Η αλήθεια για το «τσεκούρι» στις επικουρικές

Ακόμα και αυτές τις ψαλιδισμένες νέες επικουρικές συντάξεις που υπόκεινται σε «ρήτρες θανάτου» στερούνται εδώ και δυόμισι χρόνια 75.000 δικαιούχοι. Καμία επικουρική δεν έχει εκδοθεί από την 1/1/2015, καθώς ο περιβόητος μαθηματικός τύπος των νέων επικουρικών έχει... λοξοδρομήσει πάλι μεταξύ ΕΛΣΤΑΤ, Ενιαίας Αναλογιστικής Αρχής και Διεύθυνσης Ασφάλισης του υπουργείου Εργασίας.

Οπως έχει καταγγείλει ο βουλευτής της Ν.Δ. Γιάννης Βρούτσης, ο ΣΥΡΙΖΑ ακύρωσε τον μαθηματικό τύπο που είχε εκδοθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση, το 2013, «λόγω εμπάθειας και ιδεοληψίας». Ωστόσο, ο νέος μαθηματικός τύπος έχει κολλήσει στην ΕΛΣΤΑΤ, η οποία υποστηρίζει ότι είχε ενημερώσει εγγράφως την Εθνική Αναλογιστική Αρχή ότι δεν είναι διαθέσιμες οι απαραίτητες μεταβλητές (ηλικία του επιζώντος συζύγου, μέσο πλήθος και ηλικία προστατευόμενων τέκνων του θανόντος κ.ά.) που ζητούνται για τη διαμόρφωση του τύπου υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων.

Ετσι, η έκδοση της εγκυκλίου που θα περιλαμβάνει οδηγίες για τον νέο τρόπο υπολογισμού διαρκώς εξαγγέλλεται και διαρκώς αναβάλλεται. Το σίγουρο είναι ότι οι επικουρικές για τους νέους συνταξιούχους  θα είναι χαμηλότερες και μεταβαλλόμενες ανάλογα με τους δείκτες θνησιμότητας, ώστε αν οι άνθρωποι ζουν περισσότερο, το ποσό να είναι μικρότερο. Σύμφωνα με το Ενιαίο Δίκτυο Συνταξιούχων, οι επικουρικές ήδη μειώθηκαν έως και 80%, φτάνοντας πλέον κατά μέσο όρο στα 160 ευρώ, ενώ μελέτη του καθηγητή Σάββα Ρομπόλη προβλέπει ότι η μέση επικουρική σύνταξη το 2021 θα ανέρχεται σε 144 ευρώ μεικτά.

Ο χορός των περικοπών στις επικουρικές ξεκίνησε την περίοδο 2011-2014 και συνεχίστηκε τον Ιούλιο του 2015, οπότε επεβλήθη εισφορά υπέρ της υγειονομικής περίθαλψης 6% σε όλες τις επικουρικές. Ακολούθησε η «μεγάλη σφαγή» το 2016 με μειώσεις που έφτασαν έως και 50% για 250.000 επικουρικές συντάξεις. Οι μειώσεις θα επανέλθουν το 2019 με περικοπή έως 18% σε επιπλέον 200.000 επικουρικές που εμφανίζουν προσωπική διαφορά. Οι περικοπές ανέρχονται συνολικά σε 232 εκατ. ευρώ το 2019, 225 εκατ. το 2020 και 218 εκατ. το 2021.
Υπενθυμίζουμε ότι όσοι συνταξιοδοτούνται από την 1/1/2015 και μετά θα παίρνουν ένα τμήμα της σύνταξης για τα έτη ασφάλισης έως το 2014 και ένα δεύτερο τμήμα από την 1/1/2015 και μετά που θα υπολογίζεται με βάση το κεφαλαιοποιητικό σύστημα. Οι ειδικοί στην ασφάλιση εφιστούν την προσοχή καθώς οι νέες επικουρικές που αναμένεται να εκδοθούν αναδρομικά από την 1/1/2015 θα υπολογιστούν βάσει των καταβληθεισών εισφορών που είναι περασμένες στη μερίδα του ασφαλισμένου. Δηλαδή, αν οι εισφορές κρατήθηκαν από εργοδότες και επιχειρήσεις αλλά δεν αποδόθηκαν, τότε πρέπει ο ίδιος ο ασφαλισμένος να «κυνηγήσει» τον εργοδότη για να μη χάσει ασφαλιστικό χρόνο και αντίστοιχο ποσό στη σύνταξή του.

Οσο για τη «ρήτρα θανάτου», θα λαμβάνεται υπόψη στον υπολογισμό των επικουρικών που θα εκδοθούν από την 1/1/2015. Δηλαδή το ποσό της σύνταξης θα είναι μικρότερο αν οι συνταξιούχοι βγουν νωρίς στη σύνταξη και έχουν πολλά χρόνια ζωής μπροστά τους. Ακόμα μικρότερο θα είναι το ποσό αν η σύνταξη πρόκειται να μεταβιβαστεί στον/στη σύζυγο λόγω θανάτου.

Από την άλλη, αν συνταξιοδοτηθούν αργότερα, θα έχουν διανύσει μεγαλύτερο διάστημα με το νέο κεφαλαιοποιητικό σύστημα, οπότε και πάλι πρέπει να περιμένουν μειωμένη επικουρική.

Ωστόσο, ήταν τόσο βαρύς ο πέλεκυς που έπεσε τον Σεπτέμβριο - Οκτώβριο στους παλιούς συνταξιούχους ώστε αυτοί που βγαίνουν σήμερα με το νέο καθεστώς θα πάρουν υψηλότερες συντάξεις κατά 20%.

Το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), το υπερ-επικουρικό ταμείο, καθημερινά δέχεται διαμαρτυρίες για την πρωτόγνωρη καθυστέρηση έκδοσης των συντάξεων. Πάντως, αν κληθεί το Ταμείο να εξοφλήσει τις εκκρεμείς συντάξεις (συνολικά 119.000, από τις οποίες οι 75.000 από 1/1/2015), θα πρέπει να εκταμιεύσει 500 εκατ. ευρώ. 

Πώς θα εξασφαλιστεί αυτό το ποσό εφόσον το ΕΤΕΑΕΠ απαγορεύεται να πάρει επιδότηση από τον Προϋπολογισμό και το Ασφαλιστικό Κεφάλαιο Αλληλεγγύης των Γενεών (ΑΚΑΓΕ); Το μόνο κονδύλι που έλαβε πρόσφατα ήταν ύψους 30 εκατ. ευρώ και προοριζόταν για την αποπληρωμή εφάπαξ. Σύμφωνα με τη διοίκηση του Ταμείου, από τα 62.500 εκκρεμή εφάπαξ έχουν εξοφληθεί τα 9.000, ροή πληρωμών που χαρακτηρίζεται αργή προκειμένου να ικανοποιηθούν σύντομα οι συσσωρευμένες αιτήσεις. Από τη δόση των 860 εκατ. ευρώ που θα εκταμιευτεί σε λίγες ημέρες το Ενιαίο Επικουρικό δεν δικαιούται ούτε ένα ευρώ, καθώς τα χρήματα θα απορροφηθούν για την πληρωμή των εκκρεμών κύριων συντάξεων έως τον Ιούνιο του 2018.

Το Ενιαίο Ταμείο αντέχει να εξοφλήσει 40.000 από τις 119.000 εκκρεμείς αιτήσεις, ρευστοποιώντας τα αποθεματικά του, ύψους 150 εκατ. ευρώ, όταν τα έσοδα δεν αρκούν. Οταν τα αποθεματικά αρχίσουν να εξαντλούνται, θα βγουν τα μαχαίρια και οι κόφτες οδηγώντας σε νέες μειώσεις τις επικουρικές. Η περικοπή αυτή θα φτάσει ακόμα και 18% και θα γίνει μέσω της μείωσης της προσωπικής διαφοράς σε επιπλέον 200.000 επικουρικές συντάξεις. Οι περικοπές στις επικουρικές του ΕΤΕΑΕΠ θα είναι το 2019 ύψους 232 εκατ. ευρώ, 225 εκατ. το 2020 και 218 εκατ. το 2021.

 Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας φαίνεται ότι κλείνει τα αυτιά όχι μόνο στις διαμαρτυρίες για τις καθυστερήσεις στην έκδοση των επικουρικών, αλλά και στις προσφυγές των συνταξιούχων στα δικαστήρια για να αποδείξουν ότι έγιναν λάθη στην περικοπή των συντάξεων το 2011 και το 2012. Αγνοεί ακόμα και τον Συνήγορο του Πολίτη, ο οποίος πριν από τρεις μήνες εντόπισε τους λάθος υπολογισμούς και ζήτησε να επιστραφούν τα χρήματα στους δικαιούχους. 

Ο λάθος υπολογισμός αφορούσε τις κρατήσεις (π.χ. ΑΚΑΓΕ, ειδική εισφορά) που έγιναν επί του αρχικού μεικτού ποσού και όχι επί του νέου μειωμένου ποσού, με αποτέλεσμα μετά τον πρόσφατο επανυπολογισμό των επικουρικών και τη μείωση του μερίσματος η απώλεια για τους συνταξιούχους να τριπλασιαστεί.

 «Γίνεται μείωση επί μη πραγματικού ποσού, με αποτέλεσμα να καταβάλλεται στον συνταξιούχο μικρότερο τελικό ποσό σύνταξης από εκείνο που κατά νόμο δικαιούται», σημείωνε χαρακτηριστικά ο Συνήγορος του Πολίτη, τονίζοντας ότι «εγείρονται ζητήματα νομιμότητας που καθιστούν αναγκαία την αναδρομική απόδοση στους συνταξιούχους των ποσών που έχουν κρατηθεί παρανόμως».