«Στην Ελλάδα, η Δικαιοσύνη αποτελεί εμπόδιο στην οικονομική ανάπτυξη», δήλωσε ο καθηγητής Παγουλάτος

«Πολυτελής, ακριβή και αναποτελεσματική, πλην με καταρτισμένους δικαστές» είναι η Δικαιοσύνη στην χώρα μας - γεγονός που επιδρά σε ζητήματα διαφθοράς και λειτουργίας των θεσμών, σύμφωνα με την συζήτηση που έγινε στο πλαίσιο του Συνεδρίου της Διεθνούς Διαφάνειας με θέμα, «γιατί δεν λειτουργούν οι θεσμοί;».
 
Στο πάνελ των ομιλητών που ασχολήθηκε με τον θεσμό της Δικαιοσύνης, μετείχαν οι καθηγητές, Γιώργος Παγουλάτος, καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθήνας, 'Αγγελος Συρίγος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και Εξωτερικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και Μαρία Γαβουνέλη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στην Νομική Σχολή Αθήνας.
 
Στην εισήγησή του ο κ. Παγουλάτος τόνισε ότι «χρειαζόμαστε θεσμικές, συνταγματικές εγγυήσεις, ισχυρότερες και διαρκέστερες από την ηθική των δημόσιων λειτουργών, ανεξάρτητες, υπερκομματικές, δικαστικές και ρυθμιστικές αρχές. Χρειαζόμαστε τις περιβάλλουσες εγγυήσεις ενός λειτουργούντος πλουραλισμού και φιλελεύθερου συνταγματισμού. Με τη διάκριση των εξουσιών, τα θεσμικά αντίβαρα (Checks and balances) του πλουραλισμού, τις εγγυήσεις ανεξαρτησίας που συνεπάγονται. Παντού στον σύγχρονο κόσμο, οι εγγυήσεις αυτές προστατεύουν απέναντι στην αυθαιρεσία της κρατικής εξουσίας. Που τείνει να χειραγωγεί, να παρεμβαίνει, να ελέγχει, να φαλκιδεύει την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης".
 
Ο κ. Παγουλάτος σημείωσε πως η προστασία της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης αποτελεί οχυρό αντίστασης σε αυταρχικά καθεστώτα .
 
Ο καθηγητής αναφέρθηκε εκτενώς στην κακή εικόνα που εμφανίζει η χώρα σε επίπεδο έγκαιρης απονομής Δικαιοσύνης, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «οι μακρές καθυστερήσεις έχουν αντίκτυπο στην προστασία των δικαιωμάτων». Εστιάζοντας μάλιστα στις υποθέσεις που έχουν εμπορικό και αστικό ενδιαφέρον, ο καθηγητής ανέφερε ότι η Ελλάδα εμφανίζει ρεκόρ εκκρεμών υποθέσεων, με αποτέλεσμα τελικά να εκδικάζεται ένα ποσοστό 80% από εκείνες που εισάγονται. Ο εισηγητής ανέφερε πολλά στοιχεία για να καταδείξει ότι στην Ελλάδα, η Δικαιοσύνη αποτελεί εμπόδιο της οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ των οποίων ότι «στο κρίσιμο κριτήριο Enforcing Contracts (εφαρμογή των συμβάσεων, επίλυση εμπορικών διαφορών στα δικαστήρια, χρόνος απονομής δικαιοσύνης), η Ελλάδα είναι προτελευταία.
 

Είναι τελευταία στο συνολικό χρόνο που απαιτείται για την εφαρμογή των συμβάσεων: 1580 ημέρες, σύμφωνα με τη World Bank. Η δεύτερη χειρότερη Σλοβενία είναι 1160. (Σε 11 χώρες απαιτούνται κάτω από 500 ημέρες). Σκεφτείτε μια σοβαρή εταιρεία, που έχει μια εμπορική διαφορά ή έχει μπλέξει με έναν εγχώριο απατεώνα. Ξέρει ότι δεν θα βρει ποτέ το δίκιο της. Γιατί 1580 ημέρες αργότερα, με όρους κόστους ευκαιρίας είναι ποτέ». Ο κ. Παγουλάτος τόνισε πως οι μακρές καθυστερήσεις στην εκδίκαση τέτοιων υποθέσεων, αλλά και η γενικότερη αντιμετώπιση του κράτους σε επιχειρήσεις, τους δημιουργούν «εφιαλτικά εμπόδια». Όπως είπε ο καθηγητής, στην Ελλάδα μία επιχείρηση «δυσκολεύεται να γεννηθεί, επιζεί με χίλια ζόρια και αν αποτύχει απαγορεύεται να πεθάνει».
 
Η κ. Γαβουνέλη τόνισε ότι οι υποθέσεις διαφθοράς είναι από τις πλέον δύσκολες στην διερεύνησή τους, καθώς «η διαφθορά είναι ένα κρυφό έγκλημα το οποίο εμφανίζει μία εγγενή δυσκολία αποκάλυψης». Η καθηγήτρια τόνισε ότι για την διερεύνηση υποθέσεων διαφθοράς, απαιτείται ένα εξειδικευμένο Σώμα δικαστών που να γνωρίζει καλά την οικονομία, συνεπικουρούμενο από ειδικούς αλλά και υλικοτεχνική υποδομή. «Η νομοθεσία μας είναι μία χαρά αλλά χάνουμε στην πράξη» είπε η κ. Γαβουνέλη. Αναφερόμενη στους δικαστές, η καθηγήτρια τόνισε πως η «αξιολόγηση κινδύνου διαφθοράς» των Ελλήνων δικαστών, που έγινε υπό την αιγίδα του Συμβουλίου της Ευρώπης, έδειξε πολύ καλή εικόνα του Σώματος . Η κ. Γαβουνέλη έθεσε το θέμα της έλλειψης εμπιστοσύνης απέναντι σε θεσμούς και λειτουργίες δομών, λόγω κακής εφαρμογής που παρουσιάζουν πολλές εκφάνσεις τους. Επεσήμανε δε, πως εξαιτίας αυτής της διαστρέβλωσης, πλέον "έχουμε φθάσει να είναι πιο αυστηρές οι ποινές για οικονομικά εγκλήματα, παρά για ανθρωποκτονία..Αυτά είναι τραγικά πράγματα". Η καθηγήτρια επεσήμανε την ανάγκη εξορθολογισμού των ποινών.
 
Ο κ. Συρίγος στην τοποθέτησή του, έκανε λόγο για ακριβή Δικαιοσύνη, ενώ αναφέρθηκε στην εικόνα του κράτους που εμφανίζεται να λειτουργεί με "αντινομία και κενό". Ο καθηγητής έδωσε αρκετά παραδείγματα, όπου το μη ρυθμισμένο καθεστώς για διάφορα ζητήματα, δημιουργεί ουσιαστικά αντινομία, ενώ αναφέρθηκε και σε περιπτώσεις που δημιουργείται κενό εξαιτίας ασυντόνιστων μεταξύ τους λειτουργιών. Κατά τον καθηγητή, για την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης θα έπρεπε μεταξύ άλλων να αποδεσμευθεί, έστω και εμμέσως, η επιλογή της ηγεσίας της Δικαιοσύνης, καθώς όπως τόνισε, "οι πιο ευάλωτοι δικαστές" είναι οι επίδοξοι για τις θέσεις ανώτατων δικαστών. Αναφέρθηκε επίσης και στο νόμο περί ευθύνης υπουργών, ο οποίος λειτουργεί με τέτοιον τρόπο ώστε ουσιαστικά να αποκλείει την δικαστική έρευνα.
 
Στην συγκεκριμένη ενότητα του συνεδρίου, επρόκειτο να μιλήσει και η αντεισαγγελέας Εφετών, Ελένη Ράικου, η οποία ωστόσο, λόγω αδιαθεσίας δεν κατάφερε να συμμετάσχει.