Ακριβαίνει πάλι το κόστος του δανεισμού

«Όμηρος» των  διεθνών Οίκων, με το κόστος δανεισμού  να σκαρφαλώνει σε (μόνιμα;) υψηλά  επίπεδα, κινδυνεύει να βρεθεί το ελληνικό δημόσιο, συμπαρασύροντας ενδεχομένως έτσι και το κόστος δανεισμού των ελληνικών τραπεζών που χρησιμοποιούν ως ενέχυρο στην ΕΚΤ τα ελληνικά κρατικά ομόλογα.

Το πρώτο «καμπανάκι»  για την νέα κυβέρνηση κτύπησε  την επομένη σχεδόν των εκλογών, από τη S&P. Οι «κουδούνες» ήχησαν για τα καλά με την  κίνηση της Τετάρτης της Fitch, που υποβάθμισε την πιστοληπτική ικανότητα της χώρας «στο παραπέντε» μόλις του νέου δανεισμού στον οποίο σχεδιάζει να προβεί άμεσα το υπουργείο Οικονομικών, για να χρηματοδοτήσει το πακέτο στήριξης της ελληνικής Οικονομίας.  

Η υποβάθμιση σε (Α-) από την Fitch, όπως φοβούνται στο οικονομικό επιτελείο, θα συντελέσει να ανέβουν τα spread των ελληνικών ομολόγων. Μέσα στο επόμενο δίμηνο το υπουργείο Οικονομικών σκοπεύει να αντλήσει 5-10 δισ. ευρώ από τις διεθνείς χρηματαγορές, καθώς το δανειακό πρόγραμμα του 2009 έχει ήδη εξαντληθεί αλλά οι «τρύπες» και οι υποχρεώσεις του προϋπολογισμού δεν έχουν τέλος. 

Το χειρότερο  ίσως, μέχρι τουλάχιστον να διαπιστώσουν οι διεθνείς αγορές –καθώς και οι Βρυξέλλες- κάποια αξιοσημείωτη πρόοδο, ότι η χώρα μας θα αντιμετωπίζεται πλέον με ισχυρή επιφύλαξη και, ως εκ τούτου, το κόστος του δανεισμού θα παραμείνει υψηλό για αρκετούς μήνες και του 2010.  

Ένα πρώτο τεστ για την οικονομία θα είναι η σημερινή συμπεριφορά των ελληνικών ομολόγων στη διατραπεζική αγορά, όπου υπάρχει το ενδεχόμενο διεύρυνσης των spreads προς τα γερμανικά ομόλογα. Υπάρχει ακόμη κίνδυνος υποβάθμισης τραπεζών που έχουν αυτήν την στιγμή τουλάχιστον την ίδια αξιολόγηση ‘Α-‘ με το ελληνικό Δημόσιο. Και, βεβαίως, εφόσον τράπεζες αρχίσουν να δανείζονται ακριβότερα, το πρόσθετο κόστος σε ένα βαθμό θα μετακυλισθεί στους Ελληνες δανειολήπτες. 

Σε ανάλογη  κατάσταση είχε βρεθεί η χώρα και  τους πρώτους μήνες του 2009. Τώρα όμως τα πράγματα μοιάζουν χειρότερα, καθώς η πιστοληπτική αξιοπιστία της Ελλάδα κατέβηκε ήδη ένα «σκαλί» από τότε.  

Επιπλέον η  έκθεση της Fitch μοιάζει να προαναγγέλλει και νέα υποβάθμιση στο άμεσο μέλλον. Πέραν του ότι διατηρεί την εκτίμηση για αρνητικές προοπτικές (negative outlook) μετά την υποβάθμιση, προειδοποιεί εμμέσως τη χώρα μας να μην επιχειρήσει να αντλήσει και πάλι τεράστια ποσά (όπως έπραξε το 2009), τονίζοντας πως ήδη «τα επίπεδα του χρέους της χώρας  μας είναι από τα υψηλότερα» στην κατηγορία της στάθμισης (Α-).

Κάθε νέα υποβάθμιση πλέον κοστίζει σημαντικά και  στις τράπεζες, καθώς δανείζονται  με ενέχυρο τα ελληνικά κρατικά ομόλογα, με «αλμυρό» επιτόκιο που θα καθορίζεται  από την ΕΚΤ, βάσει της αντίστοιχης  τιμολόγησης. 

Και η τελευταία αυτή κίνηση της Fitch πάντως ήταν «κατόπιν προειδοποίσης». Όπως ακριβώς και η Standard & Poor’s νωρίτερα, η Fitch απέκλειε την περίπτωση υποβάθμισης της ελληνικής οικονομίας «εκτός εάν υπάρξει κάποια δυσάρεστη έκπληξη στα δημοσιονομικά μεγέθη», εάν αποδειχτεί δηλαδή ότι τα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας είναι πολύ χειρότερα από αυτά που είχε ανακοινώσει η προηγούμενη κυβέρνηση.  

Η «αναρρίχηση» των επιτοκίων πάντως έχει συνδυαστεί πλέον με την άνοδο δημοσίου δανεισμού. Το δανειακό πρόγραμμα του 2009 ανήλθε στα 56,4 δισ. ευρώ, όταν ο αρχικός στόχος του Δημοσίου ήταν 41 δισ. ευρώ, αλλά μιλώντας στους Financial Times, ο υπουργός Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου προϊδέασε νωρίς τις αγορές για πρόσθετο δανεισμό γύρω στα 5 δισ. ευρώ.