Όλοι στα 65, αλλά με ατομικό «κουμπαρά» για το ασφαλιστικό

Στην πρεμιέρα της έναρξης του κοινωνικού διαλόγου για το ασφαλιστικό, αποφάσισε να «χτυπήσει» ο συνήθης ύποπτος πρόεδρος του ΕΒΕΑ Κ. Μίχαλος. Ο κ. Μίχαλος μίλησε για την αναγκαιότητα επαναχάραξης του ασφαλιστικού, παρουσιάζοντας μελέτη  που εκπονήθηκε, για λογαριασμό του ΕΒΕΑ, από το ΚΕΜΕ σε συνεργασία με τον Επίκουρο Καθηγητή Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιώς κ. Πλάτωνα Τήνιο.

 Όπως υποστήριξε ο κ. Μίχαλος,

το ΕΒΕΑ επιχειρεί να παρέμβει και να δώσει ένα προσανατολισμό στο διάλογο και στον κυβερνητικό σχεδιασμό. Κι αυτό σε μια ημέρα όπου το ΚΚΕ και το ΠΑΜΕ αποχώρησαν αό το τραπέζι των διαπραγματεύσεων.

Όπως τονίστηκε, το σύστημα συντάξεων, παντού στον κόσμο, αναπληρώνει το εισόδημα εργασίας με τέτοιο τρόπο, ώστε να μειώνει τις ανισότητες. Στην Ελλάδα οι ανισότητες μετά τα 65 είναι κατά πολύ μεγαλύτερες. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό δεν είναι γιατί τα ποσοστά αναπλήρωσης που υπόσχονται τα Ταμεία για πλήρη εργασιακή πορεία είναι χαμηλά. Αντίθετα, σε πολλές περιπτώσεις είναι άνω του 100%.

Το πρόβλημα είναι ότι οι συντάξεις προκύπτουν από λίγα έτη υπηρεσίας. Δεν είναι τυχαίο ότι, ακόμα και στο ΙΚΑ, μόλις το 15% των ανδρών που κάνουν αίτηση συνταξιοδότησης επικαλείται ως νομική βάση το όριο των 65 ετών. Το 85% ακολουθεί κάποιου είδους εξαίρεση από τον κανόνα. 

Παράλληλα, υπογραμμίστηκε πως το δικό μας σύστημα συντάξεων δημιουργεί το μεγαλύτερο οικονομικό βάρος, ως ποσοστό του ΑΕΠ. Για κάθε ευρώ που παράγει η οικονομία, σχεδόν 25 λεπτά θα πρέπει να αφαιρούνται για την κατανάλωση των συνταξιούχων. Ενώ το 30% της δαπάνης για συντάξεις χρηματοδοτείται πλέον μέσω επιχορηγήσεων, δηλαδή από το φορολογούμενο. Ποσοστό το οποίο θα γίνεται ολοένα και μεγαλύτερο τα επόμενα χρόνια.

Τρίτον, το σύστημα επιβάλλει υψηλό μη μισθολογικό κόστος, ιδιαίτερα στους νέους εργαζόμενους. Υψηλό κόστος συμμόρφωσης, λόγω της πολυπλοκότητας της νομοθεσίας στους εργοδότες.  Μεγάλα εμπόδια στην κινητικότητα των εργαζομένων, ιδίως από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα.  Μεγάλα εμπόδια στην ανάπτυξη 2^ου και 3^ου πυλώνα, δηλαδή στην ανάπτυξη μη κρατικών, συλλογικών και ατομικών προσπαθειών βελτίωσης της οικονομικής θέσης των ηλικιωμένων.

Όσον αφορά στην αντιμετώπιση της ισότητας των φύλων, το σύστημα ενσωματώνει μια υπερπροστατευτική θέση στις γυναίκες, που θυμίζει πατερναλιστικά πρότυπα παλαιάς κοπής.  Τέλος, η πολυπλοκότητα και η αδιαφάνεια του συστήματος το καθιστούν, αντί για εστία συναίνεσης, μια μόνιμη εκρηκτική θρυαλλίδα στις εργασιακές σχέσεις.

«Οι παραπάνω λόγοι θα αρκούσαν για να αντιληφθεί το πολιτικό μας σύστημα γιατί θα πρέπει επειγόντως να  προχωρήσουμε σε δομικές αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα. Δεν είναι όμως μόνοι αυτοί. Υπάρχει ένα στοιχείο στην μελέτη το οποίο συγκλονίζει. Οι εργαζόμενοι μετά το 1992, έχουν υψηλότερα όρια ηλικίας, υψηλότερες εισφορές και χαμηλότερες συντάξεις από τις άλλες γενιές. Υπολογισμοί του ΟΟΣΑ του 1998, αλλά και πιο πρόσφατοι, λέει η μελέτη, οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η οικονομική απόδοση των εισφορών της γενιάς αυτής είναι ήδη αρνητική.

Δηλαδή, αν τα άτομα αυτά τοποθετούσαν τα χρήματα των εισφορών τους σε κάποια ασφαλή επένδυση, θα προέκυπτε μεγαλύτερη σύνταξη από αυτή που θα πάρουν από το ΙΚΑ» τονίζει ο κ. Μίχαλος. Ο ίδιος υποστήριξε ένα αναδιανεμητικό σύστημα για τους νέους εργαζόμενους.

Το νέο σύστημα βασίζεται σε ατομικούς λογαριασμούς ‘οιονεί καθορισμένης εισφοράς’ (Notional Defined Contribution System).  H συμμετοχή στην ασφάλιση έχει ορατό αντίκρισμα και στο νεότερο ασφαλισμένο.

Παράλληλα εισηγείται τη δημιουργία ενός υποχρεωτικού δεύτερου πυλώνα επαγγελματικής ασφάλισης, χρηματοδοτούμενου με το κεφαλαιοποιητικό σύστημα.  Τμήματα της παλαιάς αναπλήρωσης (3-4 μονάδες από το ασφάλιστρο) διοχετεύοναι στο νέο σύστημα.