Πώς θα δηλώσετε το εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις
Πώς θα δηλώσετε το εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις
Ενας φορολογικός οδηγός απο τον διακεκριμένο συγγραφέα και φοροτεχνικό Χρήστο Δ. Μελά* για τα εισοδήματα - Τι ισχύει για τους ανείσπρακτους μισθούς, τα επιδοτούμενα σεμινάρια ανέργων και τα αναδρομικά
Σε λίγες μέρες λήγει, σύμφωνα με τον νόμο, η προθεσμία για την υποβολή των φορολογικών δηλώσεων. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα δοθεί παράταση για περίπου έναν μήνα. Η επιπολαιότητα και σε αυτόν τον τομέα είναι στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό. Ενα ενδεικτικό απλό παράδειγμα.
Οι δηλώσεις των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Για όλους η προθεσμία λήγει στις 30 Ιουνίου. Κανείς από τους νομοθετήσαντες δεν σκέφτηκε το πολύ απλό, το αυτονόητο, ότι μπορεί να μην αντέξει το ηλεκτρονικό σύστημα έναν τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων την ίδια χρονική στιγμή. Τι θα πείραζε αν για τα φυσικά πρόσωπα η προθεσμία ήταν διαφορετική κατά 10-15 ημέρες από αυτήν των επιχειρήσεων; Τίποτε απολύτως. Το μόνο που χρειαζόταν για να γίνει αυτό δεν ήταν η κορυφαία επιστημονική σκέψη, αλλά η απλή λογική, το αυτονόητο, πράγμα τόσο δύσκολο να βρεθεί τελικά στις μέρες μας. Ας πάμε όμως στο θέμα μας. Φέτος θα υποβληθούν περίπου 6.οοο.οοο δηλώσεις. Από τις δηλώσεις αυτές πάνω από τα 4.000.000 θα υποβληθούν από μισθωτούς και συνταξιούχους. Είναι χρήσιμο να δώσουμε μερικές γενικές πληροφορίες που αφορούν το εισόδημα των μισθωτών και των συνταξιούχων.
- Ποιο είναι εισόδημα από μισθωτή
εργασία και συντάξεις
Ο νέος φορολογικός νόμος που ισχύει από 1-1-2014 και μετά ορίζει ότι το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει όλα τα εισοδήματα που δίνονται σε χρήματα ή σε είδος όταν υπάρχει εργασιακή σχέση (άρθρο 12 ν. 4172/2013).
Οι δηλώσεις των φυσικών προσώπων και των επιχειρήσεων υποβάλλονται ηλεκτρονικά. Για όλους η προθεσμία λήγει στις 30 Ιουνίου. Κανείς από τους νομοθετήσαντες δεν σκέφτηκε το πολύ απλό, το αυτονόητο, ότι μπορεί να μην αντέξει το ηλεκτρονικό σύστημα έναν τόσο μεγάλο όγκο δεδομένων την ίδια χρονική στιγμή. Τι θα πείραζε αν για τα φυσικά πρόσωπα η προθεσμία ήταν διαφορετική κατά 10-15 ημέρες από αυτήν των επιχειρήσεων; Τίποτε απολύτως. Το μόνο που χρειαζόταν για να γίνει αυτό δεν ήταν η κορυφαία επιστημονική σκέψη, αλλά η απλή λογική, το αυτονόητο, πράγμα τόσο δύσκολο να βρεθεί τελικά στις μέρες μας. Ας πάμε όμως στο θέμα μας. Φέτος θα υποβληθούν περίπου 6.οοο.οοο δηλώσεις. Από τις δηλώσεις αυτές πάνω από τα 4.000.000 θα υποβληθούν από μισθωτούς και συνταξιούχους. Είναι χρήσιμο να δώσουμε μερικές γενικές πληροφορίες που αφορούν το εισόδημα των μισθωτών και των συνταξιούχων.
- Ποιο είναι εισόδημα από μισθωτή
εργασία και συντάξεις
Ο νέος φορολογικός νόμος που ισχύει από 1-1-2014 και μετά ορίζει ότι το ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις περιλαμβάνει όλα τα εισοδήματα που δίνονται σε χρήματα ή σε είδος όταν υπάρχει εργασιακή σχέση (άρθρο 12 ν. 4172/2013).
- Πότε υπάρχει εργασιακή σχέση
Για την εφαρμογή του φορολογικού νόμου εργασιακή σχέση υπάρχει όταν ένα φυσικό πρόσωπο παρέχει υπηρεσίες στις εξής περιπτώσεις:
- Οταν υπάρχει σύμβαση εργασίας σύμφωνα με το Εργατικό Δίκαιο.
- Οταν υπάρχει προφορική ή γραπτή σύμβαση με την οποία το φυσικό πρόσωπο έχει σχέση εξαρτημένης εργασίας.
- Οταν οι παρεχόμενες υπηρεσίες ρυθμίζονται από τη νομοθεσία των δημοσίων υπαλλήλων.
- Οταν ο δικηγόρος για τις νομικές του υπηρεσίες αμείβεται με πάγια αντιμισθία.
- Οταν το φυσικό πρόσωπο είναι διευθυντής ή μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου.
- Επαγγελματίες που φορολογούνται ως μισθωτοί
Το εισόδημα των επαγγελματιών φυσικών προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες (αμείβονται με μπλοκάκι, τώρα ΤΠΥ) θεωρείται ότι είναι εισόδημα από μισθωτή εργασία και φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών, όταν υπάρχουν αθροιστικά κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
-Αμοιβή μέλους Δ.Σ.
Οι μισθοί που καταβάλλονται για τις υπηρεσίες που παρέχει το πρόσωπο που είναι διευθυντής ή μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου είναι εισόδημα από μισθωτή εργασία και φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών.
Οι μισθοί στον διευθυντή ή στο μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας πρέπει να περιλαμβάνονται στην κατάσταση μισθοδοσίας του προσωπικού.
- Ασκούμενοι δικηγόροι, φοιτητές
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση:
1) Τα εισοδήματα των ασκούμενων δικηγόρων και σπουδαστών που πραγματοποιούν πρακτική εξάσκηση.
2)Τα εισοδήματα φυσικών προσώπων που απασχολούνται σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.
3) Τα εισοδήματα των φοιτητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψήφιων διδακτόρων κ.λπ. εξαιτίας της συμμετοχής τους σε ερευνητικά προγράμματα (ΠΟΛ 1047/2015).
- Περιστασιακά απασχολούμενοι
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση οι περιπτώσεις απόκτησης εισοδημάτων από περιστασιακά απασχολούμενους, όπως φοιτητές, νοικοκυρές, ανέργους κ.λπ. που συμμετέχουν σε εργασίες όπως έρευνες αγοράς, συγκέντρωση ερωτηματολογίων, συλλογή παλιών αντικειμένων ή σιδήρων και οι οποίοι αποκτούν ευκαιριακά εισόδημα (ΠΟΛ 1047/2015).
- Επιδοτούμενα σεμινάρια, άνεργοι, συμβασιούχοι
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση:
1) Οι αποζημιώσεις ανέργων ή εργαζομένων από το κοινοτικό ή εθνικό ταμείο για την παρακολούθηση επιδοτούμενων σεμιναρίων επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης.
2) Τα εισοδήματα που αποκτούν δικαιούχοι προγράμματος «επανειδίκευσης, κατάρτισης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας» (αφορά πρώην εργαζομένους εταιρειών που έκλεισαν και οι οποίοι υπάχθηκαν στα προγράμματα αυτά).
3) Τα εισοδήματα που αποκτούν συμβασιούχοι έργου σε ΚΕΠ, Δημόσιο και λοιπά ΝΠΔΔ (ΠΟΛ 1047/2015).
- Μισθός σε αντιρρησίες συνείδησης
Ο μισθός που καταβάλλεται σε αντιρρησίες συνείδησης για εναλλακτική πολιτική-κοινωνική υπηρεσία, λόγω αδυναμίας παροχής τροφής και στέγης από τους φορείς στους οποίους έχουν διατεθεί, δεν αποτελεί εισόδημα και δεν φορολογείται. Ο μισθός αποτελεί παροχή για την αντιμετώπιση των αναγκών στέγασης και σίτισής τους που προκύπτουν κατά την εκπλήρωση της εναλλακτικής πολιτικής-κοινωνικής υπηρεσίας τους (Υπ. Οικον. 1085783/2-6-2014).
Το ποσό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη του τεκμηρίου απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (Υπ. Οικον. 1087402/6-6-2014).
- Ακαθάριστο εισόδημα
Ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις είναι το εισόδημα που προκύπτει κάθε χρόνο και αφορά:
- Μισθό, ημερομίσθιο, επίδομα αδείας, επίδομα ασθενείας, επίδομα εορτών, αποζημίωση μη ληφθείσας άδειας, αμοιβές, προμήθειες, επιμίσθια και φιλοδωρήματα.
- Επίδομα κόστους διαβίωσης, επίδομα ενοικίου, αποζημίωσης εξόδων φιλοξενίας ή ταξιδίου.
- Αποζημίωση εξόδων στα οποία έχει υποβληθεί ο εργαζόμενος ή συγγενικό πρόσωπο του εργαζομένου.
- Παροχή οποιασδήποτε μορφής που λαμβάνει ο εργαζόμενος πριν την έναρξη της εργασιακής σχέσης.
- Αποζημιώσεις για τη λύση ή καταγγελία της εργασιακής σχέσης.
- Κύριες και επικουρικές συντάξεις.
- Το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ ή με τη μορφή περιοδικής παροχής στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
Κάθε άλλη παροχή που εισπράττεται έναντι υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης.
- Χρόνος που αποκτήθηκε το εισόδημα
Ως χρόνος απόκτησης του εισοδήματος από μισθωτή εργασία αρχικά θεωρείται ο χρόνος που ο δικαιούχος απέκτησε το δικαίωμα για την είσπραξή του. Στον χρόνο που αποκτήθηκε το δικαίωμα είσπραξης και εισπράχθηκε φορολογείται το εισόδημα.
Αν δεν εισπράχθηκαν οι αποδοχές του φορολογικού έτους 2014 μέσα στον ίδιο χρόνο, δεν φορολογούνται στο έτος που αποκτήθηκε το δικαίωμα είσπραξής τους (2014), αλλά στο μεταγενέστερο έτος που θα εισπραχθούν π.χ. 2015, 2016 κ.λπ. Οι ανείσπρακτες αποδοχές πρέπει να γράφονται χωριστά στην ετήσια βεβαίωση αποδοχών που δίνεται στον εργαζόμενο (ΠΟΛ 1051/2015).
- Ανείσπρακτοι μισθοί του 2014
Αν ο εργαζόμενος δεν εισπράξει τις αποδοχές της χρήσης 2014 μέσα στον ίδιο χρόνο ενώ τις έχει δουλέψει αλλά τις εισπράξει καθυστερημένα, αργότερα σε άλλο έτος, χρόνος απόκτησης και φορολογίας τους είναι το έτος μέσα στο οποίο θα τις εισπράξει και όχι ο χρόνος που τις δούλεψε. Οι αποδοχές που δεν εισπράχθηκαν πρέπει να γράφονται ξεχωριστά, σε διαφορετική σειρά, από τις αποδοχές που έχουν εισπραχθεί πάνω στη βεβαίωση αποδοχών της χρήσης 2014 (άρθρο 8 ν. 4172/2013).
Παράδειγμα: Μισθωτός εργάστηκε ολόκληρο το 2014 στον ίδιο εργοδότη. Για όλο τον χρόνο οι αποδοχές του είναι 14.000 ευρώ. Ο εργοδότης του όμως έχει οικονομικές δυσκολίες και μέσα στο 2014 του πλήρωσε μόνον τις 8.000. Τις υπόλοιπες 6.000 τις πλήρωσε μέσα στο 2015. Πάνω στην ετήσια βεβαίωση των αποδοχών του θα γραφτούν χωριστά τα ποσά αυτά. Ο μισθωτός θα φορολογηθεί για τις 8.000 με τη δήλωση των εισοδημάτων του 2014 που κατατίθεται το 2015 και για τις 6.000 με τη δήλωση των εισοδημάτων του 2015 που κατατίθεται μέσα το 2016.
- Φόρος σε ανείσπρακτες αποδοχές
Στην περίπτωση κατά την οποία έχει παρακρατηθεί (αποδοθεί) φόρος και σε μη καταβληθείσες αποδοχές, τότε ο αναλογών και παρακρατηθείς φόρος που αντιστοιχεί στο σύνολο των αποδοχών της χρήσης (εισπραχθείσες και ανείσπρακτες) επιμερίζεται αναλόγως και γράφεται αντίστοιχα στις δύο διακεκριμένες σειρές της χορηγηθείσας ετήσιας βεβαίωσης αποδοχών που αφορούν τις εισπραχθείσες και ανείσπρακτες αποδοχές της χρήσης. Με βάση τη βεβαίωση αυτή ο εργαζόμενος θα υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος δηλώνοντας στους αντίστοιχους κωδικούς μόνο τις εισπραχθείσες αποδοχές καθώς και τον αναλογούντα και παρακρατηθέντα φόρο που αντιστοιχεί σε αυτές (ΠΟΛ 1141/2012).
- Αναδρομικά μισθωτών-συνταξιούχων
Τα αναδρομικά που καταβάλλονται σε μισθωτούς φορολογούνται όχι στο έτος που εισπράττονται, αλλά στο έτος που αφορούν (που ανάγονται). Για να φορολογηθούν τα αναδρομικά πρέπει να υποβληθούν συμπληρωματικές δηλώσεις (χειρόγραφα στη ΔΟΥ).
Σημειώνεται ότι από τον νέο νόμο 4172/2013 που ισχύει από 1-1-2014 και μετά δεν προβλέπεται μείωση των αναδρομικών κατά 20% που προβλεπόταν, σε ορισμένες περιπτώσεις, με τον νόμο που ίσχυε προηγούμενα.
Το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους ανεξάρτητα αν πρόκειται για αναδρομικά από κύριες ή επικουρικές συντάξεις ή από μέρισμα ασφαλιστικών εισφορών.
Ισχύει και για τα αναδρομικά του ΕΚΑΣ, τα οποία δηλώνονται με συμπληρωματικές δηλώσεις στο έτος που αφορούν (ΠΟΛ 1051/2015).
ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ
- Παροχές σε μισθωτό που αποτελούν εισόδημα
Κάθε παροχή που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό του πρόσωπο ανεξάρτητα από το είδος της συνυπολογίζεται στο φορολογητέο του εισόδημα εφόσον είναι πάνω από 300 ευρώ κάθε χρόνο (άρθρο 13 ν. 4172/2013).
- Κατηγορίες παροχών σε είδος
Αρχικά σημειώνουμε ότι φορολογούνται όλες οι παροχές σε είδος με κάποιες εξαιρέσεις. Από τον νόμο ορίζονται οι κύριες κατηγορίες παροχών σε είδος, σε εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο και είναι οι εξής:
1) Η παραχώρηση οχήματος.
2) Το δάνειο ή η προκαταβολή μισθού.
3) Το δικαίωμα προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options).
4) Η παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο.
- Παρακράτηση φόρου παροχών σε είδος
Για το φορολογικό έτος 2014 δεν έγινε παρακράτηση φόρου για τις παροχές σε είδος.
Ενώ αρχικά οριζόταν ότι οι παροχές σε είδος υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου από 1-1-2015 και μετά, με νεότερο έγγραφο του υπουργείου έγινε δεκτό ότι τελικά δεν θα γίνεται παρακράτηση φόρου και ο οφειλόμενος φόρος θα υπολογίζεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης (ΠΟΛ 1072/2015).
- Εισόδημα από παραχώρηση οχήματος
Οταν παραχωρείται όχημα προς τον εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο, ο υπολογισμός του εισοδήματος που θα φορολογηθεί γίνεται βάσει της αγοραίας αξίας της παραχώρησης του οχήματος από το φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Για την εφαρμογή του φορολογικού νόμου η αγοραία αξία συνίσταται στο 30% της δαπάνης που εγγράφει για το όχημα ο εργοδότης, ανάλογα με το αν αποτελεί πάγιο στοιχείο της επιχείρησης ή αντικείμενο μίσθωσης.
Η δαπάνη περιλαμβάνει τις αποσβέσεις, τα τέλη κυκλοφορίας, τις επισκευές, τις συντηρήσεις, το χρηματοδοτικό κόστος ή το μίσθωμα. Αν η δαπάνη είναι μηδενική, η αγοραία αξία υπολογίζεται στο 30% της μέσης δαπάνης ή απόσβεσης κατά τα 3 τελευταία χρόνια.
Σημειώνεται ότι δεν υπολογίζεται εισόδημα από την παραχώρηση κρατικών αυτοκινήτων.
- Εισόδημα από δάνειο
Παροχή σε είδος αποτελεί και η χορήγηση δανείου κατόπιν έγγραφης συμφωνίας από φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο. Η ωφέλεια για τον λήπτη της παροχής αυτής προσδιορίζεται ανά φορολογικό έτος, αποτιμάται ως η διαφορά μεταξύ των τόκων που υπολογίζονται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς (ΠΟΛ 1034/2014) και των τόκων που τυχόν κατέβαλε ο εργαζόμενος βάσει της έγγραφης συμφωνίας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία, ως παροχή σε είδος λαμβάνεται το σύνολο του αρχικού κεφαλαίου (ΠΟΛ 1219/2014).
Παράδειγμα: Εστω ότι τράπεζα δίνει στο προσωπικό της δάνειο με επιτόκιο 2%. Το μέσο επιτόκιο της αγοράς γι’ αυτού του είδους τα δάνεια, όπως προκύπτει από όσα ορίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, είναι 5%. Αν ο υπάλληλος πήρε δάνειο 20.000 ευρώ, η ωφέλεια που προκύπτει λόγω διαφοράς επιτοκίου σε ετήσια βάση είναι 20.000Χ3%=600 ευρώ. Το ποσό των 600 ευρώ θα γραφτεί χωριστά πάνω στη βεβαίωση του μισθωτού ως παροχή σε είδος και θα φορολογηθεί.
- Προκαταβολή μισθών
Οταν μία επιχείρηση δώσει προκαταβολή μισθών σε έναν εργαζόμενό της, αν οι μισθοί είναι πάνω από 3, το ποσό αυτό θεωρείται δάνειο και υπολογίζεται τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα, ως παροχή σε είδος (ΠΟΛ 1219/2014).
Παράδειγμα: Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 800 ευρώ δόθηκαν ο μισθός του και επιπλέον προκαταβολή ενός μισθού 800 ευρώ. Το επιπλέον αυτό ποσό των 800 ευρώ δεν θεωρείται δάνειο και δεν υπολογίζεται εισόδημα από παροχή σε είδος.
Αν στον ίδιο εργαζόμενο είχε πληρωθεί ο μισθός του και επιπλέον προκαταβολή μισθών ποσού 4.000 ευρώ. Επειδή το ποσό αυτό είναι πάνω από τις καθαρές αποδοχές τριών μηνών θεωρείται δάνειο και θα υπολογιστεί υποθετικό εισόδημα από παροχή σε είδος.
Εστω ότι η προκαταβολή θα επιστραφεί σε 12 μήνες και το μέσο επιτόκιο της Τραπέζης της Ελλάδος είναι 5%. Το υποθετικό εισόδημα θα είναι 4.000Χ5%=200 ευρώ.
Το ποσό των 200 ευρώ θα γραφτεί χωριστά πάνω στη βεβαίωση του μισθωτού ως παροχή σε είδος και θα φορολογηθεί.
- Ασκηση δικαιώματος απόκτησης μετοχών
Θεωρείται εισόδημα για τους μισθωτούς η ωφέλεια που αποκτήθηκε κατά την άσκηση δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών σε τιμή κατώτερη από τη χρηματιστηριακή τιμή κλεισίματος των μετοχών. Η αξία της παροχής προσδιορίζεται κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ή μεταβίβασής του και όχι κατά τον χρόνο χορήγησης αυτών ανεξάρτητα από το γεγονός τού αν υφίσταται ή όχι η εργασιακή σχέση του δικαιούχου της ωφέλειας κατά τον χρόνο αυτό (ΠΟΛ 1219/2014).
- Παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο
Παροχή σε είδος είναι και η αγοραία αξία από την παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους. Η παροχή αυτή αποτιμάται στο ποσό του ενοικίου που πληρώνεται ως ενοίκιο από τον εργοδότη προς τον ιδιοκτήτη κατοικίας που παραχωρείται. Οταν η κατοικία που παραχωρείται ανήκει στον εργοδότη, η παροχή σε είδος αποτιμάται σε ποσοστό 3% στην αντικειμενική αξία του ακινήτου.
Αυτό δεν εφαρμόζεται για παραχώρηση κατοικίας από το Δημόσιο και φορείς του Δημοσίου σε υπηρετούντες σε αυτό (π.χ. σε στρατιωτικούς) ή σε εργαζόμενους σε επιχείρηση λόγω πρόσκαιρης μετακίνησής τους σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στο πλαίσιο της εργασίας τους (ΠΟΛ 1219/2014).
* Ο Χρήστος Δ. Μελάς είναι συγγραφέας και φοροτεχνικός. 'Εχει κάνει πάνω απο 75 εκδόσεις κυρίως οικονομικού και φορολογικού περιεχομένου. Είναι συγγαφέας του περιοδικού "Δηλώστε Έξυπνα" που κυκλοφορεί στα περίπτερα όλης της χώρας. (Εκδόσεις Σταμούλη τηλ.210 5238305) nelasx@otenet.gr
Για την εφαρμογή του φορολογικού νόμου εργασιακή σχέση υπάρχει όταν ένα φυσικό πρόσωπο παρέχει υπηρεσίες στις εξής περιπτώσεις:
- Οταν υπάρχει σύμβαση εργασίας σύμφωνα με το Εργατικό Δίκαιο.
- Οταν υπάρχει προφορική ή γραπτή σύμβαση με την οποία το φυσικό πρόσωπο έχει σχέση εξαρτημένης εργασίας.
- Οταν οι παρεχόμενες υπηρεσίες ρυθμίζονται από τη νομοθεσία των δημοσίων υπαλλήλων.
- Οταν ο δικηγόρος για τις νομικές του υπηρεσίες αμείβεται με πάγια αντιμισθία.
- Οταν το φυσικό πρόσωπο είναι διευθυντής ή μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου.
- Επαγγελματίες που φορολογούνται ως μισθωτοί
Το εισόδημα των επαγγελματιών φυσικών προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες (αμείβονται με μπλοκάκι, τώρα ΤΠΥ) θεωρείται ότι είναι εισόδημα από μισθωτή εργασία και φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών, όταν υπάρχουν αθροιστικά κάποιες συγκεκριμένες προϋποθέσεις.
-Αμοιβή μέλους Δ.Σ.
Οι μισθοί που καταβάλλονται για τις υπηρεσίες που παρέχει το πρόσωπο που είναι διευθυντής ή μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας ή κάθε άλλου νομικού προσώπου είναι εισόδημα από μισθωτή εργασία και φορολογείται με την κλίμακα των μισθωτών.
Οι μισθοί στον διευθυντή ή στο μέλος διοικητικού συμβουλίου εταιρείας πρέπει να περιλαμβάνονται στην κατάσταση μισθοδοσίας του προσωπικού.
- Ασκούμενοι δικηγόροι, φοιτητές
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση:
1) Τα εισοδήματα των ασκούμενων δικηγόρων και σπουδαστών που πραγματοποιούν πρακτική εξάσκηση.
2)Τα εισοδήματα φυσικών προσώπων που απασχολούνται σε προγράμματα απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας.
3) Τα εισοδήματα των φοιτητών, μεταπτυχιακών φοιτητών, υποψήφιων διδακτόρων κ.λπ. εξαιτίας της συμμετοχής τους σε ερευνητικά προγράμματα (ΠΟΛ 1047/2015).
- Περιστασιακά απασχολούμενοι
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση οι περιπτώσεις απόκτησης εισοδημάτων από περιστασιακά απασχολούμενους, όπως φοιτητές, νοικοκυρές, ανέργους κ.λπ. που συμμετέχουν σε εργασίες όπως έρευνες αγοράς, συγκέντρωση ερωτηματολογίων, συλλογή παλιών αντικειμένων ή σιδήρων και οι οποίοι αποκτούν ευκαιριακά εισόδημα (ΠΟΛ 1047/2015).
- Επιδοτούμενα σεμινάρια, άνεργοι, συμβασιούχοι
Θεωρούνται ότι είναι εισοδήματα από εργασιακή σχέση:
1) Οι αποζημιώσεις ανέργων ή εργαζομένων από το κοινοτικό ή εθνικό ταμείο για την παρακολούθηση επιδοτούμενων σεμιναρίων επαγγελματικής κατάρτισης και επιμόρφωσης.
2) Τα εισοδήματα που αποκτούν δικαιούχοι προγράμματος «επανειδίκευσης, κατάρτισης και απόκτησης επαγγελματικής εμπειρίας» (αφορά πρώην εργαζομένους εταιρειών που έκλεισαν και οι οποίοι υπάχθηκαν στα προγράμματα αυτά).
3) Τα εισοδήματα που αποκτούν συμβασιούχοι έργου σε ΚΕΠ, Δημόσιο και λοιπά ΝΠΔΔ (ΠΟΛ 1047/2015).
- Μισθός σε αντιρρησίες συνείδησης
Ο μισθός που καταβάλλεται σε αντιρρησίες συνείδησης για εναλλακτική πολιτική-κοινωνική υπηρεσία, λόγω αδυναμίας παροχής τροφής και στέγης από τους φορείς στους οποίους έχουν διατεθεί, δεν αποτελεί εισόδημα και δεν φορολογείται. Ο μισθός αποτελεί παροχή για την αντιμετώπιση των αναγκών στέγασης και σίτισής τους που προκύπτουν κατά την εκπλήρωση της εναλλακτικής πολιτικής-κοινωνικής υπηρεσίας τους (Υπ. Οικον. 1085783/2-6-2014).
Το ποσό αυτό δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κάλυψη του τεκμηρίου απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (Υπ. Οικον. 1087402/6-6-2014).
- Ακαθάριστο εισόδημα
Ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις είναι το εισόδημα που προκύπτει κάθε χρόνο και αφορά:
- Μισθό, ημερομίσθιο, επίδομα αδείας, επίδομα ασθενείας, επίδομα εορτών, αποζημίωση μη ληφθείσας άδειας, αμοιβές, προμήθειες, επιμίσθια και φιλοδωρήματα.
- Επίδομα κόστους διαβίωσης, επίδομα ενοικίου, αποζημίωσης εξόδων φιλοξενίας ή ταξιδίου.
- Αποζημίωση εξόδων στα οποία έχει υποβληθεί ο εργαζόμενος ή συγγενικό πρόσωπο του εργαζομένου.
- Παροχή οποιασδήποτε μορφής που λαμβάνει ο εργαζόμενος πριν την έναρξη της εργασιακής σχέσης.
- Αποζημιώσεις για τη λύση ή καταγγελία της εργασιακής σχέσης.
- Κύριες και επικουρικές συντάξεις.
- Το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ ή με τη μορφή περιοδικής παροχής στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.
Κάθε άλλη παροχή που εισπράττεται έναντι υφιστάμενης, παρελθούσας ή μελλοντικής εργασιακής σχέσης.
- Χρόνος που αποκτήθηκε το εισόδημα
Ως χρόνος απόκτησης του εισοδήματος από μισθωτή εργασία αρχικά θεωρείται ο χρόνος που ο δικαιούχος απέκτησε το δικαίωμα για την είσπραξή του. Στον χρόνο που αποκτήθηκε το δικαίωμα είσπραξης και εισπράχθηκε φορολογείται το εισόδημα.
Αν δεν εισπράχθηκαν οι αποδοχές του φορολογικού έτους 2014 μέσα στον ίδιο χρόνο, δεν φορολογούνται στο έτος που αποκτήθηκε το δικαίωμα είσπραξής τους (2014), αλλά στο μεταγενέστερο έτος που θα εισπραχθούν π.χ. 2015, 2016 κ.λπ. Οι ανείσπρακτες αποδοχές πρέπει να γράφονται χωριστά στην ετήσια βεβαίωση αποδοχών που δίνεται στον εργαζόμενο (ΠΟΛ 1051/2015).
- Ανείσπρακτοι μισθοί του 2014
Αν ο εργαζόμενος δεν εισπράξει τις αποδοχές της χρήσης 2014 μέσα στον ίδιο χρόνο ενώ τις έχει δουλέψει αλλά τις εισπράξει καθυστερημένα, αργότερα σε άλλο έτος, χρόνος απόκτησης και φορολογίας τους είναι το έτος μέσα στο οποίο θα τις εισπράξει και όχι ο χρόνος που τις δούλεψε. Οι αποδοχές που δεν εισπράχθηκαν πρέπει να γράφονται ξεχωριστά, σε διαφορετική σειρά, από τις αποδοχές που έχουν εισπραχθεί πάνω στη βεβαίωση αποδοχών της χρήσης 2014 (άρθρο 8 ν. 4172/2013).
Παράδειγμα: Μισθωτός εργάστηκε ολόκληρο το 2014 στον ίδιο εργοδότη. Για όλο τον χρόνο οι αποδοχές του είναι 14.000 ευρώ. Ο εργοδότης του όμως έχει οικονομικές δυσκολίες και μέσα στο 2014 του πλήρωσε μόνον τις 8.000. Τις υπόλοιπες 6.000 τις πλήρωσε μέσα στο 2015. Πάνω στην ετήσια βεβαίωση των αποδοχών του θα γραφτούν χωριστά τα ποσά αυτά. Ο μισθωτός θα φορολογηθεί για τις 8.000 με τη δήλωση των εισοδημάτων του 2014 που κατατίθεται το 2015 και για τις 6.000 με τη δήλωση των εισοδημάτων του 2015 που κατατίθεται μέσα το 2016.
- Φόρος σε ανείσπρακτες αποδοχές
Στην περίπτωση κατά την οποία έχει παρακρατηθεί (αποδοθεί) φόρος και σε μη καταβληθείσες αποδοχές, τότε ο αναλογών και παρακρατηθείς φόρος που αντιστοιχεί στο σύνολο των αποδοχών της χρήσης (εισπραχθείσες και ανείσπρακτες) επιμερίζεται αναλόγως και γράφεται αντίστοιχα στις δύο διακεκριμένες σειρές της χορηγηθείσας ετήσιας βεβαίωσης αποδοχών που αφορούν τις εισπραχθείσες και ανείσπρακτες αποδοχές της χρήσης. Με βάση τη βεβαίωση αυτή ο εργαζόμενος θα υποβάλει δήλωση φόρου εισοδήματος δηλώνοντας στους αντίστοιχους κωδικούς μόνο τις εισπραχθείσες αποδοχές καθώς και τον αναλογούντα και παρακρατηθέντα φόρο που αντιστοιχεί σε αυτές (ΠΟΛ 1141/2012).
- Αναδρομικά μισθωτών-συνταξιούχων
Τα αναδρομικά που καταβάλλονται σε μισθωτούς φορολογούνται όχι στο έτος που εισπράττονται, αλλά στο έτος που αφορούν (που ανάγονται). Για να φορολογηθούν τα αναδρομικά πρέπει να υποβληθούν συμπληρωματικές δηλώσεις (χειρόγραφα στη ΔΟΥ).
Σημειώνεται ότι από τον νέο νόμο 4172/2013 που ισχύει από 1-1-2014 και μετά δεν προβλέπεται μείωση των αναδρομικών κατά 20% που προβλεπόταν, σε ορισμένες περιπτώσεις, με τον νόμο που ίσχυε προηγούμενα.
Το ίδιο ισχύει και για τους συνταξιούχους ανεξάρτητα αν πρόκειται για αναδρομικά από κύριες ή επικουρικές συντάξεις ή από μέρισμα ασφαλιστικών εισφορών.
Ισχύει και για τα αναδρομικά του ΕΚΑΣ, τα οποία δηλώνονται με συμπληρωματικές δηλώσεις στο έτος που αφορούν (ΠΟΛ 1051/2015).
ΠΑΡΟΧΕΣ ΣΕ ΕΙΔΟΣ
- Παροχές σε μισθωτό που αποτελούν εισόδημα
Κάθε παροχή που λαμβάνει ένας εργαζόμενος ή συγγενικό του πρόσωπο ανεξάρτητα από το είδος της συνυπολογίζεται στο φορολογητέο του εισόδημα εφόσον είναι πάνω από 300 ευρώ κάθε χρόνο (άρθρο 13 ν. 4172/2013).
- Κατηγορίες παροχών σε είδος
Αρχικά σημειώνουμε ότι φορολογούνται όλες οι παροχές σε είδος με κάποιες εξαιρέσεις. Από τον νόμο ορίζονται οι κύριες κατηγορίες παροχών σε είδος, σε εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο και είναι οι εξής:
1) Η παραχώρηση οχήματος.
2) Το δάνειο ή η προκαταβολή μισθού.
3) Το δικαίωμα προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options).
4) Η παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο, εταίρο ή μέτοχο.
- Παρακράτηση φόρου παροχών σε είδος
Για το φορολογικό έτος 2014 δεν έγινε παρακράτηση φόρου για τις παροχές σε είδος.
Ενώ αρχικά οριζόταν ότι οι παροχές σε είδος υπόκεινται σε παρακράτηση φόρου από 1-1-2015 και μετά, με νεότερο έγγραφο του υπουργείου έγινε δεκτό ότι τελικά δεν θα γίνεται παρακράτηση φόρου και ο οφειλόμενος φόρος θα υπολογίζεται κατά την εκκαθάριση της δήλωσης (ΠΟΛ 1072/2015).
- Εισόδημα από παραχώρηση οχήματος
Οταν παραχωρείται όχημα προς τον εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο, ο υπολογισμός του εισοδήματος που θα φορολογηθεί γίνεται βάσει της αγοραίας αξίας της παραχώρησης του οχήματος από το φυσικό ή νομικό πρόσωπο. Για την εφαρμογή του φορολογικού νόμου η αγοραία αξία συνίσταται στο 30% της δαπάνης που εγγράφει για το όχημα ο εργοδότης, ανάλογα με το αν αποτελεί πάγιο στοιχείο της επιχείρησης ή αντικείμενο μίσθωσης.
Η δαπάνη περιλαμβάνει τις αποσβέσεις, τα τέλη κυκλοφορίας, τις επισκευές, τις συντηρήσεις, το χρηματοδοτικό κόστος ή το μίσθωμα. Αν η δαπάνη είναι μηδενική, η αγοραία αξία υπολογίζεται στο 30% της μέσης δαπάνης ή απόσβεσης κατά τα 3 τελευταία χρόνια.
Σημειώνεται ότι δεν υπολογίζεται εισόδημα από την παραχώρηση κρατικών αυτοκινήτων.
- Εισόδημα από δάνειο
Παροχή σε είδος αποτελεί και η χορήγηση δανείου κατόπιν έγγραφης συμφωνίας από φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο προς εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο. Η ωφέλεια για τον λήπτη της παροχής αυτής προσδιορίζεται ανά φορολογικό έτος, αποτιμάται ως η διαφορά μεταξύ των τόκων που υπολογίζονται με βάση το μέσο επιτόκιο αγοράς (ΠΟΛ 1034/2014) και των τόκων που τυχόν κατέβαλε ο εργαζόμενος βάσει της έγγραφης συμφωνίας. Σε περίπτωση που δεν υπάρχει έγγραφη συμφωνία, ως παροχή σε είδος λαμβάνεται το σύνολο του αρχικού κεφαλαίου (ΠΟΛ 1219/2014).
Παράδειγμα: Εστω ότι τράπεζα δίνει στο προσωπικό της δάνειο με επιτόκιο 2%. Το μέσο επιτόκιο της αγοράς γι’ αυτού του είδους τα δάνεια, όπως προκύπτει από όσα ορίζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος, είναι 5%. Αν ο υπάλληλος πήρε δάνειο 20.000 ευρώ, η ωφέλεια που προκύπτει λόγω διαφοράς επιτοκίου σε ετήσια βάση είναι 20.000Χ3%=600 ευρώ. Το ποσό των 600 ευρώ θα γραφτεί χωριστά πάνω στη βεβαίωση του μισθωτού ως παροχή σε είδος και θα φορολογηθεί.
- Προκαταβολή μισθών
Οταν μία επιχείρηση δώσει προκαταβολή μισθών σε έναν εργαζόμενό της, αν οι μισθοί είναι πάνω από 3, το ποσό αυτό θεωρείται δάνειο και υπολογίζεται τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα, ως παροχή σε είδος (ΠΟΛ 1219/2014).
Παράδειγμα: Σε εργαζόμενο με μηνιαίες καθαρές αποδοχές 800 ευρώ δόθηκαν ο μισθός του και επιπλέον προκαταβολή ενός μισθού 800 ευρώ. Το επιπλέον αυτό ποσό των 800 ευρώ δεν θεωρείται δάνειο και δεν υπολογίζεται εισόδημα από παροχή σε είδος.
Αν στον ίδιο εργαζόμενο είχε πληρωθεί ο μισθός του και επιπλέον προκαταβολή μισθών ποσού 4.000 ευρώ. Επειδή το ποσό αυτό είναι πάνω από τις καθαρές αποδοχές τριών μηνών θεωρείται δάνειο και θα υπολογιστεί υποθετικό εισόδημα από παροχή σε είδος.
Εστω ότι η προκαταβολή θα επιστραφεί σε 12 μήνες και το μέσο επιτόκιο της Τραπέζης της Ελλάδος είναι 5%. Το υποθετικό εισόδημα θα είναι 4.000Χ5%=200 ευρώ.
Το ποσό των 200 ευρώ θα γραφτεί χωριστά πάνω στη βεβαίωση του μισθωτού ως παροχή σε είδος και θα φορολογηθεί.
- Ασκηση δικαιώματος απόκτησης μετοχών
Θεωρείται εισόδημα για τους μισθωτούς η ωφέλεια που αποκτήθηκε κατά την άσκηση δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών σε τιμή κατώτερη από τη χρηματιστηριακή τιμή κλεισίματος των μετοχών. Η αξία της παροχής προσδιορίζεται κατά τον χρόνο άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης ή μεταβίβασής του και όχι κατά τον χρόνο χορήγησης αυτών ανεξάρτητα από το γεγονός τού αν υφίσταται ή όχι η εργασιακή σχέση του δικαιούχου της ωφέλειας κατά τον χρόνο αυτό (ΠΟΛ 1219/2014).
- Παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο
Παροχή σε είδος είναι και η αγοραία αξία από την παραχώρηση κατοικίας σε εργαζόμενο ή εταίρο ή μέτοχο από φυσικό πρόσωπο ή νομικό πρόσωπο για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα εντός του φορολογικού έτους. Η παροχή αυτή αποτιμάται στο ποσό του ενοικίου που πληρώνεται ως ενοίκιο από τον εργοδότη προς τον ιδιοκτήτη κατοικίας που παραχωρείται. Οταν η κατοικία που παραχωρείται ανήκει στον εργοδότη, η παροχή σε είδος αποτιμάται σε ποσοστό 3% στην αντικειμενική αξία του ακινήτου.
Αυτό δεν εφαρμόζεται για παραχώρηση κατοικίας από το Δημόσιο και φορείς του Δημοσίου σε υπηρετούντες σε αυτό (π.χ. σε στρατιωτικούς) ή σε εργαζόμενους σε επιχείρηση λόγω πρόσκαιρης μετακίνησής τους σε υποκαταστήματα ή εργοτάξια ή λοιπές επαγγελματικές εγκαταστάσεις του εργοδότη στο πλαίσιο της εργασίας τους (ΠΟΛ 1219/2014).
* Ο Χρήστος Δ. Μελάς είναι συγγραφέας και φοροτεχνικός. 'Εχει κάνει πάνω απο 75 εκδόσεις κυρίως οικονομικού και φορολογικού περιεχομένου. Είναι συγγαφέας του περιοδικού "Δηλώστε Έξυπνα" που κυκλοφορεί στα περίπτερα όλης της χώρας. (Εκδόσεις Σταμούλη τηλ.210 5238305) nelasx@otenet.gr
Ακολουθήστε το protothema.gr στο Google News και μάθετε πρώτοι όλες τις ειδήσεις
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
Δείτε όλες τις τελευταίες Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Protothema.gr
ΡΟΗ ΕΙΔΗΣΕΩΝ
Ειδήσεις
Δημοφιλή
Σχολιασμένα
