ΣτΕ: «Πράσινο φως» για την ιδιωτικοποίηση των μαρίνων

Το πράσινο φως άναψε το Συμβούλιο της Επικρατείας για να περάσουν σε ιδιωτικά χέρια οι μαρίνες (τουριστικοί λιμένες) για τουλάχιστον μισό αιώνα.

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι το Σύνταγμα και η νομοθεσία επιτρέπουν τη μίσθωση, διαχείριση και εκμετάλλευση των μαρίνων με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας από μη δημόσιους φορείς.

Παράλληλα, οι σύμβουλοι Επικρατείας ξεκαθαρίζουν ότι η ιδιοκτησία των μαρίνων παραμένει στην κυριότητα του Δημοσίου, ανεξάρτητα εάν η εκμετάλλευση, διαχείριση, κ.λπ. περνάει στην ιδιωτική πρωτοβουλία.

Και οι μισθωτές των εκτάσεων αυτών δεν μπορούν να αξιώσουν δικαίωμα κυριότητας ή άλλα «εμπράγματα δικαιώματα».

Αντίθετα, όμως μπορούν να εκτελέσουν λιμενικά και χερσαία έργα προς βελτίωση των εγκαταστάσεων των τουριστικών λιμένων.

Την κορδέλα των ιδιωτικοποιήσεων των τουριστικών λιμένων την έκοψε η Μαρίνα Ζέα, καθώς το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο με αφορμή προσφυγή που είχαν καταθέσει 10 Πειραιώτες αποφάνθηκε ότι είναι δυνατή η παραχώρηση, διαχείριση και εκμετάλλευση των μαρίνων από ιδιωτικούς φορείς.

Οι κάτοικοι του Πειραιά και ειδικότερα κάτοικοι της Ακτής Μουτσοπούλου και της Ακτής Θεμιστοκλέους, ζητούσαν από το Συμβούλιο της Επικρατείας να ακυρωθεί ως αντισυνταγματική και παράνομη η ιδιωτικοποίηση  της Μαρίνας Ζέας.

Όμως η αυξημένη επταμελής σύνθεση του Δ΄ Τμήματος του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, με πρόεδρο τον Σωτήρη Ρίζο και εισηγητή τον  Πάρεδρο Ηλία Μάζο, απέρριψε με την υπ΄ αριθμ. 701/2015 απόφασή του όλους τους ισχυρισμούς των κατοίκων του Πειραιά.

Ο σχετικός διαγωνισμός για την μίσθωση και εκμετάλλευση  της χερσαίας και θαλάσσιας ζώνης της Μαρίνας Ζέας, αλλά την εκτέλεση των απαιτουμένων  έργων βελτίωσης κατακυρώθηκε στην εταιρεία «Κοινοπραξία Μαρίνες Αττικής» και υπεγράφη σχετική σύμβαση.

Η σύμβαση αυτή έχει διαρκεία ζωής 40 ετών με δυνατότητα παράταση για μια πενταετία. Από την επίμαχη κοινοπραξία  θα καταβάλλεται μίσθωμα για την εκμετάλλευση, κ.λπ. της  Μαρίνας.
Οι σύμβουλοι Επικρατείας αποφάνθηκαν ότι το Σύνταγμα δεν επιβάλλει ορισμένη νομική μορφή του δημοσίου φορέως ο οποίος μπορεί να  ασκεί την διοίκηση και διαχείριση των τουριστικών λιμένων.

Κατόπιν αυτού μπορεί, ο φορέας να είναι Νομικό Πρόσωπο Δημοσίου ή και Ιδιωτικού Δικαίου, όπως είναι η Εταιρία Ακινήτων Δημοσίου (Ε.Τ.Α. Α.Ε.), η οποία ανήκει στο Ελληνικό Δημόσιο. Και αυτό γιατί στους σκοπούς της Ε.Τ.Α. περιλαμβάνεται  η «αποτελεσματική διαχείριση και αξιοποίηση» της περιουσίας του Ε.Ο.Τ.

Εξ άλλου, σημειώνουν οι σύμβουλοι Επικρατείας  δεν προσκρούει στο Σύνταγμα η άσκηση της διοίκησης και διαχείρισης των εν λόγω τουριστικών μονάδων σύμφωνα με τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας και κατά τρόπο επικερδή για το κράτος.

Όλα αυτά όμως  υπό την βασική και απαρέγκλιτη προϋπόθεση ότι εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και τηρούνται οι δημοσίου δικαίου δεσμεύσεις που απορρέουν από τη νομοθεσία που αφορά: 1) τα κοινόχρηστα πραγμάτων, 2) την προστασία  του περιβάλλοντος, 3) τους αρχαιολογικούς χώρους κ.λπ.

Έτσι, κάτω υπό τις προϋποθέσεις αυτές, η διοίκηση και διαχείριση των τουριστικών λιμένων μπορεί είτε να ασκείται από τον ίδιο τον δημόσιο φορέα με αυτεπιστασία (από οργανισμούς του που έχουν την νομική  μορφή δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου), είτε να παραχωρηθεί σε τρίτον έναντι ανταλλάγματος, εφ’ όσον στην τελευταία αυτή περίπτωση διασφαλίζεται ο έλεγχος από το κράτος.

Εξάλλου, σημειώνουν οι δικαστές στον παραθαλάσσιο  χώρο  που είναι εγκατεστημένες  οι Μαρίνες έχουν πρόσβαση οι πολίτες και δεν αποκόπτεται η δυνατότητα τους να τις επισκέπτονται ακόμη και εάν δεν διαθέτουν σκάφη αναψυχής.

Υπογραμμίζεται μάλιστα στη δικαστική απόφαση ότι με την ιδιωτικοποίηση των τουριστικών λιμένων δεν παραχωρείται στον μισθωτή τμήμα αιγιαλού «χωρίς να διατηρείται ο κοινόχρηστός χαρακτήρας του».

Η παραχώρηση και εκμετάλλευση των τουριστικών λιμένων σε ιδιώτες έχει τον χαρακτήρα «ανοιχτής Μαρίνας», ενώ παράλληλα διατηρείται «ο κοινόχρηστος χαρακτήρας της ζώνης του τουριστικού λιμένα», προσθέτουν οι σύμβουλοι Επικρατείας.

Ξεκαθαρίζει ακόμα το Συμβούλιο της Επικρατείας ότι ναι μεν από την σύμβαση παραχώρησης των Μαρίνων προβλέπεται η υποχρέωση φύλαξης των χώρων του λιμένα, αλλά το κύριο βάρος της φύλαξης και εποπτείας τους παραμένει στις κρατικές λιμενικές και αστυνομικές αρχές και ιδίως στο Λιμενικό Σώμα.

Οι σύμβουλοι Επικρατείας απέρριψαν ως αβάσιμους όλους τους ισχυρισμούς των κατοίκων του Πειραιά.

Αναλυτικότερα, δεν δέχθηκαν οι δικαστές τους ισχυρισμούς των 10 κατοίκων του Πειραιά που μεταξύ των άλλων ήταν ότι:

-Είναι αντίθετη στο Σύνταγμα η ανάθεση της διοίκησης και διαχείρισης τουριστικού λιμένα στην Ε.Τ.Α. και  σε ιδιωτικό φορέα  μετά από υπογραφή σχετικής σύμβασης, καθώς δεν προβλέπεται κρατική  εποπτεία ως προς την εκτέλεση της σύμβασης.

-Είναι αντισυνταγματική και παράνομη η παραχώρηση καθώς σταματάει η έκταση των τουριστικών λιμένων να είναι σε κοινή χρήση και να αποτελεί χώρο αναψυχής και περιπάτου.

-Κατά παράβαση των συνταγματικών επιταγών ανατίθενται αστυνομικής φύσεως καθήκοντα σε ιδιωτικό φορέα (φύλαξη χώρων Μαρίνων), αλλά  και η είσπραξη των τελών ελλιμενισμού των σκαφών αναψυχής.

-Παράνομα έχει παραχωρηθεί η έκταση των 800 τετραγωνικών μέτρων της Μαρίνας Ζεάς, καθώς δεν έχει γίνει η αναγκαστική απαλλοτρίωση της, λόγω μη καταβολής αποζημίωσης.