέλος του χρόνου παραγραφής), εφόσον δεν αποδεικνύεται από τα στοιχεία της φορολογικής αρχής η διαμόρφωση του ημιυπαίθριου χώρου σε χώρο κύριας χρήσης (κατά το χρόνο φορολογίας), δεν υφίσταται για το χώρο αυτό φορολογική υποχρέωση και, αν τυχόν στην εκδοθείσα πράξη έχει περιληφθεί η αξία των ημιυπαίθριων χώρων, εφόσον η υπόθεση βρίσκεται στο στάδιο της διοικητικής επίλυσης της διαφοράς, θα πρέπει να γίνει τροποποίηση ή ακύρωση εν όλω ή εν μέρει της οικείας πράξης.

Στοιχεία από  τα οποία μπορεί να τεκμηριωθεί η  ύπαρξη «κλειστού» ημιυπαίθριου χώρου  είναι η ύπαρξη ιδιωτικού συμφωνητικού (π.χ. μισθωτήριο συμβόλαιο, προσύμφωνο μεταβίβασης του ακινήτου αυτού) ή άλλου εγγράφου, από το οποίο να προκύπτει με αντικειμενικό τρόπο η πραγματική κατάσταση του ακινήτου κατά τον κρίσιμο χρόνο φορολογίας.

Κατά συνέπεια, σε όσες περιπτώσεις δεν υπάρχουν στη διάθεση της φορολογικής  αρχής γραπτά αποδεικτικά στοιχεία, από τα οποία να προκύπτει η διαμόρφωση των ανωτέρω χώρων σε χώρους κύριας χρήσης ήδη από το χρόνο φορολογίας, δεν είναι σύννομη η έκδοση καταλογιστικής πράξης.  

Επίσης, διευκρινίζεται ότι η τυχόν πολεοδομική ρύθμιση  των ανωτέρω χώρων κατά το ν. 3843/2010 δε συνιστά αποδεικτικό στοιχείο για τη διαμόρφωση των χώρων αυτών σε χώρους κύριας χρήσης κατά τον κρίσιμο χρόνο μεταβίβασης και, κατ’ επέκταση, δεν επιβάλλεται φόρος αναδρομικά για τους ρυθμισθέντες χώρους.