Δανειζόμαστε σήμερα … το αύριο του τόπου

Παράγουμε λίγο, αποταμιεύουμε λιγότερο, δανειζόμαστε περισσότερο… Στο τρίπτυχο αυτό εξαντλείται, σύμφωνα με έκθεση της Κομισιόν, το «αναπτυξιακό μοντέλο» της χώρας μας. 

Η έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικών Θεμάτων της Κομισιόν που συντάχθηκε ειδικά για την χώρα μας, από τους αναλυτές της Επιτροπής Γιώργο Μοσχόβη και Ματέο Κάπο Σερβέρα, εξηγεί γιατί τόσο ο δημόσιος όσο και ο ιδιωτικός τομέας, μοιράζονται τις ευθύνες για το γεγονός ότι ως χώρα δανειζόμαστε με δυσβάσταχτους δανειακούς όρους.  

Στον ιδιωτικό τομέα, η επιδείνωση της δανειακής θέσης της ελληνικής οικονομίας αντανακλάται στο αυξανόμενο χάσμα μεταξύ της αποταμίευσης και των επενδύσεων.  

Η επιλογή μας  να επενδύουμε αντί να αποταμιεύουμε αντανακλά τη διάθεση του νεοέλληνα να κυνηγά το κέρδος με κάθε ρίσκο και δεν εμπνέει προφανώς εμπιστοσύνη στους ξένους δανειστές της χώρας, των τραπεζών και των πολιτών.  

Στην έκθεση αναφέρεται πως ο καθαρός δανεισμός στο σύνολο της οικονομίας, αν αφαιρεθούν οι αποταμιεύσεις, εκτοξεύθηκε στο 12% του ΑΕΠ το 2007 και πέρυσι βρέθηκε στο 11%.  

Στο Δημόσιο  τα πράγματα είναι χειρότερα. Σύμφωνα  με τους ερευνητές, η διόγκωση των  ελλειμμάτων τα χρόνια που προηγήθηκαν (στο 5% του ΑΕΠ το 2008) σε συνδυασμό  με τις «κάτω από το τραπέζι» αυξήσεις του χρέους (αφανές έλλειμμα, όπως δαπάνες για εξοπλισμούς, ΔΕΚΟ, ταμεία κ.λπ.) συνέβαλαν στη συσσώρευση του δημόσιου χρέους, το οποίο το 2008 έφτασε στο 97,7% του ΑΕΠ και είναι το δεύτερο υψηλότερο στην Ε.Ε.  

Όπως αναφέρεται στην έκθεση, «η διεύρυνση των εξωτερικών ανισορροπιών οδήγησε στη συσσώρευση ενός μεγάλου εξωτερικού χρέους που αυξάνει τον κίνδυνο για την μεσοπρόθεσμη ανάπτυξη και θέτει σε κίνδυνο την πραγματική σύγκλιση».  

Επιπλέον, αναφέρεται, «ο ρυθμός συσσώρευσης του εξωτερικού χρέους μπορεί να μην είναι βιώσιμος σε μακροπρόθεσμη βάση και πρέπει το πρόβλημα να διορθωθεί με κατάλληλες μακροοικονομικές και διαρθρωτικές παρεμβάσεις».  

Σύμφωνα με την  έκθεση, στην παρούσα συγκυρία, απαιτείται το κατάλληλο μείγμα μακροοικονομικών και διαρθρωτικών πολιτικών για την αντιμετώπιση των παραγόντων που ενισχύουν τις εξωτερικές ανισορροπίες στην Ελλάδα.  

Οι  …κλασικές προτάσεις 

Οι συντάκτες της Έκθεσης προτείνουν:  

- ταχύτερη αύξηση της παραγωγικότητας σε σχέση με το κόστος εργασίας, για να βελτιωθεί η ανταγωνιστική θέση της χώρας.  

- αντιμετώπιση των δυσκαμψιών στην αγορά προϊόντων και εργασίας και στην προώθηση της καινοτομίας με σκοπό την αύξηση της ανταγωνιστικότητας (επιδεινώθηκε κατά 13% από το 1997 μέχρι σήμερα).  

- «συνετή δημοσιονομική πολιτική» με σκοπό να εξασφαλιστεί ο μηδενισμός του ελλείμματος, σε συνδυασμό με μέτρα για τον έλεγχο των τρεχουσών και πρωτογενών δαπανών (π.χ. μισθοί, λειτουργικά έξοδα) και την πρόληψη μιας... σπάταλης σε σχέση με την παρούσα συγκυρία συμπεριφοράς του δημόσιου τομέα.  

- βελτίωση των μηχανισμών είσπραξης των φόρων και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης που θα ενισχύσουν τα δημόσια έσοδα, διοχετεύοντας το περίσσευμα προς επενδύσεις στη γνώση, στο ανθρώπινο και φυσικό κεφάλαιο.  

Εκτιμάται τέλος  ότι οι παραπάνω παρεμβάσεις θα αυξήσουν την αναπτυξιακή δυναμική της οικονομίας, και την ελκυστικότητα για άμεσες παραγωγικές επενδύσεις σε μακροπρόθεσμη βάση, οι οποίες τώρα αποστρέφονται την Ελλάδα (περιορίστηκαν μόνο στο 1,25% του ΑΕΠ το 2008).