Κώστας και Σπύρος Κούτλας : Το collapse story της Προοδευτικής

Τη δεκαετία του ’80 σε μiα επιθεώρηση τεχνικών έργων στην περιοχή του Eβρου, το ελικόπτερο στο οποίο επέβαιναν ο εργολάβος Αθανάσιος Κούτλας, ιδρυτής της εταιρείας «Προοδευτική» και ο τότε υπουργός Δημοσίων Εργων κ. Ευάγγελος Κουλουμπής κατέπεσε σε θαμνώδη περιοχή. Από θαύμα οι επιβάτες διασώθηκαν με ελάχιστα τραύματα και έτσι το ακούραστο αφεντικό της τεχνικής εταιρείας συνέχισε να εργάζεται για την πρόοδο της επιχείρησης που είχε δημιουργήσει στις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το ίδιο θαύμα περιμένουν να γίνει και οι σημερινοί κληρονόμοι του που βλέπουν την «Προοδευτική» έτοιμη να «γκρεμοτσακιστεί».

Από την περασμένη Δευτέρα, η διοίκηση του Xρηματιστηρίου αποφάσισε να θέσει σε επιτήρηση τη μετοχή της ιστορικής εταιρείας. Την ίδια στιγμή οι περίπου 200 εργαζόμενοι έχουν ξεκινήσει επίσχεση εργασίας διεκδικώντας δεδουλευμένα συνολικού ύψους 600.000 ευρώ, ενώ η εταιρεία έχει ανακοινώσει ληξιπρόθεσμες οφειλές 2 εκατ. ευρώ. Το ναυάγιο για την είσοδο στρατηγικού επενδυτή και η ακύρωση της προγραμματισμένης αύξησης κεφαλαίου έχουν στεγνώσει από ρευστό τα ταμεία της και η αγωνία για το μέλλον της μεγαλώνει. Προς το παρόν η εκποίηση των περιουσιακών στοιχείων είναι η μοναδική έξοδος των μετόχων, όμως η δεινή οικονομική θέση της Προοδευτικής φέρνει σε μειονεκτική θέση τους όρους διαπραγμάτευσης...

Το φράγμα του Μόρνου
Μέχρι τα τέλη του 1980, η Προοδευτική είχε διαγράψει μια λαμπρή πορεία στον στίβο των δημοσίων έργων. Ανθρωπος με κοφτερό μυαλό, χωρίς ιδιαίτερη μόρφωση, αλλά με το μάτι του τεχνίτη, ο αείμνηστος Αθανάσιος Κούτλας από τη Λαμία θα μεγαλουργήσει. Η εταιρεία του θα αναλάβει μεγάλα έργα της εποχής, θα αποκτήσει ισχύ και μέγεθος και θα πρωταγωνιστήσει στον κατασκευαστικό κλάδο. Ανάμεσα στα έργα που θα κατασκευάσει είναι το φράγμα και ο αγωγός του Μόρνου, από τον οποίο τροφοδοτείται με νερό όλο το Λεκανοπέδιο Αττικής, το φράγμα Θησαυρού στην περιοχή του Νέστου, αλλά και μεγάλα έργα οδοποιίας όπως η Εθνική Πατρών κ.ά. Οπως μας αφηγείται έμπειρος εργολάβος, «η πλειονότητα των εταιρειών που ανέπτυξαν το έργο του Μόρνου, στην πορεία χρεοκόπησαν και η Προοδευτική έμεινε η μόνη υγιής εταιρεία που κατάφερε να αποφύγει τις κακοτοπιές». Τα χνάρια του ιδρυτή της θα ακολουθήσουν και τα δύο από τα τρία παιδιά του. Οι γιοι του Κώστας και Σπύρος Κούτλας θα σπουδάσουν μηχανικοί στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και η κόρη του Στέλλα θα πάρει ένα ποσοστό της εταιρείας (περίπου 5%), αλλά θα μείνει μακριά από την επιχείρηση.

Η διαδοχή και ο Πανσερραϊκός
Ολα δείχνουν ότι το έδαφος για τη διαδοχή στην εταιρεία έχει προετοιμαστεί και ότι η επιχείρηση διαθέτει το μάνατζμεντ που χρειάζεται για να πάει ένα βήμα πιο πέρα. Το 1994 η «Προοδευτική» θα περάσει στα σαλόνια του Ελληνικού Χρηματιστηρίου, αμέσως μετά την είσοδο της «Μηχανικής» στο Χ.Α. Είναι όμως η εποχή που ο ιδρυτής της θα φύγει από τη ζωή και το τιμόνι θα αναλάβουν τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Οι εξελίξεις θα διαψεύσουν ακόμη και τους πιο αισιόδοξους για το μέλλον της εταιρείας και η όχι και τόσο καλή χημεία μεταξύ των δύο αδελφών θα αρχίσει να δημιουργεί σύννεφα στην πορεία και την ανάπτυξη της «Προοδευτική», τα οποία χρόνο με τον χρόνο θα πυκνώνουν.

Προτού ξεσπάσει η μεγάλη καταιγίδα, η εταιρεία θα επιδιώξει να διευρύνει την παρουσία της εντός και εκτός των ελληνικών συνόρων, με ικανοποιητικά αποτελέσματα. Ετσι, θα πάρει κάποιες υπεργολαβίες στην Ελλάδα που θα «παρατείνουν» τον χρόνο ζωής της, θα αρχίσει να επεκτείνεται μετ’ εμποδίων στην αγορά των Βαλκανίων (Ρουμανία και Βουλγαρία) και -το κυριότερο- θα ενταχθεί στην κοινοπραξία που ανέλαβε να κατασκευάσει τη γέφυρα Ρίου Αντιρρίου, αποκτώντας το 7,74% των μετοχών της εταιρείας εκμετάλλευσης του έργου.

Οι εργολαβίες της τεχνικής εταιρείας στη Βόρεια Ελλάδα και ο γάμος του κ. Σπύρου Κούτλα στις Σέρρες θα τον απομακρύνουν από την Αθήνα και την καθημερινή διοίκηση της επιχείρησης, η οποία θα παραμείνει στα χέρια του αδελφού του, Κώστα Κούτλα. Η απόσταση όμως δεν είναι αρκετή για να γεφυρώσει τις διαφωνίες μεταξύ των κληρονόμων. Μαζί με την ομάδα του Πανσερραϊκού που απέκτησε πριν από μερικά χρόνια και αργότερα πούλησε στον κ. Θεοδωρίδη, ο Σπύρος Κούτλας θα ασκεί ένα είδος σκιώδους συνδιοίκησης στην εταιρεία, που έφτασε το περασμένο Σεπτέμβριο μέχρι το διοικητικό εφετείο προκειμένου να μπλοκάρει τη σχεδιαζόμενη τριπλή αύξηση μετοχικού κεφαλαίου την οποία είχε αποφασίσει η γενική συνέλευση των μετόχων, ως μία από τις πολλές προσπάθειες εξυγίανσης της εταιρείας. Παράλληλα θα ξεκινήσει το μαζικό ξεπούλημα μετοχών που συντονίζεται μεθοδικά τους τελευταίους μήνες και το οποίο, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκεται στο μικροσκόπιο των αρμοδίων εποπτικών αρχών. Την 1η Νοεμβρίου 2007, ο κ. Σπύρος Κούτλας κατείχε το 15,11% των μετοχών της «Προοδευτικής». Σήμερα το ποσοστό του έχει υποχωρήσει κάτω από το 11%.

Από την... πασαρέλα των μεγάλων εργολάβων
Οσοι γνωρίζουν τα δύο αδέρφια υποστηρίζουν ότι η αντιμετώπιση των οικονομικών προβλημάτων της «Προοδευτικής» αποτέλεσε άλλο ένα σημείο σφοδρής αντιπαράθεσης μεταξύ των δύο κληρονόμων.
Πληροφορίες αναφέρουν ότι η πλευρά του κ. Κώστα Κούτλα θεωρούσε την πώληση της εταιρείας μονόδρομο για τη σωτηρία της με την άλλη πλευρά (του κ. Σπύρου Κούτλα) να επιδιώκει να διατηρήσει τον έλεγχο και τον οικογενειακό της χαρακτήρα.

Τελικά η είσοδος στρατηγικού επενδυτή στο μετοχικό κεφάλαιο της «Προοδευτικής» εξελίχθηκε σε σίριαλ τα τελευταία χρόνια και δεν ευοδώθηκε, παρά το γεγονός ότι η τεχνική εταιρεία πέρασε από την «πασαρέλα» όλων σχεδόν των μεγάλων και μεσαίων εργολάβων. Οταν η συμμαχία που περίμενε δεν ήρθε, ο κ. Κούτλας προσπάθησε να περάσει στο άλλο στρατόπεδο διά της πλαγίας οδού. Ο αποκλεισμός του από τις μεγάλες συμβάσεις παραχώρησης που μοίρασε πέρυσι το ΥΠΕΧΩΔΕ τον έβγαλε εκτός εαυτού και έγινε η αφορμή για καταγγελίες περί «στησίματος» διαγωνισμών που έφτασαν μέχρι την Κομισιόν και το γραφείο του υφυπουργού Δημοσίων Εργων κ. Θεμιστοκλή Ξανθόπουλου. Φυσικά οι καταγγελίες αυτές τέθηκαν στο αρχείο και οι κινήσεις Κούτλα καταγράφηκαν από την αγορά ως μοχλός πίεσης, με σκοπό να κερδίσει κάποια υπεργολαβία στα μεγάλα συγχρηματοδοτούμενα έργα.

Ακόμη και το πρόσφατο επεισόδιο με τη «Βιοτέρ», όπου οι δύο εταιρείες διαφώνησαν δημόσια για την υποβολή ή όχι επίσημης πρότασης συνεργασίας, αποδεικνύει έστω και την ύστατη ώρα την προσπάθεια του κ. Κώστα Κούτλα να μην παραδοθεί άνευ όρων. «Κατά καιρούς είχε μιλήσει με πολλούς υποψήφιους επενδυτές, αλλά πάντα πίστευε ότι μπορεί να πετύχει κάτι καλύτερο...» αναφέρει συνομιλητής του. Αυτό ίσως να ήταν και το λάθος του, καθώς δεν εκτίμησε σωστά το μέγεθος των προβλημάτων που είχαν κυκλώσει την εταιρεία, με αποτέλεσμα να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση.

Υποχρεώσεις 50 εκατ. ευρώ
Μοναδική ευκαιρία για να αντιμετωπίσει την έλλειψη ρευστότητας και τις υποχρεώσεις, οι οποίες υπολογίζονται συνολικά άνω των 50 εκατ. ευρώ, είναι η πώληση της συμμετοχής της στη «Γέφυρα» που ως τώρα κρατούσε ως κόρη οφθαλμού για να προσελκύσει κάποιο στρατηγικό επενδυτή.

Πρόκειται για το πολυτιμότερο περιουσιακό της στοιχείο (μαζί με κάποια οικόπεδα που λέγεται ότι έχει στα Μεσόγεια), το οποίο, αν δεν δεσμευτεί από τις τράπεζες για να εξοφληθούν τα χρέη της, πιθανολογείται ότι θα πουληθεί στους υφιστάμενους μετόχους που έχουν και το δικαίωμα προτίμησης στην περίπτωση πώλησης. Αν και οι τελευταίοι δηλώνουν πλήρη άγνοια για τις προθέσεις της «Προοδευτικής» να ρευστοποιήσει το σύνολο της συμμετοχής της στην εταιρεία εκμετάλλευσης, η τεχνική εταιρεία υποστηρίζει ότι έχει υπογράψει προσύμφωνο με την Alpha bank για την πώληση του ποσοστού της, αντί τιμήματος 21,5 εκατ. ευρώ. Στη «Γέφυρα» είχε άλλωστε προσφύγει και πέρυσι, πουλώντας με δικαίωμα επαναγοράς το 1,74% των μετοχών της, αντί 3,2 εκατ. ευρώ.

Sale and lease back
Ολα δείχνουν ότι η επιχείρηση ρευστοποίησης περιουσιακών στοιχείων θα συνεχιστεί. Η εταιρεία έχει ανακοινώσει ότι θα προβεί άμεσα στην υπογραφή σύμβασης χρηματοδοτικής μίσθωσης (sale and lease back) μηχανολογικού εξοπλισμού ύψους 2 εκατ. ευρώ.

«Σωσίβιο» σωτηρίας αναζητεί και στις υπόλοιπες απαιτήσεις της και κυρίως σε εκτελεσθέντα έργα, προϋπολογισμού άνω των 20 εκατ. ευρώ. Ανάμεσα σε αυτά είναι και οι συμβάσεις στη ρουμανική αγορά (ύψους 10 εκατ. ευρώ), για τις οποίες η «Προοδευτική» έχει προσφύγει σε διαιτησία. Η ανάληψη των συγκεκριμένων έργων οδοποιίας έγινε με πετρελαϊκό κόστος 20-25 δολαρίων, με αποτέλεσμα οι συμβάσεις αυτές να εξελιχθούν σε «μαύρες τρύπες» για την εταιρεία.