Ποιος θα κάνει την αρχή...

Διπλό μαξιλάρι ασφαλείας για τις τράπεζες αποτελούν τα δύο νέα χρηματοδοτικά πακέτα των 10 και 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων το πρώτο αφορά στο σκέλος της κεφαλαιακής ενίσχυσης όποιας τράπεζας τυχόν χρειαστεί και προέρχεται από το Μηχανισμό Στήριξης της ελληνικής οικονομίας.  

Το δεύτερο  πακέτο των 15 δισ. ευρώ, αποτελεί επέκταση του ήδη υφιστάμενου κρατικού πακέτου ενίσχυσης της ρευστότητας της οικονομίας, επέκταση που έχει ήδη εγκριθεί από την ελληνική Βουλή και περιλαμβάνεται στο φορολογικό νομοσχέδιο ενώ εκκρεμεί ακόμη η έγκρισή του από τα αρμόδια όργανα των Βρυξελλών και της Φραγκφούρτης. 

Το πρώτο πακέτο των 10 δισ ευρώ, παρ’ ότι θεωρητικά μπορεί να χρησιμοποιηθεί άμεσα, εν τούτοις θα είναι η τελευταία λύση για οποιαδήποτε ελληνική τράπεζα, δεδομένου ότι η ένταξή της στον μηχανισμό ισοδυναμεί με, μερική έστω, κρατικοποίησή της αφού το δημόσιο ως νέος μέτοχος θα καλύψει τις κεφαλαιακές ανάγκες της τράπεζας αυξάνοντας το ποσοστό των προνομιούχων μετοχών που ήδη κατέχει μέσω του πρώτου πακέτου των 28 δισ. ευρώ.  

Για όλες τις  τράπεζες, η χρήση του μηχανισμού αποτελεί έσχατη λύση, αν και δεν  εξαρτάται απολύτως από τη βούλησή  των διοικήσεων ή των μετόχων τους, καθώς μια τέτοια απόφαση θα λαμβάνεται επί της ουσίας από τις εποπτικές αρχές εφόσον κριθεί αναγκαίο για μια τράπεζα να προχωρήσει σε αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου και αυτή δεν μπορεί να καλυφθεί από τους υφιστάμενους μετόχους. 

 

Μια τέτοια εξέλιξη δεν θεωρείται τελείως απίθανη, ειδικά στην τρέχουσα και περίοδο αλλά και στο εγγύς μέλλον που η οικονομία θα βρίσκεται σε ύφεση, καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη τη διατήρηση κερδοφορίας και ρυθμών ανάπτυξης ικανών να καλύπτουν τις κεφαλαιακές ανάγκες.  

Όπως προκύπτει  και από τα επίσημα στοιχεία της  Τράπεζας της Ελλάδος, η πιστωτική  επέκταση βαίνει φθίνουσα όλους τους τελευταίους μήνες, πορεία που εκτιμάται  ότι θα εξακολουθήσει και το επόμενο  διάστημα. Παράλληλα, οι δείκτες επισφαλειών εξακολουθούν να κινούνται ανοδικά και παρά το γεγονός ότι τους προηγούμενους 4-5 μήνες ο ρυθμός αύξησης παρουσίασε επιβράδυνση, οι εκτιμήσεις για τους επόμενους μήνες δεν είναι καθόλου αισιόδοξες. 

 

Αντίθετα, η πορεία εξυπηρέτησης των υπό ρύθμιση δανείων ή των δανείων που έχουν αναχρηματοδοτηθεί παρουσιάζει σοβαρές δυσχέρειες.

Σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών το 30 – 40% των δανείων  αυτών παρουσιάζει ξανά προβλήματα εξυπηρέτησης 4 μήνες μετά την πρώτη  ρύθμιση.  

Στις τράπεζες φοβούνται πως η κατάσταση της οικονομίας θα επιδεινώσει τα οικονομικά προβλήματα αρκετών επιχειρήσεων και την ικανότητά τους να εξυπηρετούν τις δανειακές τους υποχρεώσεις. Αν αυτό επιβεβαιωθεί, οι δείκτες των επισφαλειών θα εκτιναχθούν και οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να λάβουν πρόσθετες προβλέψεις, σε μια χρονιά χαμηλής/οριακής κερδοφορίας ή και ζημιογόνας χρήσεως. 

 

Ο συνδυασμός αυτός  είναι εκρηκτικός και δεν απέχει πολύ από την ανάγκη κεφαλαιακών  ενισχύσεων για όσες τράπεζες χρειασθεί  να αυξήσουν σημαντικά τις προβλέψεις έναντι επισφαλών δανείων. 

 

Εναλλακτικά, οι τράπεζες και προκειμένου να γλυτώσουν  την αλλαγή της μετοχικής τους σύνθεσης, βάζοντας το κράτος στη θέση των κυρίων μετόχων, θα επιδιώξουν την ενίσχυσή τους δια των «γάμων». Παράγοντες της αγοράς τοποθετούν τη διαδικασία των …συνοικεσίων γύρω στο Φθινόπωρο ή το αργότερο έως το τέλος του χρόνου και την υλοποίηση των οικειοθελών συγχωνεύσεων  μέσα στο 2011.  

Πάντως, αυτό που  γίνεται σιγά-σιγά κατανοητό είναι  ότι το Ταμείο Ενίσχυσης αποτελεί την τελευταία γραμμή «άμυνας» των  τραπεζών.  

Κι αυτό διότι  όποιος απευθυνθεί στο ταμείο, τότε θα είναι κατά μεγάλο ποσοστό τράπεζα υπό κρατικό έλεγχο. Με άλλα λόγια, οποιαδήποτε τράπεζα εμφανίσει πρόβλημα ρευστότητας θα απευθυνθεί στο Ταμείο και θα λάβει ενίσχυση.  

Φυσικά, κάτι τέτοιο σημαίνει ότι το Δημόσιο θα αυξήσει  την συμμετοχή του,  στις τράπεζες  από τις οποίες έχουν εκδοθεί προνομιούχες μετοχές υπέρ του Δημοσίου. 

Όπως ήδη έχει γράψει το protothema.gr, σκοπός του ΔΝΤ με το ταμείο είναι, να προωθήσει και τις συγχωνεύσεις τραπεζών, είτε μεγαλύτερων, είτε μικρότερων. 

 

Το Δημόσιο  θα κατέχει τα ποσοστά θα αποφασίζει τις συγχωνεύσεις ενώ σε δεύτερο βαθμό θα μπορεί να διαθέσει προς πώληση – σε ιδιώτες ή επενδυτές – τα πακέτα των συγχωνευμένων τραπεζών.  

Όπως συνέβη στις ΗΠΑ, αλλά αναμένεται και στην Αγγλία, το Δημόσιο πωλεί  πακέτα τραπεζών υπό κρατικό έλεγχο, ενώ ορισμένες από αυτές μπορούν να πωλήσουν και μέρος του δικτύου τους.             

Ποια, ήταν, όμως, η εικόνα  των 4 μεγαλύτερων ελληνικών  τραπεζών στο τέλος του 2009 από  πλευράς προβλέψεων, κεφαλαιακής  επάρκειας και επισφαλειών;  

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι προβλέψεις ανήλθαν σε 3,3 δισ. ευρώ ο δείκτης καθυστερήσεων ξεπερνά το 5%, ενώ ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας ξεπερνά το 8% σ  όλες τις ελληνικές τράπεζες. 

Η άνοδος, όμως, του spread των ελληνικών δεκαετών ομολόγων έως και τις 1000 μονάδες πρόσφατα, θα φέρει ζημιές στις περισσότερες ελληνικές τράπεζες με αποτέλεσμα να μειωθούν τα ίδια κεφάλαια των περισσότερων. Πρόσθετη επιβάρυνση θα υπάρχει από τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια, τα οποία ωστόσο διατηρούνται σε χαμηλά επίπεδα σε σύγκριση με τις συνολικές χορηγήσεις.    

Εθνική : Την περασμένη χρονιά, οι προβλέψεις της ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ, και οι συσσωρευμένες προβλέψεις 2,5 δισ. ευρώ που αντιστοιχούν στο 3,4% των συνολικών χορηγήσεων ( 71 δισ. ευρώ ), δηλαδή 243 εκατ. ευρώ. Ο δείκτης καθυστερήσεων έφθασε στο 6,4%,  

Ο δείκτης κεφαλαιακής  επάρκειας Tier ανήλθε σε 11,3 %. 

Alpha Bank : Προβλέψεις ύψους 676 εκατ. ευρώ πραγματοποίησε η Alpha Bank το 2009 φθάνοντας τις συνολικές προβλέψεις σε 1,6 δις. ευρώ, ενώ ο δείκτης καθυστερήσεων στις χορηγήσεις έφθασε το 5,7%. Στο 11,7% ανήλθε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας.    

Eurobank : Προβλέψεις ύψους 1,18 δισ. ευρώ πραγματοποίησε η Eurobank που αντιστοιχούν στο 2,11% των μέσων χορηγήσεων του 2009. Στο 12,7% διαμορφώθηκε ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας.   

   

Τράπεζα Πειραιώς : Προβλέψεις 491 εκατ. ευρώ  διενήργησε η Τράπεζα Πειραιώς με τον δείκτη καθυστερήσεων να φθάνει στο 5,1%, ενώ ο δείκτης κεφαλαιακής επάρκειας διαμορφώθηκε στο 9,8%.